Vanaf de oudheid tot in de huidige tijd hebben machthebbers gebruik gemaakt van indrukwekkende architectuur, om hun status te benadrukken. Van Farao's tot groot-industriëlen, van koningen tot kerkleiders. Het is dus niet vreemd dat de belangrijkste overblijfselen uit de middeleeuwen de kerken en kastelen zijn, de zetels van geestelijke- en wereldlijke macht.
Erg kerkelijk ben ik nooit geweest, maar van jongs af aan was ik wel gefascineerd door kastelen. Mijn eerste grote fietstocht was naar het Muiderslot en later plande ik de langste fietsvakantie die ik ondernam, naar de kastelen van koning Edward I, in Noord-Wales.
Een kasteel of burcht werd gebouwd om een landstreek te beschermen. De omwonenden konden zich er terug trekken in tijden van gevaar. Maar vanuit een versterking kon je ook de omgeving overheersen en terroriseren. In veel gevallen zal beide zijn gebeurd. Je kon bescherming krijgen, maar tegen een prijs. Een soort middeleeuwse maffia.
Koning Edward, die regeerde van 1272 tot 1307, bouwde kastelen in Wales om het land aan zich te onderwerpen. In korte tijd liet hij een reeks nieuwe burchten bouwen, de belangrijkste in Caernarfon, Conwy, Harlech en Beaumaris, met versterkte stadjes erbij. Die bevolkte hij met Engelse immigranten.
De Welshmen, die er van oorsprong woonden, kregen maar zeer beperkt toegang en werden zo, ook op economisch gebied, aan banden gelegd. Erg blij waren ze daar niet mee en dus kwamen ze een aantal malen in opstand. Zonder succes. Uiteindelijk leidden Edwards inspanningen en die van zijn opvolgers, er toe dat Wales definitief opgenomen werd in het Verenigd Koninkrijk.
Een dergelijke militaire bouwcampagne is natuurlijk enorm kostbaar. In 20 jaar tijd begon Edward aan de bouw van 10 kastelen. Het bracht hem in financiële problemen en voor zijn nazaten bleek het onmogelijk om al die bouwwerken in goede conditie te houden.
Hoe ingenieus de versterkingen indertijd ook gebouwd zijn, onder leiding van meester-metselaar James of St George, na verloop tijd verloren ze hun militaire waarde. De kanonnen werden steeds groter, dat vergde heel andere beschermingsmaatregelen en de bedreigingen kwamen niet langer van oproerige inlanders.
Het gevolg is dat de kastelen er nu als ruïnes bij staan. Het kasteel van Beaumaris, op het eiland Anglesey, is zelfs nooit helemaal afgebouwd. Maar desondanks is het bijzonder indrukwekkend. In mijn reisverslag uit 1987 noem ik het een sprookje:
'Met een dubbele rij torens en weermuren, met daarin uitgespaarde gangen en twee gigantische poortgebouwen. De bovenste weergang is een leuke voor mensen met hoogtevrees. Zo'n 2 meter breed en (bij een restauratie) in de vorige eeuw geplaveid met grote kiezelstenen. Aan weerskanten is een richeltje van 10 tot 50 cm hoog. Alleen langs de smalste stukken staan hekken. Ik heb verscheidene mensen ontmoet die helemaal niet naar boven durfden. Ik hield me groot en wandelde kalm rond de transen, alsof ik geen 20 meter boven de grond liep...'
Er werd 35 jaar aan het kasteel gewerkt, op een zeker moment met meer dan 3000 man tegelijk. Een versterkte haven werd aangelegd zodat Beaumaris direct vanuit zee kon worden bevoorraad. De inheemse nederzetting Llanfaes werd zelfs een aantal kilometers verplaatst, om ruimte te maken voor de nieuwbouw.
Hoewel het kasteel nooit helemaal is voltooid moet het indertijd bijna onneembaar zijn geweest. Door zijn imposante omvang was het voor de omgeving een niet mis te verstaan teken van macht. Het is gebouwd om te overheersen, maar gezien alle verdedigingsmaatregelen waren de overheersers ook erg bezorgd over hun eigen veiligheid.
Zo geeft een kasteel toch een dubbele boodschap: Kijk eens hoe machtig ik ben, maar ook hoe de machthebber angstvallig achter dikke muren zit. Agressief en bang...
Veel informatie over de kastelen in Wales is te vinden op www.castlewales.com
De genoemde kastelen zijn ook terug te vinden op Wikipedia: Beaumaris – Caernarfon – Conwy en Harlech
De vier kastelen en stadjes samen zijn opgenomen in de werelderfgoedlijst van Unesco
De Strip: Deze aflevering van het Stripmannen-vervolgverhaal is weer gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 en deel 6 van dit hoofdstuk.
Klik op de strip voor een grotere weergave. Ga voor eerdere hoofdstukken naar het Strip Jaaroverzicht van 2011 en het Strip-overzicht van dit jaar
Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men
15 opmerkingen:
ik deel die fascinatie, maar ook voor kerken. schandalig mooi vond ik in frankrijk en spanje de nog intacte vestingen op hoge bergspitsen. de moeite die men moest doen om zoiets te realiseren. droef zijn de verwoeste sterktes in ierland, waar de engelse storm hard heeft huisgehouden.
@lebonton - Schurken waren het, die Engelsen. Maar in hun eigen land liggen de meeste kastelen ook in puin, hoor. Velen zijn zelfs bewust verwoest ten tijde van Cromwell...
in lijn met het aloude spreekwoord: cromwell en zie niet om;-)
Het is goed geschreven en daarom gelezen. Maar ik heb niets met kastelen, tenzij het mooie ruïnes zijn:-)
@antoinette - En dit zijn prachtige ruïnes...!
In een kasteel ben ik eigenlijk nog nooit geweest. Kerken des te meer.
Eén van de mooiere kastelen dat ik ken ligt in Walonië, Bouillion om precies te zijn. Ik weet niet hoe gemakkelijk dat te bereiken is. De Tower in Londen is veel mooier dan ik verwachtte en ligt naast een underground station. De trein naar Londen kost als je het goed uitzoekt een habbekrats en stopt aan de overkant van de Theems. Zelf wil ik nog een keer naar Loevestein waar ik als jongen eens was.
ik heb ook heel mijn leven wel iets met kastelen, vooral dan burchten - onlangs nog de burcht Reinhardstein in Robertville bezocht tijdens monumentendag, heel indrukwekkend ...
@zelfstandig journalist - Ik heb vrij veel kastelen bezocht, ook een paar in België. Maar ook wel wat kerken, hoor. Wel voornamelijk op vakantie. Een mis heb ik nog nooit bijgewoond...;o)
@Martin - Die heb ik ook alle drie bezocht. Bouillon is inderdaad erg mooi, bijna zo mooi als de kastelen in Wales...;o)
@bert - Dat kasteel ken ik wel, maar alleen uit de boekjes. Het moet erg mooi gelegen zijn, in een bosrijk heuvellandschap...
Moet ik ook nog maar een keer naar Wales.
@martin - ik kan het je aanraden ! 25 jaar geleden was het er erg mooi. En als ik het nu met streetview bekijk lijkt het me nog steeds zeer de moeite waard...;o)
middeleeuwse maffia, goed gezegd
verder deel ik antoinette haar mening,
kerken, maar ook kastelen voelen voor mij kil aan,
geef mij maar een oud arbeiders huisje, maar die komen niet zo vaak voor op de monumentenlijst:)
middeleeuwse maffia, goed gezegd
verder deel ik antoinette haar mening,
kerken, maar ook kastelen voelen voor mij kil aan,
geef mij maar een oud arbeiders huisje, maar die komen niet zo vaak voor op de monumentenlijst:)
@hartenziel - Misschien zijn jullie wat minder gevoelig voor jongensboeken-romantiek...;o)
Een reactie posten