Toch bleef ik, na het lezen van de biografie van Marten Toonder, geschreven door Wim Hazeu, achter met een gevoel van teleurstelling. Uit interviews met oud-medewerkers, zoals Dick Matena, had ik al wel begrepen dat Toonder niet altijd even jofel en gezellig was. Maar dat het zo'n nare man was had ik niet verwacht.
Toonder komt uit het boek naar voren als een workaholic, die geen tijd had voor zijn gezin, zich zakelijk keihard opstelde en alle waardering, geld en roem naar zich toetrok. Niet de aimabele oude baas die, op zijn sfeervolle landgoed in Ierland, het ene na het andere geniale stripverhaal schreef en tekende. Van het beeld dat ik had van mijn jeugdheld, blijft weinig over.
Zijn opstelling in de oorlog blijkt, op zijn best, twijfelachtig. De afhandeling van de nalatenschap, van een Joodse zakenpartner, grenst zelfs aan het schofterige. Tegenover medewerkers en ook zijn kinderen is hij kil en knieperig. Als zakenman is Toonder wispelturig en voor zijn strips leunt hij zwaar op zijn medewerkers, die daar nooit de waardering voor krijgen die ze verdienen.
De bejubelde Bommel-verhalen, waarover hij zelf altijd zei dat ze voor 100% door hem zelf gemaakt werden, blijken voor een groot deel geschreven samen met anderen, zoals Lo Hartog van Banda en broer Jan Gerhard Toonder. Ook het tekenwerk werd voor een belangrijk deel door assistenten verricht. Dick Matena, Fred Julsing en in de latere verhalen vooral Piet Wijn, maakten de potloodschetsen, waarna Toonder die corrigeerde en in inkt zette.
De tekenaars die hem hielpen betaalde Toonder een karig loontje. De inkomsten uit boekverkoop streek hij vervolgens zelf op. Toen zijn broer hem voorstelde om, van die riante royalty's, een pensioenfonds voor oud-medewerkers te stichten wees Toonder dat af.
Je wordt er niet vrolijk van als je het allemaal leest. Maar ja, mooie boeken worden niet altijd geschreven door aardige mensen. En het blijven natuurlijk prachtige stripverhalen, ook als je weet dat ze gemaakt zijn in teamverband en onder leiding van een nare man.
Zie ook Marten Toonder op Wikipedia
De Strip: De strip van deze week is weer gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 , deel 2 en deel 3 van dit verhaal.
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het voorafgaande verhaal.
Klik op de strip voor een grotere weergave.
Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men
7 opmerkingen:
Ja, wat moet ik hier op zeggen, het komt vaker voor dat , teleurgesteld in mensen die ik bewonder. Het omgekeerde ook, beroemde mensen die heel aardig blijken.
Tja, sommige mensen kunnen aardig toneelspelen :-).
@antoinette - Dat is ongetwijfeld waar. Het zou ook verkeerd zijn om te concluderen dat elke goede artiest een nare persoonlijkheid zou hebben...;o)
@zelfstandig journalist - Er is natuurlijk altijd verschil tussen de privépersoon en het image van de bekende Nederlander. Maar hier is het contrast wel groot...
Zojuist werd Angela Merkel in Buitenhof opgehemeld, omdat ze zo weinig ijdel is en niet om geld geeft (ze betaald haar eigen jaartje voor de opera). Het gaat bij dit soort mensen om wat ze doen en als ze aardig, altruïstisch, joviaal, gewoon, aardig en sensitief zijn ook dan is dat mooi meegenomen of maakt dat wat goed. (Maria van der Hoeven kwam laatst naar voeren in een gesprek. Ze zorgde zo goed voor haar demente man. Maar ik dacht haar beleid ...)
Om iemand écht goed te kennen dat duurt een levenlang....
Aardige mensen kunnen een verborgen zwarte kant hebben.
Schokkend.
'Kijk naar iemands handelingen' zei Etty Hillesum.
@martin - Je hebt gelijk. We zouden de kunstenaar als mens en zijn werk gescheiden moeten beoordelen...
@annet - Daar zit ook wat in. Vaak is ons oordeel gebaseerd op wat vluchtige indrukken...
Een reactie posten