De e-reader gaf de geest

Ja, ik had nog geluk dat ik dat dikke boek over Jan Zonder Land net uit had. Maar op een ochtend wilde ik verder lezen in de thriller van Martin Walker, waar ik daarna in begonnen was, toen mijn e-reader niet op wilde starten.

Ik zet hem gewoonlijk in de slaapstand, als ik andere bezigheden heb, of zelf lig te slapen, dan is hij snel wakker als ik dat ook ben. Deze keer verscheen er geen tekst, geen startpagina, maar alleen drie puntjes die aan en uit knipperden. Ik dacht aanvankelijk dat hij zichzelf opnieuw opgestart had, vanwege een update, maar na een minuut of 10 werd duidelijk dat er meer aan de hand was.

Misschien was het inderdaad een update, maar daar deed hij nooit zo lang over. Ik zette hem uit en opnieuw aan. Zonder resultaat. Ik probeerde het nog een paar keer, met verschillende tussenpozen, maar meer dan wat geknipper en die drie puntjes kreeg ik niet te zien.

Ik zocht naar tips op internet, maar kwam niet veel verder. Sommige modellen hebben een resetknop, soms vermomd als een piepklein gaatje waar je een speld, of het uiteinde van een paperclip, in moet duwen. De mijne had dat niet. Er zat maar 1 knop op, verder ging alle bediening via het aanraakscherm. Heel modern, maar in dit geval niet zo handig.

Gelukkig kon ik mijn boek verder lezen op mijn smartphone. Dat gaat iets minder prettig dan de e-reader, maar voor noodgevallen is het wel te doen. Ik besloot een dagje te wachten en dan nog een opstartpoging te doen. Dat was een plan dat gedeeltelijk werkte. De volgende dag begon de reader zichzelf spontaan te resetten.

Dat zag er hoopvol uit. Tot de melding op het scherm verscheen dat, om de reset te voltooien, een update gedownload moest worden. Dat lukte dus niet. Na een poosje vruchteloos prutsen besloot ik dat ik er niet nog meer tijd in ging steken. Ik had inmiddels gevonden dat de gemiddelde levensduur van e-readers tussen de 5 en 10 jaar ligt. Ik had de mijne 7 jaar en hij was niet eens nieuw toen ik hem kocht.

Ik hoorde laatst van een oude vriendin dat die, tot voor kort, een radio had gebruikt die haar familie vlak na de oorlog gekocht had. 80 jaar geleden ! Helaas worden apparaten niet meer gemaakt om zolang mee te gaan. 7 jaar is al heel wat.

In die 7 jaar had ik 280 boeken gelezen, op de reader. Dat is 40 per jaar, al zullen er best een paar bij zijn geweest, die ik niet helemaal van begin tot eind gelezen heb. De tijd dat ik koppig door bleef ploegen, in een boek dat me niet boeide, ligt achter me. Het leven is daar te kort voor en er zijn zoveel leuke boeken. Waarom iets lezen dat je tegenstaat ?

Maar e-boeken zijn zoveel goedkoper, dan de papieren versies, dat de enkele miskoop geen probleem is en de aankoop van de reader al na een jaar was terugverdiend. Investeren in een nieuwe e-reader was dus zonder meer verantwoord. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik de aanschaf van een nieuwe al had terugverdiend, door al die boeken te lezen.

Bovendien heb ik, voor die enorme stapel boeken, geen plaats in huis hoeven maken. Ik heb het even nageteld, in mijn boekenkast gaan, op een plank van een meter, ongeveer 50 boeken. 280 boeken is dus een stapel van bijna 6 meter hoog, of 6 planken lang. Die berg papier had ik niet alleen mezelf bespaard, maar ook de wereld in het algemeen. Voor mij was dat papier en die inkt en lijm niet verbruikt en ook niet vervoerd, verpakt en verzonden. Dat is duurzaam lezen !

Goed, de oude was stuk, dus bestelde ik een nieuwe. Eerst nog even rondgekeken, of er een beter model te krijgen was, eventueel van een ander merk, maar uiteindelijk toch de nieuwe versie van mijn vertrouwde reader laten komen. Het opstarten en koppelen aan mijn oude account was een peulenschil. Alle boeken die ik eerder gekocht had werden automatisch in mijn digitale bibliotheek geladen, inclusief het boek waar ik op mijn smartphone aan bezig was. Ik kon direct verder waar ik gebleven was.

Prima ! Alleen het hoesje dat ik erbij gekocht had was een misser. Het had een omslag die je tot een steuntje kon vouwen, zodat je het boek schuin op tafel kon zetten. Leek me handig en het werkte ook wel, maar de reader leunde ook een beetje scheef naar opzij. Dat stoorde me en ook het nare plastic waarvan het hoesje gemaakt was.

Na een paar dagen lezen, met lichte ergernis, besloot ik een ouderwets, kunstlederen, hoesje te bestellen, net als ik om mijn vorige reader had gehad. Dat leest een stuk prettiger.

Ps: Ik lees nu op de nieuwe reader in 'Buat', de 2e historische roman van mijn plaatsgenoot en goede internetkennis, Jean-Marc van Tol. Een fijn boek en het leuke is dat Jean-Marc een aantal blogs heeft geschreven met aanvullende informatie. Die moet je dan wel op de laptop, of smartphone lezen, maar dat geeft niet en bovendien komen daarop de verhelderende plaatjes beter tot hun recht.

Ps 2: Daar schiet me een nadeel van het lezen op de e-reader te binnen: Je kunt je e-boek niet laten signeren door de schrijver. Daar moet nog eens iets op gevonden worden. Hoewel... er zijn readers, waarop je, met een speciale pen, aantekeningen en schetsen kunt maken, of handtekeningen kunt verzamelen. Die zijn wel een stuk duurder. Zouden er lezers zijn die, bij familie en vrienden, trots met de digitale handtekening van hun favoriete schrijver gaan pronken ? Dat lijkt me toch een tikje vreemd.

  

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  en deel 9 van het stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

 

Richard Leeuwenhart – 7 – Richard belegert een kasteel teveel

(Laatste deel van onze leerzame zomerserie over de Britse koning Richard Leeuwenhart die, eenmaal weer thuis van zijn kruistochten, verder gaat met zijn ruzie met de Franse vorst Filips.)

Het leek er aan het eind van de 12e eeuw op dat de Franse koning in de problemen kwam. Richard Leeuwenhart dreigde, in 1196, de toegang tot Parijs via de Seine af te sluiten. Hij had zijn oog laten vallen op een rots langs de rivier, bij het plaatsje Andely en bouwde daar in zeer korte tijd het kasteel Gaillard. Ik schreef er helemaal aan het begin van deze reeks al over, omdat de Tour de France er dit jaar voorbij reed.

Het verhaal gaat dat Richard het kasteel in 1 jaar liet bouwen en zelf nauw betrokken was bij het ontwerp. Nu was de rots die hij uitgekozen had, maar aan 1 kant met de oever verbonden en zal het tamelijk makkelijk zijn geweest om daar een verdedigbare plek van te maken. Maar als je de ruïnes nu ziet is het moeilijk te geloven dat hij die grote toren, die enorme ringmuur, met al zijn halfronde uitstulpingen, al die muurtorens en poorten, werkelijk in 1 enkel jaar heeft laten bouwen.

Wikipedia schrijft dat hij er 2 jaar over deed, maar in die tijd zou er ook nog een heel nieuw dorp bij het kasteel zijn gebouwd. Dat kasteel zelf had een voor die tijd revolutionair ontwerp, waarbij gebruik gemaakt werd van technieken die Richard waarschijnlijk tijdens zijn kruistocht heeft gezien. Zo heeft het, als één van de eerste burchten in Europa, mezenkauwen, dat zijn rijen werpgaten aan de bovenkant van torens en muren.

(Op YouTube staat een virtuelereconstructie van hoe Chateau Gaillard er in 1204 uitgezien zou kunnen hebben.)

Richard zelf dacht dat Gaillard onneembaar was, maar na zijn dood wist Filips het tamelijk gemakkelijk in te nemen. Zijn soldaten kropen door een latrine-afvoer naar binnen, openden de poort en staken de gebouwen binnen de muren in brand.

In de biografie, die Kate Norgate schreef over Richard, wordt het ene na het andere kasteel met de grond gelijk gemaakt. Dat gebeurde niet met Chateau Gaillard. Filips vond het waarschijnlijk handiger om het zelf te gebruiken. Pas in de 16e eeuw werd een poging gedaan om het kasteel te slopen. Zoals we nu kunnen zien is dat niet zo goed gelukt, er staat nog steeds een behoorlijk deel overeind.

Richard vierde de ingebruikneming van het kasteel door 3 gevangen genomen soldaten van de rots te gooien. Zo ging het zinloze geweld weer vrolijk verder. Als je het allemaal leest is het nogal kleinzielig. De ene koning verwoest een kasteel, dan doet de andere dat ook. De een plundert een stad, dan ook de ander. De ene steekt 12 soldaten van de tegenstander de ogen uit en jawel, de ander doet hetzelfde. Ze hadden zo nog tientallen jaren door kunnen gaan, maar gelukkig kwam Richard plotseling te overlijden.

We hebben al eerder gezien dat hij graag zelf meevocht in de voorste gelederen en daarbij niet zo voorzichtig was. Men zegt dat hij, bij een aanval op een van de havens in het Heilige Land, maar half geharnast, uit zijn boot in de branding sprong en woest met zijn zwaard zwaaiend het strand op stormde. Dat had slecht af kunnen lopen, maar de tegenstanders namen direct de benen, bij het zien van die roodharige wildeman en toen zijn soldaten hem eenmaal ingehaald hadden was de haven snel ingenomen.

Dat soort voorvallen zullen hem een gevoel van onoverwinnelijkheid gegeven hebben. Later bracht hij zichzelf vaker in gevaar. Zo ook bij de belegering van het kasteel van Châlus-Chabrol, ongeveer halverwege tussen Parijs en de Spaanse grens. De eigenaren hadden zich binnen de muren verschanst en de troepen van Richard hadden het kasteel omringd. Ongeduldig ging Richard er, weer met maar een gedeeltelijk harnas aan, zelf op uit om te proberen een van de verdedigers met zijn kruisboog te raken.

Vanaf de transen werd er teruggeschoten door een jonge knaap, die zichzelf beschermde met een braadpan. Richard werd in zijn schouder getroffen, volgens Kate Norgate met een van de kruisboogpijlen die zijn troepen eerder zelf afgeschoten hadden. De wond ging ontsteken en Richard voelde zijn einde naderen.

Het kasteel werd overmeesterd en de schutter naar hem toegebracht. De jongeman verklaarde dat hij de dood van zijn vader en twee broers had willen wreken, waarop Richard hem vergaf en hem wegzond met 100 shilling zakgeld. Volgens Wikipedia wordt er verteld dat de jongen later, door een aanvoerder van een van Richards huurlingenlegertjes, alsnog gegrepen werd. Hij zou levend zijn gevild en opgehangen.

Richard had nog tijd om zijn moeder te laten komen en stierf in haar armen, op 6 april 1199. Zijn gebalsemde hart werd begraven in de kathedraal van Rouen, zijn ingewanden op de plaats waar hij stierf – waar ze nog steeds worden bewaard in de slotkapel – en de rest, aan de voeten van zijn vaders graf, in de abdij van Fontevraud, nabij Chinon.

Richard liet geen wettelijke kinderen achter. Er is wel gesuggereerd dat Richard eigenlijk homoseksueel was, maar hij had wel een buitenechtelijke zoon, Filips van Cognac. Over deze Filips is niet veel bekend, hij wordt maar een enkele keer in officiële documenten genoemd. Wel duikt hij op, als fictief personage, in een toneelstuk van Shakespeare en in de film 'Princess of Thieves', uit 2001.

Men heeft ook beweerd dat Richard een relatie had gehad met de Franse koning Filips, wat het hele conflict tussen de twee zou terugbrengen tot een, uit de hand gelopen, ruzie tussen voormalige geliefden. Aan de andere kant zijn er verhalen dat Richard vrouwen met geweld tot seks zou hebben gedwongen en hij op veldtocht ook relaties met vrouwen onderhield. Omdat hij een paar maal te biecht ging en boete deed voor zijn zonden wordt ook wel gesuggereerd dat hij biseksueel zou zijn geweest. We zullen het waarschijnlijk nooit zeker weten en het doet er eigenlijk ook weinig toe.

Je zou kunnen denken dat hij zich zo woest en bloeddorstig gedroeg om, tegenover zichzelf en zijn omgeving, te bewijzen dat hij wel degelijk een echte man was. Maar het waren andere tijden. Een koning trok toen nog echt zelf te strijde. Tegenwoordig zitten machthebbers lekker aan het zwembad, met een dikke sigaar in hun hoofd en een 'secretaresse' op schoot, terwijl ergens ver weg, in hun opdracht, steden en dorpen worden gebombardeerd.

Dat is de vooruitgang. Je kunt je ook geen moderne wereldleider voorstellen met een harnas aan op een strijdros. Als was het idee om de staatshoofden zelf, in een onderling duel, hun conflicten uit te laten vechten zo gek nog niet. Dat zou een hoop slachtoffers schelen.

(Ps: Ik heb inmiddels de biografie die Kate Norgate schreef over Jan Zonder Land, de opvolger van Richard, ook gelezen. Heel boeiend ! Maar volgende week eerst maar eens wat andere zaken.)

   

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Richard Leeuwenhart – 6 – Terug als koning van Engeland

(Dit is het voorlaatste verhaal over het leven van Richard Leeuwenhart, de 12e eeuwse prins die tegen de verwachtingen in koning werd, op kruistocht ging en – weer op weg naar huis – gevangen genomen werd door de Duitse keizer.)

Richard maakte, toen hij zich had vrijgekocht bij de Duitse keizer, geen haast met zijn terugkeer naar Engeland. Hij reisde langzaam de Rijn af en werd overal royaal onthaald en gefêteerd. Elke bisschop en edelman, langs zijn route, wilde met hem kennismaken en hij liet zich die aandacht gewillig aanleunen. Via het Vlaamse Zwin, vlak over de grens bij Zeeuws-Vlaanderen, voer hij uiteindelijk naar Engeland.

In Londen werd hij met een groot feest ontvangen en een paar weken later werd hij in Winchester opnieuw gekroond. Waarschijnlijk was dat vooral om zijn onafhankelijkheid van de keizer te benadrukken. In de tussentijd belegerde hij een paar kastelen van opstandige edelen en bekrachtigde hij zijn vriendschap met William van Schotland.

Bij de belegering van Nottingham liet hij zich weer eens van zijn brute kant zien. Het kasteel gold als een zeer sterke vesting en de bezetters wilden aanvankelijk niet geloven, dat het echt koning Richard was die voor de poort stond. Hij liet zijn grote belegeringsmachines aanrukken en richtte een galg op, goed in het zicht van het kasteel. Daar werden ter afschrikking wat gevangenen opgehangen. Een afvaardiging van de stad verzocht of ze mochten komen kijken of hij echt Richard was, daarna was het pleit snel beslecht en gaf de stad zich over.

Richard had vervolgens grote haast om naar Frankrijk te vertrekken. Zoveel zelfs dat hij, ondanks ongunstige wind, met zijn gevolg inscheepte en afvoer. Het schip werd, door harde tegenwind, urenlang door elkaar geklutst waarop het toevlucht moest zoeken bij het eiland Wight en Richard maar weer terugvoer naar de Engelse kust.

Toen Richard uiteindelijk in Frankrijk aankwam begon de ruzie met de Franse koning Filips weer helemaal opnieuw. Richard verzoende zich met zijn broer Jan en begon enthousiast de bezittingen van Filips aan te vallen en die deed hetzelfde met de bezittingen van Richard en zijn bondgenoten. Het verschil was dat Richard meestal als een dolle stier ten aanval trok, waarop Filips wegsloop om met een list, of hinderlaag, zijn slag te slaan.

Bij één gelegenheid zat Richard het Franse leger op de hielen, haalde de achterhoede in en vroeg waar Filips was. Er werd hem verteld dat die in de voorhoede reed. Daarop stormde Richard naar voren, haalde het hele leger in om er achter te komen dat zijn tegenstander een zijweggetje had genomen en was ontkomen.

Natuurlijk werd er door beide partijen geprobeerd om allianties te sluiten met andere vorsten. Filips zette daarvoor zijn zuster Adelheid weer in, die ooit de verloofde van Richard was geweest. Hij bood haar aan verschillende, mogelijke huwelijkspartners aan, mits die hem zouden steunen in zijn strijd tegen Richard. Adelheid huwde uiteindelijk met Willem, de graaf van Ponthieu.

Er was ook geregeld onderling overleg en er werd meermaals onderhandeld over vrede. Eén voorstel was dat er 5 ridders van elke partij aangewezen zouden worden, die tegen elkaar zouden vechten, om de geschillen eens en voor altijd te beslechten. Richard zag het helemaal zitten, onder voorwaarde dat hij en Filips bij de vijf strijders zouden zijn. Dat wilde Filips natuurlijk niet, waarop het gebruikelijke geharrewar weer aanving.

Richard was in de kracht van zijn leven, groot, gespierd en een uitstekend zwaardvechter. Filips was 2 jaar ouder, wat op zich geen bezwaar was, maar hij was lang niet zo'n vechtjas als Richard. In zijn boek 'In het spoor van de kruisvaarders' schrijft Terry Jones (bekend van Monty Python): '….(hij was) nors, slecht opgevoed, hij hield niet van fysieke risico's en zijn uiterlijk werd ontsierd door het feit dat hij een oog verloren had. Filips was geen held...'.

Waarschijnlijk is dit een beetje overdreven. Volgens Wikipedia, dat een tijdgenoot van Filips citeert, was Filips 'een knappe, gespierde kerel met een vrolijk gezicht met een rode teint en een temperament dat sterk gericht is op een goed leven, wijn en vrouwen'. Maar dezelfde bron meldt ook dat hij zichzelf niet graag in gevaar bracht, haatdragend en koppig was en ervan hield om machtige personen tegen elkaar op te zetten.

Hoe dan ook, het leek er aan het eind van de 12e eeuw op dat Richard de overhand kreeg. Hij breidde zijn bezittingen uit en sloot verdragen met machthebbers van aangrenzende territoria. Het zag er slecht uit voor Filips toen de Duitse keizer Richard voorstelde om Frankrijk van twee kanten aan te vallen. Richard zou dan zelfs een deel van het losgeld, dat hij nog aan de keizer schuldig was, mogen gebruiken om die oorlog te betalen. Richard zag ervan af, omdat hij de boel niet vertrouwde en vreesde alleen de kastanjes uit het vuur te moeten halen.

(Volgende week het laatste deel, met de dood van Richard. Daarna volgt weer een heel nieuw verhaal als Jan, de schurkachtige broer van Richard, koning wordt. Ook daarover heeft Kate Norgate een heel boeiend boek geschreven.)

   

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 en deel 7 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Richard Leeuwenhart - 5 - Richard wordt gevangen genomen

(Het vervolg van onze leerzame zomerserie over de Engelse koning Richard Leeuwenhart, begonnen naar aanleiding van de Tour de France. Richard was op kruistocht gegaan, in het jaar 1191, om het Heilige Land te bevrijden van de moslims.)

In de herfst van 1192 besloot koning Richard Leeuwenhart om zijn kruistocht af te breken en terug te reizen naar Engeland. Voor hij vertrok kwam Richard een vredesverdrag overeen met moslimleider Saladin. De kruisvaarders zouden een groot deel van de kust van het heilige land behouden, maar Saladin bleef de baas over Jeruzalem. Hij moest dan wel christelijke pelgrims toelaten tot de heilige plaatsen.

Dat gebeurde ook en een groot deel van Richards kameraden ging op bedevaart naar de stad. Richard zelf deed dat niet, hij had gezworen niet naar Jeruzalem te gaan, of er zelfs van afstand naar te kijken, zonder het te veroveren. Het verhaal gaat dat hij eens op korte afstand van de stad was en zijn hoofd achter zijn schild verborg, om deze gelofte niet te breken.

Het is waarschijnlijk dat Richard zijn kruistocht als mislukt beschouwde. Hij zou later een paar keer de wens uitspreken terug te willen keren, om het werk af te maken en Jeruzalem alsnog te veroveren. Dat zou er niet van komen, maar er was desondanks best veel bereikt. De pelgrims hadden weer toegang tot hun bedevaartplaatsen, de havens aan de kust van het Heilige Land waren veroverd en onderweg waren belangrijke steunpunten stevig in handen gekomen van de tempelridders.

Moslimleider Saladin, de grote tegenstrever van Richard, zou een paar maanden na Richards vertrek overlijden. Dat stortte zijn rijk in chaos, vooral omdat er geen geld was, om de soldaten te betalen die alle veroverde gebieden moesten bezetten. Saladin had, in de voorgaande jaren, telkens zijn nieuwe militaire expedities betaald uit de opbrengst van zijn vorige veroveringen. Dat ging goed zolang er telkens nieuwe successen werden geboekt. Na het vertrek van de kruisvaarders en de dood van Saladin zakte het rijk als een kaartenhuis in.

Het was overigens ook niet makkelijk voor de kruisvaarders om hun veroveringen te behouden. De meeste strijders wilden immers, na het bezoeken van de heilige plaatsen, direct weer terug naar huis. Er waren er niet veel die bereid waren om langere tijd te blijven.

Richard voelde zich gedwongen om terug naar Engeland te reizen omdat hij berichten had gekregen over de snode plannen van zijn broer Jan, die Richard in Engeland had achtergelaten om op zijn zaken te passen. Jan probeerde, net als de Franse koning Filips, van de afwezigheid van Richard gebruik te maken om zijn invloed en bezit te vergroten.

Biografe Kate Norgate vraagt zich af waarom Richard niet van het heilige land, via de straat van Gibraltar direct naar Frankrijk of Engeland zeilde. Hij verkoos een andere route, zij denkt misschien alleen maar omdat hij zo'n lange zeereis te saai vond. Richard besloot om de Adriatische zee op te varen en in Noord-Italië een haven op te zoeken, om vandaar over land naar huis te reizen.

Zijn schepen kwamen in moeilijkheden, door slecht weer en hij beloofde om een kerk te stichten, op de plaats waar hij behouden aan land zou komen, indien God hem zou sparen. Norgate schrijft dat hij schipbreuk leed bij een eiland voor de kust van Ragusa, niet ver van Dubrovnik. Daar zou hij de beloofde kerk hebben laten bouwen, die er tot de 16e eeuw zou hebben gestaan. Wikipedia schrijft niets over dit verhaal en laat hem landen in Aquileia, in het noordoosten van Italië.

Hoe dan ook, hij besefte vrij snel dat de gekozen route over land niet zonder gevaar was en vermomde zich als Tempelridder. Dat ging een tijdje goed, maar vlak bij Wenen wordt hij gevangen genomen door soldaten van Leopold van Oostenrijk. Die herinnerde zich nog heel goed hoe Richard, na de verovering van Akko, de banier van Leopold in de gracht had laten gooien. Bovendien beschuldigde hij Richard ervan de hand te hebben gehad in de moord op zijn neef, Koenraad van Montferrat.

Leopold droeg Richard over aan de keizer van Duitsland, Hendrik VI, die hem gevangen zette in het kasteel van Trifels, in Zuid-Duitsland. Het duurde even voordat zijn onderdanen doorkregen waar Richard gebleven was, maar daarna werd er druk onderhandeld over zijn vrijlating. Richard zelf overlegde met de keizer, maar werd ook benaderd door de Franse koning Filips en Jan Zonder Land, de broer van Richard.

Filips en Jan boden de keizer geld om Richard zo lang mogelijk vast te houden. Elk hadden ze hun zinnen gezet op delen van Richards rijk. Richard zelf bood ook geld en land en wierp huwbare familieleden in de strijd. Hij zwoer uiteindelijk zelfs trouw aan de keizer. Zijn aanbod was uiteindelijk het aantrekkelijkst en hij kwam, na ruim een jaar, aan het begin van 1194 vrij.

Je vraagt je misschien af wat er ondertussen met Berengaria gebeurde, de Spaanse prinses waarmee hij op weg naar het Heilige Land huwde. Hij vond haar zo leuk dat hij haar zelfs meenam op zijn verdere kruistocht. De liefde leek inmiddels helemaal bekoeld. Zij was al voor hem teruggereisd naar Frankrijk, waar ze verbleef in een kasteel aan de Loire.

Na zijn vrijlating ging hij eerst terug naar Engeland en het was pas op aandringen van de paus dat hij, een jaar later, zijn vrouw weer opzocht. Zij zou tijdens zijn leven nooit een voet in Engeland zetten. Het huwelijk bleef kinderloos en na zijn dood was er weinig interesse voor haar, bij zijn volgelingen. Ze moest er achteraan zitten om iets van een weduwepensioen te krijgen en vestigde zich uiteindelijk nabij Le Mans, waar ze een klooster stichtte en, in 1230, overleed en begraven werd. 

(Wordt vervolgd) 

   

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 en deel 6 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Een mysterieuze ansichtkaart

Ik zette laatst een boek terug in de kast en zag een ander boek liggen. 'De 80-jarige Vrede', een verhalenbundel van Kees van Kooten. Ik wist niet dat we dat hadden. Zelf had ik het zeker niet gekocht, maar misschien mijn vrouw ?

We hebben wel twee andere pockets van Van Kooten in de kast staan: 'Koot Droomt Zich Af' en 'Veertig'. Dit nieuwe boek verscheen in 2021, ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van de schrijver. Toen ik het oppakte viel er een ansichtkaart uit, zo'n vakantiekaart met 9 kleine plaatjes erop, van de schilderachtige plekjes op een zonnige bestemming. In dit geval het eiland Madeira.

Ik draaide de kaart om en zag dat hij geadresseerd was aan een mij onbekende mevrouw, die aan de hoofdstraat van ons dorp woonde. Er stond een heel verhaal achterop. 'We zitten op een prachtige plek, midden in een botanische tuin... (enzovoort) met groeten van Kees, Miep, Teun en Anna.'

Nu begreep ik er helemaal niets meer van. Was de mevrouw aan wie de ansichtkaart gestuurd was de vorige eigenaresse van het boek ? Hoe kwamen wij er dan aan ? De namen van de verzenders zeiden me niets. Was de kaart verkeerd bezorgd ? Maar dan doe je die toch weer op de post en niet in een boek ?

Ik vroeg het mijn vrouw, maar die had het boek niet gekocht en ze kende de ansichtmevrouw en haar kennissen/familieleden op Madeira ook niet. Ze had geen idee hoe we eraan kwamen en had het boek ook niet gelezen, of van iemand geleend.

Omdat ik best goede herinneringen had, aan die andere twee boekjes van Kees van Kooten, las ik de eerste paar verhalen in 'De 80-jarige Vrede'. Leuk, hoor ! Zo leuk zelfs dat ik de bundel, als e-boek, kocht, zodat ik hem op mijn gemakje kon lezen op mijn e-reader. Als je daar eenmaal aan gewend bent is zo'n papieren boek maar een onhandig ding.

Ondertussen piekerde ik door, over de vraag hoe deze nieuwe Kees van Kooten in onze boekenkast beland kon zijn. Uiteindelijk kwam ik, met mijn vrouw, op de volgende verklaring. Er zat in het boek een papieren boekenlegger van een boekhandel in Baarn, dus het boek was in de buurt gekocht.

We denken dat de mevrouw van de ansichtkaart het gekocht, of gekregen, heeft. Het zal haar misschien niet bevallen zijn en daarom heeft ze het in zo'n weggeefkastje gezet, ergens langs de weg, in Baarn of Soestdijk. Daar heeft een van onze vrienden, of kennissen, het zien staan en gedacht dat het iets was om aan ons cadeau te geven.

Het moet al een poosje geleden zijn, want we kunnen het ons niet herinneren. We hebben het vermoedelijk in dank aangenomen, in de boekenkast gelegd en zijn het vervolgens vergeten. 2021, toen het boek verscheen, was het coronatijd. Genoeg aanleiding om allerlei andere dingen uit het oog te verliezen.

De ansichtkaart is waarschijnlijk ook per ongeluk in het boek beland. Misschien als boekenlegger gebruikt ? Hoewel er al een andere boekenlegger in zat. Maar er staan voetnoten in, dus misschien heeft de eigenaar de ene boekenlegger gebruikt, om te onthouden welk verhaal hij/zij aan het lezen was en de andere om te zien welke voetnoot daarbij hoorde ?

Nee, als ik het doorblader zie ik dat de noten onder elk hoofdstuk staan. Bij mijn e-reader staan ze bij elkaar, achterin en heb je helemaal geen boekenlegger nodig, want dat wordt automatisch voor je bijgehouden.

Nou ja, hoe het precies zit zullen we wel nooit weten. Wel een leuk boek, hoor, maar dat zei ik al. Het zou misschien een Van Kootiaanse grap kunnen zijn. Je neemt een boek mee naar een vriend of kennis, met een gevonden ansichtkaart erin, van iemand die jullie geen van beiden kennen. Dan laat je het boek, stiekem, achter in de boekenkast.

Om je dan thuis te gaan zitten verkneukelen over de verbazing en verwarring, bij die vriend of kennis, als die het vreemde boek met de mysterieuze ansichtkaart vindt. Best een grappig idee. Jullie zijn nu gewaarschuwd, maar ik heb ook nog vrienden en kennissen die mijn verhaaltjes niet lezen...

(Ps: Voor wie de namen op de kaart denkt te herkennen, die heb ik veranderd. Voor het geval iemand de namen zou kunnen herkennen. En de privacy en zo.)

  

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Richard Leeuwenhart – 4 – Een bloedbad in Akko

(We waren vorige week met de Engelse koning Richard Leeuwenhart – en zijn vloot vol kruisvaarders – aangekomen bij de havenplaats Akko, in wat nu het noorden van Israël is. Daar waren andere kruisvaarders, waaronder de Franse koning Filips Augustus, net bezig met een belegering. Die leek aardig te vlotten, tot de beide koningen ziek werden.)

Terwijl Richard en Filips ziek in hun tent lagen verzamelde moslimleider Saladin, buiten de stad, troepen om de belegering te breken. Er was contact tussen de heersers, Saladin stuurde zelfs fruit naar de zieken. Uiteindelijk knapten de twee zieke koningen op en wisten ze Akko tot overgave te dwingen. De belegerden gaven zich over en wisten te bedingen dat hun leven gespaard zou blijven.

De voorwaarden waren dat Saladin gevangen genomen kruisvaarders vrij zou laten, een fragment van het heilige kruis, waaraan Christus gestorven zou zijn, over zou dragen, plus een flinke som geld. Toen dat niet snel genoeg gebeurde liet Richard de krijgsgevangenen, naar schatting 2.700 mannen, vrouwen en kinderen, afslachten. Hij liet dat buiten de stad doen, zodat de troepen van Saladin het goed konden zien. We zouden het nu een schandalige oorlogsmisdaad noemen, maar zijn tijdgenoten vonden het niets bijzonders.

Er werden later verschillende verklaringen voor gezocht. Het zou wraak geweest zijn voor de kruisridders die gesneuveld waren, tijdens de belegering van de stad. Of een represaille voor een eerder voorval, waarbij Saladin een aantal gevangen genomen ridders had laten vermoorden. Er werd ook gezegd dat Richard snel verder wilde en geen manschappen achter wilde laten, om zo'n grote groep gevangenen te bewaken.

Maar er was een Arabische schrijver die het verraad noemde. Er zou aan de bewoners van Akko zijn beloofd dat hun leven gespaard zou worden. Als Saladin ze in de steek zou laten, zouden ze tot slaaf worden gemaakt, niet gedood. Maar Kate Norgate suggereert dat die afspraak misschien een misverstand was. De verschillende partijen konden elkaar alleen verstaan via tolken, vergissingen lagen dan op de loer.

Ik denk dat de moordpartij in Akko ook bedoeld was om de tegenstander vrees aan te jagen. Nu zouden we het een laffe, zinloze en terroristische daad noemen. Het maakte in ieder geval duidelijk dat Richard geen edelmoedige ridder was met alleen maar hoge idealen. Hij kon ruimhartig zijn, als hem dat uitkwam, maar ook bikkelhard. Hij had daarnaast last van buien van oncontroleerbare woede en was iemand die een ruzie niet snel vergat, of vergaf.

(Is het trouwens niet merkwaardig dat elke gewelddadige en gewetenloze leider, zonder moeite, mensen kan vinden om zijn verwerpelijke plannen uit te voeren ? Dat was toen zo en nu nog steeds. Behoorlijk veel mensen vinden het fijn om achter een 'sterke' man aan te lopen, zelfs als dat betekent dat ze misdaden moeten plegen om erbij te horen.)

Naast het laten vermoorden van de krijgsgevangenen deed Richard nog iets anders, dat hem later zelf zuur zou opbreken. Hij wierp het vaandel van een medekruisvaarder, hertog Leopold V van Oostenrijk, dat op het dak van het paleis van Akko wapperde, in de gracht. Een belediging die Leopold niet zou vergeten.

De Franse koning, Filips Augustus, was ondertussen al afgereisd naar huis. Hij vond dat hij wel genoeg gedaan had en wilde van de afwezigheid van Richard gebruik maken, om zijn macht in Frankrijk te vergroten. Dat wist Richard ook wel en daarom liet hij zijn rivaal een eed zweren, dat die zijn bezittingen niet aan zou vallen.

Na het veroveren van Akko trok het kruisvaardersleger richting Jeruzalem, daarbij voortdurend lastig gevallen door de troepen van Saladin. Hoewel die steden en forten vaak zelf al ontruimden en verwoestten, om te voorkomen dat kruisvaarders ze in handen zouden krijgen.

Er was trouwens geregeld diplomatiek contact tussen de kruisvaarders en Saladin. Daarbij werden geschenken uitgewisseld en vredesvoorstellen gedaan. Een daarvan was een voorstel van Richard, om zijn zuster Johanna te laten trouwen met de broer van Saladin. Het paar zou dan samen over de omstreden gebieden kunnen heersen. Johanna protesteerde heftig tegen dit plan en het ging dan ook niet door.

Er volgden nog allerlei andere voorstellen, die vaak gedaan leken om tijd te winnen terwijl de twee partijen zich voorbereidden op een volgend gewapend treffen. Het kruisvaarders leger ploeterde ondertussen moeizaam richting Jeruzalem. De winter viel in en maakte verder vechten onmogelijk.

In het volgende voorjaar - het jaar is dan 1192 - veroverden de kruisvaarders vrijwel alle havensteden tussen Turkije en Egypte. Richard ging daarbij voorop in de strijd en vond het daarnaast leuk om alleen, of met een klein groepje ridders, op verkenning te gaan. Daarbij doodde hij tientallen vijandige strijders, maar hij kwam ook zelf een paar keer in levensgevaar.

In hoeverre al die verhalen geloofd moeten worden is de vraag, er zal ongetwijfeld sprake zijn van mythevorming en propaganda. Het is bijvoorbeeld opvallend dat de Engelse koning een paar keer zomaar in slaap viel, tijdens zo'n uitstapje en dan net op tijd wakker werd, om vijandige strijders te ontdekken die hem aan het besluipen waren.

Één voorval schijnt wel echt gebeurd te zijn. Richard werd met een paar makkers overvallen door een grote groep Turken. Ze dreigden het onderspit te delven en om zijn leider te redden riep één van Richards ridders, de jonge William des Preaux, dat hij de koning was. William werd daarop gevangen genomen en weggevoerd, maar anderen wisten te ontkomen.

Toen Richard een jaar later het Heilige Land verliet kocht hij eerst William des Preaux vrij. Hij ruilde hem in tegen een aantal hooggeplaatste volgers van Saladin. Des Preaux, die ondanks zijn Franse naam een Engelse ridder was, reisde terug naar zijn vaderland en schijnt 90 jaar geworden te zijn.

In 1965, in het tweede seizoen van de populaire TV-serie over de tijdreiziger Dr. Who, werd William als personage opgevoerd in een aantal episodes over de kruistochten.

(Volgende week even wat anders, voordat ik vertel hoe Richard weer naar huis ging, onderweg gevangen genomen werd en ook weer vrij kwam.)

  

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Richard Leeuwenhart – 3 – Sicilië en Cyprus

(Er heeft nog niemand geprotesteerd, dus ik ga nog even door met het leven van de Engelse koning Richard Leeuwenhart. In het vorige hoofdstuk zagen we dat Richard en de Franse koning Filips II, ook wel Filips Augustus genoemd, in 1190, aankwamen in de havenplaats Messina op Sicilië. Ze waren op weg naar het Heilige Land, om Jeruzalem te bevrijden uit handen van moslimleider Saladin.)

Johanna, een zuster van Richard, was getrouwd met William II, de koning van Sicilië en pas weduwe geworden. Tancred, een neef van William, had de troon weten te bemachtigen, maar kwam niet naar Messina om de kruisvaarders te ontvangen. Richard eiste dat zijn zuster naar hem toegezonden zou worden, met haar omvangrijke bruidsschat.

Dat gebeurde uiteindelijk, maar niet voordat Richard en zijn mannen ruzie kregen met de plaatselijke bevolking en vervolgens Messina innamen en plunderden. De Franse koning Filips, die ook in Sicilië aangekomen was, hield zich afzijdig van deze schermutselingen, maar eiste wel een deel van de opbrengst voor zich op. Het is tekenend voor de houding van beide vorsten, Richard beukte er meteen op los, Filips hield zich koest, maar probeerde er wel een voordeeltje uit te halen.

Toen Richard had laten zien dat hij de sterkste was besloot Tancred vrede met hem te sluiten. Richard liet daarop zijn moeder overkomen uit Engeland en vroeg haar om Berengaria, de prinses van Navarra mee te brengen. Richard wilde graag met haar trouwen. Het kan zijn dat hij haar echt leuk vond, maar het was in ieder geval een tactische zet. Navarra grensde aan Aquitanië, het hertogdom van zijn moeder en het was slim om bevriend te zijn met je zuiderburen.

Dat voorgenomen huwelijk zorgde voor nieuwe problemen met Filips, want Richard was al heel jong voorbestemd om met Adelheid te trouwen, de zuster van Filips. Adelheid die ook wel Alys van Vexin wordt genoemd, verbleef daarom al sinds haar 8ste aan het Engelse hof. Het schijnt dat Richard onder het huwelijk uitkwam door aan Filips te vertellen dat Adelheid een affaire had gehad met Hendrik, de vader van Richard, en zelfs een kind van hem had gebaard.

(Filips bood later aan om Adelheid te laten trouwen met Jan Zonder Land, de jongere broer van Richard. Dat ging ook niet door en uiteindelijk werd ze uitgehuwelijkt aan Willem III Talvas, graaf van Ponthieu. Wat ze er allemaal zelf van vond is niet overgeleverd.)

Niets stond een huwelijk tussen Richard en Berengaria meer in de weg, maar ze besloten eerst een stuk verder te varen. Met een vloot van meer dan 150 schepen gingen Richard en zijn verloofde, met zijn zuster Johanna en Filips, weer op weg naar het Heilige Land. Maar onderweg raakten ze elkaar kwijt. Filips kwam aan land in Akko, dat vroeger bekend was als Acre, een havenplaats in het noorden van het huidige Israël. Het stadje was in handen van moslimleider Saladin en werd al geruime tijd belegerd door de kruisvaarders.

Het schip met de adellijke dames liep aan de grond bij Cyprus. De heerser van dat eiland, Isaac Comnenus, was de kruisvaarders niet goed gezind en probeerde zich meester te maken van het schip en de opvarenden. Net op tijd verscheen Richard met zijn deel van de vloot. Na de nodige schermutselingen maakte hij zich meester van het eiland. Isaac werd gevangen gezet en het eiland overgedragen aan de Tempeliers, waarmee ook meteen een belangrijk tussenstation, op de reis naar het beloofde land, werd veiliggesteld.

Richard maakte van de gelegenheid gebruik om met Berengaria te trouwen. Samen reisden ze verder naar Akko, wat op zich nogal ongebruikelijk was, doorgaans lieten de kruisvaarders hun vrouwen achter in het thuisland. Misschien was het een teken dat de twee echt verliefd op elkaar waren en niet onmiddellijk na hun huwelijk uit elkaar wilden gaan ?

Inmiddels schrijven we 1191, Richard was 2 jaar koning van Engeland en al een jaar onderweg naar het beloofde land. Men zegt dat hij van de 10 jaar, dat hij koning was, maar 6 maanden in Engeland verbleef. De rest van de tijd was hij op kruistocht, in gevangenschap, of aan het oorlog voeren in Frankrijk.

Bij aankomst in Akko stortte hij zich direct in de belegering van de stad. Op zijn schepen had hij zwaar belegeringsmaterieel meegebracht, zoals stormrammen, katapulten en belegeringstorens. De troepen van Filips schijnen gespecialiseerd te zijn geweest in ondermijnen, dus dat vulde elkaar goed aan. Richard kon bovengronds beuken en zware stenen gooien terwijl Filips, ondergronds, stiekem de stadsmuren ondermijnde.

De belegering leek succesvol te verlopen totdat de koningen ziek werden. Richard leed al langere tijd aan malaria, waardoor hij regelmatig getroffen werd door koortsaanvallen, men denkt dat hij er nu, door de lange zeereis ook scheurbuik bijgekregen had.

(Als er niets bijzonders gebeurt komt volgende week het vervolg van de belegering van Akko en wat daar weer op volgde. Het lijkt misschien nogal vreemd dat die middeleeuwse koningen, met duizenden volgelingen, zomaar alles achter lieten en gingen vechten in het Heilige Land. En dat allemaal als gevolg van wat sterke verhalen. Maar mensen laten zich ook nu nog gemakkelijk opjutten door valse berichten en complottheorieën. De sterke verhalen verspreiden zich nu alleen sneller.)

  

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van dit verhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave.