Een kunstmatige John en Paul

Nadat ik vorige week mijn verhaaltje had geschreven, over kunstzinnige uitingen gemaakt met A.I. – kunstmatige intelligentie, slimme, zelflerende computerpro-gramma's – kwam ik erachter dat er opmerkelijke voorbeelden van te vinden zijn. Of het allemaal legaal is, is de vraag, maar in het geval van twee, met A.I. bewerkte, Beatles-liedjes is er, volgens mij, geen sprake van kwade opzet.

Dae Lims, een Beatles-fan, heeft twee solonummers, een van John Lennon en een ander van Paul McCartney, bewerkt alsof het liedjes zijn die ze samen gespeeld en gezongen hebben. Het nummer van Paul , dat 'New' heet, is vrij recent, hij bracht het in 2013 uit, op zijn album met dezelfde titel. Het is een opgewekt, melodieus liedje, van het soort waar McCartney patent op lijkt te hebben.

Als je de originele en de A.I.-versie met elkaar vergelijkt, dan heeft Pauls stem een verjongingskuur ondergaan. Hij was 71 jaar oud, toen hij het opnam en dat is wel te horen. Maar nu klinkt hij ineens 40 jaar jonger. Opmerkelijker nog is het couplet dat gezongen wordt door, een helemaal door A.I. gemaakte, John Lennon. Dat die nooit aan het lied heeft kunnen bijdragen is duidelijk, hij is immers al in 1980 overleden. Maar we horen hem, zonder twijfel, heel overtuigend, geen vergissing mogelijk.

Als dat al een sterk staaltje lijkt, dan wordt dat nog ruim overtroffen door de A.I.-versie van 'Grow Old With Me' , een nummer dat John Lennon, vlak voor zijn dood, schreef en als demo achterliet. Die originele opname verscheen op de, postuum uitgebrachte CD, 'Milk And Honey'. Daarop horen we John, een beetje hol klinkend, want opgenomen met een eenvoudig taperecordertje, spaarzaam begeleid door zijn eigen pianospel.

Op de nieuwe, door de computer gemaakte, versie horen we een compleet symfonieorkest. De stem van John is kunstmatig opgefrist en ook hier duikt een, door A.I. getoverde, Paul op. Het resultaat is indrukwekkend en ontroerend. Een luisteraar op YouTube jubelt, dat het het mooiste liedje is dat John ooit opgenomen heeft. Alleen heeft hij het zo nooit opgenomen.

Dat is meteen ook het bezwaar van dit soort kunstgrepen. Dat in de popmuziek niet alles is, wat het lijkt, zijn we onderhand wel gewend. Er waren al heel lang artiesten die niet zelf zongen. In sommige gevallen werd een zanger, of zangeres, vervangen door iemand die er leuker uitzag, of die beter kon dansen.

Denk, bijvoorbeeld, aan de grote hit van Meat Loaf, 'Paradise By The Dashboard Lights'. In de videoclip zien we Karla DeVito, tegen de reusachtige zanger aanschurken, maar ondertussen horen we de stem van Ellen Foley. Men zegt dat Ellen geen zin had in een tournee met Meat Loaf, maar het lijkt mij niet onwaarschijnlijk dat het verschil in lichaamslengte en -omvang, zij is een klein en slank vrouwtje, ook mee heeft gespeeld.

In speelfilms was het lange tijd standaard praktijk dat er acteurs en actrices werden ingehuurd, om te acteren, maar dat er zangers en zangeressen te horen waren, als er gezongen moest worden. Ik zag laatst een filmfragment, uit 1954, waarin de stem van Harry Belafonte, zelf toch geen heel beroerde zanger, was vervangen door die van een, klassiek geschoolde, bariton.

Inmiddels hoeft dat allemaal niet meer. Met behulp van Auto-Tune, een computerprogramma, kun je elke klungel zuiver laten zingen, zelfs als de persoon in kwestie geen enkel muzikaal gevoel heeft en op eigen kracht geen maat, of wijs, kan houden. Met digitale trucage is het net zo goed mogelijk om iemand, die houterig beweegt, in een videoclip soepel te laten dansen.

De fans zitten daar niet mee, die zijn wel gewend aan elektronische trucs. Onlangs stroomden de zalen nog vol voor een, wereldwijde, tournee van ABBA. De bejaarde bandleden bleven ondertussen gewoon thuis, in Zweden. De fans keken naar een driedimensionale projectie, van een jonge versie van de groep.

Maar het is iets anders als er, zonder toestemming, of als de artiest al jaren dood is, geknutseld wordt aan oude opnamen. Ruis en tikken weghalen, okee. Maar hele orkesten toevoegen ? Kunstmatige stemmen laten zingen ? Ik kan me voorstellen dat Paul McCartney daar zo zijn bezwaren tegen heeft, zelfs als het met de beste bedoelingen is gedaan. John Lennon kunnen we het niet meer vragen, maar die had waarschijnlijk heel andere plannen met zijn liedje. 

 

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2  -  deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 en deel 11 van dit verhaal.

  

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

De kunstzinnige computer

De laatste tijd verschijnen er regelmatig berichten over A.I. en zijn artistieke mogelijkheden. A.I. staat voor Artificial Intelligence, kunstmatige intelligentie dus. De slimme, zo zelfstandig mogelijk denkende, computer.

De vraag is nu, of A.I. kunst kan maken, objecten, teksten, of muziek, met artistieke waarde ? En of dat erg zou zijn. Is het maken van kunst niet voorbehouden aan mensen ? Het uitdrukken van individuele gevoelens en gedachten. Kan een computer die wel hebben ?

Er zijn mensen die het maken van kunst zien als een tak van sport. En in de sport doet de mens graag dingen die, eigenlijk veel beter, door machines kunnen worden gedaan. Sinds de uitvinding van het wiel, de diligence, de fiets, de auto, maar ook de boot en het vliegtuig, kunnen we ons veel makkelijker en sneller verplaatsen, dan lopend of zwemmend. Toch houden we nog steeds hardloop- en zwemwedstrijden.

Dat een machine het beter en sneller kan is prima, maar het is leuker om het zelf te doen, of om naar mensen te kijken die met zo'n sport of spel bezig zijn. Het wordt wel als vals spelen gezien als een schaker, tijdens een wedstrijd, gebruik maakt van een computer. Er zijn ook wel eens wielrenners gediskwalificeerd, omdat ze zich lieten voorttrekken door een auto, of zelfs een deel van de rit per trein aflegden.

In de schilderkunst maakt men al heel lang gebruik van technische hulpmiddelen.Van sommige schilders uit de 17e eeuw wordt gedacht dat zij gebruik maakten van een vorm van projectie, bij het maken van hun schilderijen. Johannes Vermeer zou een 'camera obscura', een donkere kamer, hebben gebruikt, waardoor hij de contouren van zijn onderwerp alleen nog maar over hoefde te trekken. Is dat ook vals spelen ? Maakt het de schilderijen van Vermeer minder waardevol ?

A.I. zou het hele kunstwerk zelf maken. Maar zelfs al zou de computer dat veel beter kunnen dan wij, dan zullen er nog altijd mensen zijn die het graag zelf blijven doen. Gewoon omdat het leuk is om te schrijven, musiceren, tekenen of boetseren. Het schept voldoening om iets zelf te maken, het kan ontspannend zijn, of een uitdaging.

Muzikanten maken trouwens ook al redelijk lang gebruik van allerlei technische hulpmiddelen. Velen hebben leren musiceren met behulp van een metronoom. Inmiddels is dat ook mogelijk met een drumcomputer. Veel moderne dansmuziek is grotendeels samengesteld uit kunstmatige ritmes, aangevuld met computerklanken.

Het was dus met enige verbazing dat ik las over een DJ, David Guetta, die opschudding heeft veroorzaakt met een dancetrack, waarin hij een stem gebruikte die gegenereerd was door A.I. Zijn publiek was er enthousiast over, maar anderen spraken er schande van. Grappig, want juist bij dit soort muziek wordt vrijwel geen levende muzikant gebruikt en geen 'echt' instrument bespeeld. DJ's knippen en plakken al jaren hun 'liedjes', achter hun computer, in elkaar.

Maar goed. Voor de hobbymuzikant, -schrijver, of -kunstenaar is A.I. dus geen bedreiging. Het grote publiek zal er ook niet mee zitten. De enigen, voor wie het een probleem zal kunnen vormen, zijn de mensen die van hun kunst afhankelijk zijn, als bron van inkomsten. Het wordt voor een schrijver lastig, om een goedbetalende uitgever te vinden, als die ook een prima boek kan laten maken door een computer.

Waarom zou je nog echte muzikanten een lied laten schrijven, spelen en zingen, als dat ook met een druk op de knop kan ? Er zijn inmiddels ook al schilderijen tentoongesteld, die helemaal door computers waren gemaakt. De leek ziet het verschil niet, dus waarom zou je nog in zee gaan met een onbetrouwbare kunstschilder ? Voor je het weet drinkt die je wijnvoorraad op en gaat er met je liefdespartner vandoor. Dat zul je een computer niet snel zien doen.

De vraag is of A.I. ook iets origineels zal kunnen bedenken. De computer kan heel goed iets samenstellen uit bestaande voorbeelden. Een tekst schrijven, over een bepaald onderwerp, in de stijl van een bekende schrijver. Of een muziekstuk, dat lijkt op een symfonie van een grote componist. Daar wordt A.I. steeds beter in. Maar een afwijkend geluid bedenken, een andere kijk, een onverwachte draai, of zelf eens een nieuw onderwerp bedenken, of een eigen stijl ?

Er zijn al artiesten die optreden met de laptop als belangrijkste instrument, maar ik betwijfel of er ooit in tienerkamers posters komen te hangen van kunstzinnige computers.

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2  -  deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 en deel 10 van dit verhaal.

  

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Van de ene naar de andere droom

Ik droomde dat de Geheimzinnige Hulpman een feest gaf. Ik ging er heen, met een mooie fles wijn, waar ik met een andere bezoeker een prettig gesprek over had. Daarop begonnen sommige gasten hun kleding uit te trekken. Ik besloot maar weer eens naar huis te gaan.Waaruit blijkt dat het privéleven van de Hulpman, zelfs in mijn dromen, geheimzinnig blijft.

In een andere droom was ik op bezoek bij een vriend, in een ver Aziatisch land. De vriend heette ook Jan. Heel toevallig. Toen ik zijn huis uitliep zag ik, op de stoeprand, een vrouw zitten. Ze zag er armoedig uit, gekleed in lompen en met een tas vol rommelige spullen naast zich.

Ik vroeg de vrouw of het wel goed met haar ging, waarop ze vertelde dat ze Annemarie heette en dat ze taalwetenschapper was. Ze deed onderzoek naar de taal van het verre land, maar was duidelijk aan lager wal geraakt. Ze vroeg me of ik haar nieuwe zwachtels kon bezorgen, die had ze nodig voor haar pijnlijke handen en voeten. Dat wilde ik wel en ze gaf me een aantal papieren mee, voor de dokter.

Om de zwachtels voor de vrouw te halen moest ik naar een andere stad. De dokter daar zei dat hij Annemarie goed kende. Hij nam het recept in ontvangst, dat ze meegegeven had en bekeek de andere papieren die ik had. Er was ook een cassettebandje bij, maar wat daarop stond konden we niet achterhalen.

Annemarie was een briljante wetenschapper, zei de dokter. Daarna gaf hij me een pak verbandmiddelen en een rekening die er niet om loog. Ik moest meer dan duizend euro betalen. Zoveel had ik niet bij me, dus gaf ik hem de 180 euro die ik in mijn portemonnee had. De rest zou ik bij een geldautomaat gaan halen.

Ik werd wakker voor ik de spullen aan Annemarie kon geven en voor ik de doktersrekening kon voldoen.

Een paar dagen later en een andere droom: Ik had een reeks verhalen geschreven voor een krant, of tijdschrift en ze ingeleverd bij de redactie. De redacteur vroeg of hij me even kon spreken. Het bleek dat, in een van de verhaaltjes, een noot met het nummer 20 verwees naar een uitleg met het nummer 21. Ik neem haast aan dat het om een internetlink ging.

Ik zei nog dat dat gemakkelijk te verbeteren was, maar de redacteur vatte het op als een ernstig probleem. Het was nog niet opgelost toen ik wakker werd.

Nog een droom verder was ik aan het kamperen met onze, helaas overleden, vriend Ronald B. We waren met de fiets en ik had een aanhangwagentje bij me, voor de bagage. Toen ik 's ochtends weg wilde rijden zag ik, dat Ronald de aanhangwagen aan zijn fiets had gekoppeld. Hij had daarvoor zelf een koppelstuk geknutseld.

Ronald was een handige vent, maar deze keer had hij het toch niet helemaal goed aangepakt. Hij reed voor me uit en ik zag dat het bagagewagentje los raakte van zijn fiets. Het rolde een heuvel af en een dorpje binnen. Ik reed er zo snel mogelijk achteraan.

Ik fietste een straatje in en zag nog net hoe een man, ons wagentje, zijn erf op duwde. Hoe ga ik hem, in het Duits, uitleggen dat dat ons bagagewagentje is, vroeg ik me vertwijfeld af...

Bezweet werd ik wakker.

Hoe we dit alles moeten duiden laat ik aan anderen over. Maar een ding staat vast: dromen is niet de manier om problemen op te lossen.

 

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2  -  deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 en deel 9 van dit verhaal.

  

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Ruth Galloway, geknipt voor een TV-serie

De afgelopen weken las ik een drietal misdaadromans van de Britse schrijfster Elly Griffiths. Jullie weten dat ik graag dat soort boeken lees. Ik schreef eerder, bijvoorbeeld, over de thrillers van de Canadese Louise Penny en de Schot Ian Rankin. Daarnaast las ik kortgeleden een boek van de Britse archeologe Alice Roberts.

Wat heeft dat allemaal met elkaar te maken ? Nou... de hoofdpersoon, van de boeken van Griffiths, is archeologe Ruth Galloway die, net als Alice Roberts, gespecialiseerd is in menselijke overblijfselen. Zij leest in de boeken zo nu en dan een thriller van Ian Rankin, als ze even afleiding zoekt voor alle spannende verwikkelingen. Het boek dat ik las – een voordelig geprijsd e-boek met de eerste drie romans uit de reeks – werd op de omslag bovendien aangeprezen door Louise Penny.

Zou er een hogere macht achter mijn boekenkeuze zitten ? Het algoritme van mijn e-boeken leverancier misschien ? En dan heb ik het er niet eens over dat mijn eigen vrouw ook Elly heet.

Maar dat terzijde. Toeval of slinkse opzet, het zijn heel aardige thrillers die Elly Griffiths schrijft. Ze werkte aanvankelijk bij een uitgeverij en schreef een paar boeken onder haar eigen naam, Domenica de Rosa, voor ze zich aan haar eerste misdaadroman waagde. Volgens Wikipedia kwam ze op het idee, om van haar heldin een archeologe te maken, toen haar man zijn kantoorbaan opgaf en zich omschoolde tot archeoloog.

De verhalen spelen zich af in Norfolk, aan de Engelse oostkust, een omgeving die Griffiths goed kent omdat ze er familie heeft wonen. Haar hoofdpersoon, Ruth Galloway, geeft er les aan de universiteit van King's Lynn en ze woont in een afgelegen, klein huisje, vlak bij de zee. Galloway wordt, bij toeval, bij een politieonderzoek betrokken als er, niet ver van haar huis, menselijke resten worden gevonden. Al snel blijkt dat het opgraven van oude botten aanleiding kan zijn voor nieuwe misdaden.

De opgegraven beenderen en het verband met actuele zaken, vormen een patroon, dat zich in de andere boeken herhaalt. Griffiths omschrijft haar heldin als een stevig gebouwde vrouw, die graag met haar kaplaarzen in de modder staat. Maar Galloway is geen overdreven stoer type, ze zit net zo graag met haar neus in de boeken en met haar katten op schoot.

Dat ze in de eerste drie boeken een paar keer, ternauwernood, aan de dood ontsnapt en tussendoor ook nog zwanger raakt en bevalt van een dochter, is niet in de eerste plaats aan haar avontuurlijke levenswandel te danken. Het overkomt haar en dat ze het allemaal overleeft is mede te danken aan de bijfiguren, zoals inspecteur Harry Nelson, de moderne druïde Cathbad en haar collega-vriendin Shona.

Ondertussen leert de lezer het een en ander over het opgraven, dateren en documenteren van oude beenderen. Ruth Galloway werkt ook aan een opgraving van een Romeinse nederzetting en komt, in een ander boek, in aanraking met de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de recentere oorlog in voormalig Joegoslavië.

De schilderachtige omgeving, de sympathieke heldin, de kleurrijke bijfiguren, plus een beetje wetenschap en geschiedenis, maken de serie zeer geschikt voor een TV-serie. Een mix van 'Bones', 'Vera' en 'Midsomer Murders', zonder dat de gelijkenis met één van die series er te dik bovenop ligt. Wie weet komt het nog eens zover.

Ondertussen kunnen we met de boeken nog wel even vooruit. Elly Griffiths schreef 15 romans over Ruth Galloway. Daarnaast publiceerde ze nog 10 andere boeken, met andere speurders in de hoofdrol. Ze zijn in Nederlandse vertaling verkrijgbaar, als traditioneel papieren boek, e-boek en luisterboek.

(Wie liever aan wil sluiten bij de actualiteit kan ook kiezen voor de boeken van S.J. Bennett, die een drietal thrillers schreef met de Britse koningin Elizabeth als speurder. Ze begon eraan toen de oude Queen nog volop in leven was en hoewel het ook deels een grap is, zijn het toch heel realistische verhalen, die een geloofwaardig beeld schetsen, van het leven achter de koninklijke schermen.

In het eerste boek komt Charles, toen nog prins, niet voor. Ik ben nu bezig aan deel twee, waar prins-gemaal Philip wel een rol in speelt. De schrijfster draagt het boek op aan de prins die, bij het ter perse gaan, net overleden was...) 

 

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2  -  deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van dit verhaal.

  

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave.