De laatste tijd verschijnen er regelmatig berichten over A.I. en zijn artistieke mogelijkheden. A.I. staat voor Artificial Intelligence, kunstmatige intelligentie dus. De slimme, zo zelfstandig mogelijk denkende, computer.
De vraag is nu, of A.I. kunst kan maken, objecten, teksten, of muziek, met artistieke waarde ? En of dat erg zou zijn. Is het maken van kunst niet voorbehouden aan mensen ? Het uitdrukken van individuele gevoelens en gedachten. Kan een computer die wel hebben ?
Er zijn mensen die het maken van kunst zien als een tak van sport. En in de sport doet de mens graag dingen die, eigenlijk veel beter, door machines kunnen worden gedaan. Sinds de uitvinding van het wiel, de diligence, de fiets, de auto, maar ook de boot en het vliegtuig, kunnen we ons veel makkelijker en sneller verplaatsen, dan lopend of zwemmend. Toch houden we nog steeds hardloop- en zwemwedstrijden.
Dat een machine het beter en sneller kan is prima, maar het is leuker om het zelf te doen, of om naar mensen te kijken die met zo'n sport of spel bezig zijn. Het wordt wel als vals spelen gezien als een schaker, tijdens een wedstrijd, gebruik maakt van een computer. Er zijn ook wel eens wielrenners gediskwalificeerd, omdat ze zich lieten voorttrekken door een auto, of zelfs een deel van de rit per trein aflegden.
In de schilderkunst maakt men al heel lang gebruik van technische hulpmiddelen.Van sommige schilders uit de 17e eeuw wordt gedacht dat zij gebruik maakten van een vorm van projectie, bij het maken van hun schilderijen. Johannes Vermeer zou een 'camera obscura', een donkere kamer, hebben gebruikt, waardoor hij de contouren van zijn onderwerp alleen nog maar over hoefde te trekken. Is dat ook vals spelen ? Maakt het de schilderijen van Vermeer minder waardevol ?
A.I. zou het hele kunstwerk zelf maken. Maar zelfs al zou de computer dat veel beter kunnen dan wij, dan zullen er nog altijd mensen zijn die het graag zelf blijven doen. Gewoon omdat het leuk is om te schrijven, musiceren, tekenen of boetseren. Het schept voldoening om iets zelf te maken, het kan ontspannend zijn, of een uitdaging.
Muzikanten maken trouwens ook al redelijk lang gebruik van allerlei technische hulpmiddelen. Velen hebben leren musiceren met behulp van een metronoom. Inmiddels is dat ook mogelijk met een drumcomputer. Veel moderne dansmuziek is grotendeels samengesteld uit kunstmatige ritmes, aangevuld met computerklanken.
Het was dus met enige verbazing dat ik las over een DJ, David Guetta, die opschudding heeft veroorzaakt met een dancetrack, waarin hij een stem gebruikte die gegenereerd was door A.I. Zijn publiek was er enthousiast over, maar anderen spraken er schande van. Grappig, want juist bij dit soort muziek wordt vrijwel geen levende muzikant gebruikt en geen 'echt' instrument bespeeld. DJ's knippen en plakken al jaren hun 'liedjes', achter hun computer, in elkaar.
Maar goed. Voor de hobbymuzikant, -schrijver, of -kunstenaar is A.I. dus geen bedreiging. Het grote publiek zal er ook niet mee zitten. De enigen, voor wie het een probleem zal kunnen vormen, zijn de mensen die van hun kunst afhankelijk zijn, als bron van inkomsten. Het wordt voor een schrijver lastig, om een goedbetalende uitgever te vinden, als die ook een prima boek kan laten maken door een computer.
Waarom zou je nog echte muzikanten een lied laten schrijven, spelen en zingen, als dat ook met een druk op de knop kan ? Er zijn inmiddels ook al schilderijen tentoongesteld, die helemaal door computers waren gemaakt. De leek ziet het verschil niet, dus waarom zou je nog in zee gaan met een onbetrouwbare kunstschilder ? Voor je het weet drinkt die je wijnvoorraad op en gaat er met je liefdespartner vandoor. Dat zul je een computer niet snel zien doen.
De vraag is of A.I. ook iets origineels zal kunnen bedenken. De computer kan heel goed iets samenstellen uit bestaande voorbeelden. Een tekst schrijven, over een bepaald onderwerp, in de stijl van een bekende schrijver. Of een muziekstuk, dat lijkt op een symfonie van een grote componist. Daar wordt A.I. steeds beter in. Maar een afwijkend geluid bedenken, een andere kijk, een onverwachte draai, of zelf eens een nieuw onderwerp bedenken, of een eigen stijl ?
Er zijn al artiesten die optreden met de laptop als belangrijkste instrument, maar ik betwijfel of er ooit in tienerkamers posters komen te hangen van kunstzinnige computers.
4 opmerkingen:
De angst voor AI bestaat er vooral in dat het banen zou kosten, leerlingen het leren overbodig maakt en dat uiteindelijk de computer gaat regeren over de mens. Dat laatste lijkt misschien SF, maar wat als de computer op een dag nu zoveel het leven van de mens bepaalt en slim genoeg is de uitvoering daarvan over te nemen?
@zelfstandig journalist - Dat zou misschien wel een hele verbetering zijn...
Laat ik niet over AI in mijn branche beginnen, dan gaat het over reële gevaren waar zelfs Chinese tech ondernemers de noodklok over luidden afgelopen week.
Als je een redelijk stuk kan laten schrijven door een computer, dan moet het evengoed mogelijk zijn een redelijk schilderij te laten maken door diezelfde computer met iets ander programma.
Over de huidige mogelijkheden zal over twee jaar al weer gelachen worden. Maar als het betaalbare kunst oplevert, voor ieder wat wils, waarom niet?
Maar laten we wel een beetje uitkijken met die technologie. Maar oppassen wil eigenlijk niemand met macht. Want wie wil zijn macht beperken? En die zit seeds meer in de nationale stand van de kunstmatige intelligentie technologie.
Ik zie al een opdracht voor me: schilder een protest - van wie of wat dan ook - tegen de militarisering van AI.
@martin - De computer die zich tegen de mens keert, het is de oude angst van SF-schrijvers. En de computer die ons werk uit handen neemt, een oude droom. Als ik nu om me heen kijk zie ik vooral mensen die de hele dag aan de computer gekluisterd zijn, voor hun plezier, of voor hun werk. Veel meer vrije tijd hebben we er niet door gekregen. Op die manier gezien heeft de computer ons leven al overgenomen.
Een reactie posten