woensdag 20 april 2011

Is Transcendente Meditatie onschuldige onzin ? Of schadelijk voor de gezondheid ?



In januari 2006 schreef ik twee blogs over Transcendente Meditatie (TM). Vijf jaar later kreeg ik er nog reacties op. Soms uitgebreide uitleg van aanhangers van TM, soms verzoeken om meer informatie, een enkele keer van iemand die slechte ervaringen met TM had. En dat terwijl ik me echt geen expert zou willen noemen. Ik was indertijd wel zeer verbaast over de claims en de zakelijke inslag van de TM-organisatie.

Aanleiding voor mijn verhalen was een advertentie in de landelijke pers. TM-Nederland zocht 500 jonge mannen voor een 1-jarige opleiding, die uiteindelijk zou leiden tot de onoverwinnelijkheid van Nederland. Dat is lachen, dacht ik, maar een kleine zoektocht op internet leerde dat Transcendente Meditatie ook zijn minder humoristische kanten heeft.

TM is een meditatie techniek gepropageerd door de Indiase goeroe Maharishi Mahesh Yogi, misschien nog het meest bekend omdat hij enige tijd de Beatles tot zijn aanhangers mocht rekenen. Sinds 1990 resideerde M.M. Yogi in het Limburgse Vlodrop, waar hij met zijn aanhangers een oud klooster bewoonde. In 2008 is hij daar overleden.

In het kort komt TM er op neer dat je tweemaal daags twintig minuten moet mediteren en een woord in het Sanskriet (een zogenaamde mantra) op moet zeggen. De effecten die dit zou hebben op lichaam en geest zijn ronduit wonderbaarlijk. Op verschillende websites is sprake van: diepe ontspanning, een rust veel dieper dan de rust verkregen door slaap, met als resultaat innerlijke stabiliteit en grotere helderheid van waarneming op alle ervaringsniveaus.

Maar dat is nog niet alles. Er zou ook een verbetering optreden in de bloeddruk, een afname van verslavingen en vermindering van angsten, het immuunsysteem zou beter gaan functioneren en studieresultaten verbeteren.

Over het algemeen zijn mensen die mediteren gezonder en gelukkiger dan de niet-mediterende controlegroep, zo beweert men. Uiteindelijk zou je een staat van verlichting bereiken waarin je, geholpen door de universele krachten van de natuur (die in ons allemaal zitten !), niet meer in staat bent om ook nog maar iets fout te doen. 
 
Je verandert in een soort supermens. Het ontbreekt er nog maar aan dat je kunt vliegen. Hoewel dat laatste ook wel gemeld wordt (levitatie), maar aangezien er niet veel vliegende TM-aanhangers waargenomen worden, zullen we dat maar niet al te serieus nemen.

Volgens de officiële TM-website wordt dit ondersteund door 600 wetenschappelijke onderzoeken. Een concurrerende club spreekt zelfs van 2000 onderzoeken. Maar op internet zijn ook onderzoekers te vinden die melden dat er niets klopt van de beweringen van de TM-ers. In het algemeen lijkt het me verstandig om wondermiddelen, in welke vorm dan ook, met de nodige scepsis tegemoet te treden.

De geclaimde effecten van het TM-beoefenen op de gehele samenleving zijn overigens ook sensationeel. Criminaliteit daalt, schrijft men, er vallen minder verkeersslachtoffers en als er maar hard genoeg gemediteerd wordt sluiten elkaar bestrijdende partijen zelfs vrede. Om dit laatste te bewijzen wordt het conflict tussen Israël en de Palestijnen aangehaald. Een niet al te sterk voorbeeld, lijkt me.

Maar als dit werkelijk waar zou zijn, is het dan niet misdadig dat de vele duizenden beoefenaren van TM niet al lang voor een langdurige wereldvrede gezorgd hebben ? Daar hadden ze nu juist die 500 jongemannen voor nodig, die middels de advertentie gezocht worden, die zouden de doorslag gaan geven.

Het is een wonderlijkste aan verhaal is dat men, ondanks een inschrijfgeld van zeventienduizend euro, toch nog enkele bereidwilligen gevonden heeft. Nu moet gezegd worden dat je voor dat geld ook wel een jaar van de straat zou zijn. En misschien ligt daar wel de kracht van TM. Zolang je mediteert en Sanskriet mompelt kun je geen rottigheid uithalen. Dus als er maar genoeg mensen meedoen daalt de criminaliteit en het aantal verkeersslachtoffers vanzelf.
  
Allemaal prachtig en ook best humoristisch, maar op internet vond ik ook een minder vrolijk geluid. Op de website van Joe Kellet, een voormalig TM-leraar, beschrijft deze hoe hij achter de ware aard van Maharishi Mahesh Yogi kwam. Hoewel hij de volgelingen van M.M.Yogi niet beschuldigen wil, zij zijn er ook maar ingetuind, noemt hij de goeroe zelf een oplichter.

Beginnende TM-ers wordt voorgehouden dat ze een staat van verlichting, die Kosmisch Bewustzijn genoemd wordt, kunnen bereiken. Maar Kellet noemt dat een leugen. Het werkt niet en TM-leraren weten dat, schrijft hij. De eerste cursus is alleen bedoeld om argeloze belangstellenden binnen de TM-beweging te halen. Daarna worden er vervolgcursussen aangeboden, gevolgd door initiatierondes, waarin de TM-ers nieuwe informatie te horen krijgen, waarna er weer vervolgcursussen zijn en nog meer initiatierituelen enz.
 
Als je dit leest lijkt het de Scientology kerk wel. Al moet ik erbij zeggen dat ik geen verhalen heb gevonden, vergelijkbaar met de tegenwerking en vervolging, die sommige ex-scientologyleden ten deel schijnt te vallen. Geweld en intimidatie worden door de TM-beweging niet ingezet. Zij zijn er simpelweg op uit om zoveel mogelijk cursisten te werven en die daarna zo lang mogelijk vast te houden. Bij Joe Kellet liep dat uiteindelijk uit op sessies van 14 uur ononderbroken mediteren en yoga beoefenen.

Hij vertelt dat, voor gevoelige types, 2 keer 20 minuten mediteren per dag al kan leiden tot psychische problemen. Het regime waar hij zich op het laatst aan hield kan nog ernstiger gevolgen hebben. Sommige medecursisten raakte geestelijk zo in de war dat zij zich moesten laten behandelen in een psychiatrische instelling. Bij een aantal anderen traden oncontroleerbare spierspasmen en tics op. Dit bleek later zo vaak voor te komen dat M.M.Yogi er een speciale kliniek voor heeft ingericht.
 
Over deze mogelijke nadelige gevolgen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid wordt je bij aanvang van de cursus niets verteld. En als de eerste symptomen zich voordoen wordt gezegd dat dat betekent dat er iets gaande is in je lichaam. Dat is natuurlijk ook zo, alleen niet in positieve zin.

Ik geloof best dat veel mensen zich prettig voelen bij een dagelijks terugkerend ritueel. Even een moment van rust waarbij je aan iets prettigs denkt. Een houvast in een druk bestaan. Maar ik betwijfel of TM daarbij nodig is. Je kunt net zo goed tot God bidden, ochtendgymnastiek doen, met de hond wandelen of blokfluitspelen.

En als je dan toch met alle geweld wil mediteren, doe dat dan heel voorzichtig en met mate en probeer het eens met een Oudhollands woord als mantra. Oliebol bijvoorbeeld, of andijviestamppot.
  
Wie een neutraal verhaal over Transcendente Meditatie wil lezen, met links naar websites van voor- en tegenstanders, kan terecht op Wikipedia, waar ook een levensbeschrijving van Maharishi Mahesh Yogi staat. 


De Strip: Dit deel van het Stripmannen-vervolgverhaal is weer gemaakt door De Geheimzinnige Hulpman.

Klik hier voor deel 1  - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  en deel 9 van deze episode. Lees ook de vorige hoofdstukken: De Wind - Snuf de Hond - Muzikale Droom - Theo en Francien - Motorfietsen en Sportwagens - De Klaveet - Hot City - Teringhond en Het is niet wat je denkt

Wordt vervolgd...

Klik op de strip voor een grotere weergave... En bezoek de website van de Geheimzinnige Hulpman, voor meer vervolgstrips !

 

21 opmerkingen:

Anoniem zei

ik zie dat soort dingen ondertussen net als elke andere geloofsovertuiging: soms helpt het en soms niet. soms geeft het structuur + vastigheid, en soms heb je daar iets aan, maar het kan net zo goed averechts uitwerken, zodat je je er slechter door voelt dan eerst.

zelf heb ik meermaals geprobeerd om te mediteren. je komt overal mensen tegen die erin geloven en ik dacht dan soms: kijken of ik er ondertussen toch iets aan heb. totnogtoe zeg ik: het is niks voor mij, maar ik kan me voorstellen dat anderen er iets aan hebben...

anonieme M.-D. (die hoopt dat ze haar reactie kan plaatsen)

Jan de Stripman zei

@M.-D. - Je reactie komt prima door, hoor...;o)

Er is natuurlijk helemaal niets tegen om te mediteren. Het is een simpele techniek en wie weet voel je je er prettig bij.
De TM-ers maken er een heel circus van en proberen er een hoop geld mee te verdienen. Dat is een heel ander verhaal...

Unknown zei

Godsdienst en het "hogere" laden tenminste de verdenking op zich lucratieve ondernemingen te zijn van lieden die op macht en rijkdom uit zijn.

joostsr zei

Het vervelende van onze moderne westerse -door onderwijs hier gevormde- hersens is dat ze moeizaam met voorwetenschappelijk denken stoeien, zeker als ze uit Azie komen! Ik hou me aan jouw tips, aan het einde van hetr verhaal

Jan de Stripman zei

@fulps - Daar lijkt het op...

@joostsr - Het is ook maar mijn boerenverstand tegenover Oosterse wijsheid...;o)

Zelfstandig journalist Antwerpen zei

Goeroes, daar zou ik ver bij vandaan blijven. Mediteren, kun je ook heel goed in je eentje doen zonder cursus. En er is altijd nog yoga om te leren ontspannen.

Anoniem zei

Jan,

het is beknd dat het " even stil staan bij jezelf " een aantal plezierige hormonen laat vrij komen die inderdaad een boel goed doen in je lichaam.
Mediteren kun je het noemen bij gebrek aan een beter woord.
Het wordt eng als het de vorm van een cult gaat aan nemen.
Maar het pricipe is goed , de uitvoering soms niet helaas.
The_Saint

Anoniem zei

Mediteren is een vorm van ontspanning, die je kunt leren of niet. het moet bij je passen.
Maar het moet geen duizenden euro's kosten, dat is onzin.
En je doet het voor jezelf.

Jan de Stripman zei

@zelfstandig journalist - 'No guru, no method, no teacher', zong Van Morrison ooit. En daar hou ik me aan...;o)

@the saint - Lijkt mij ook...

@antoinette - Precies !

holandes in brazil zei

Mediteren, dat doe ik vooral voor het slapen gaan. Momenten van absolute rust, waarbij je je naar binnen keert en de energieën door je lijf laat stromen. Daarnaast voel ik warme energieën die de rechterhand betreffen en koude energieën op mijn gelaat, tussen ogen en mond. Vibratie van gezichtsspieren tot gevolg. En daarna een ontspannen slaap :)

Jan de Stripman zei

@hollandes in brazil - Dat is heel mooi ! Hou vol, zou ik zeggen...;o)

rob alberts zei

Mediteren is van alle tijden en in alle variaties.
Maar om te leren vliegen kun je toch beter ergens proberen.
Vrolijke groet

Lydia zei

Ik heb het een tijdje uitgeprobeerd, en ik vind het heerlijk, dat mediteren met die mantra. Maar ik heb geen enkele behoefte om in de TM-beweging te duiken. Veel te sekte-achtig lijkt me, en daarvan weet ik nu al dat ik de kriebels ga krijgen. Het mediteren werkt bij mij en ik wil het graag simpel houden. Dus even zitten en ontspannen en daarna rustig weer verder met dagelijkse bezigheden. Dat kan ik iedereen aanraden, je lichaam wordt er zeker gezonder van.

Jan de Stripman zei

En wat kan daar op tegen zijn, Lidwien...

Molenaarsdochter zei

Ben het helemaal eens met Lidwien. Het mediteren is heerlijk maar verder liever geen banden met de TM-beweging. Ik voel me wel een beetje stom dat ik zoveel geld neertelde voor iets wat helemaal niet geheimzinnig is. Al die heisa erom heen is bedoeld om de TM-kas te spijzen.
Wie dan toch geld wil neertellen Googled beter op de term Diepte Meditatie (ik heb in de verste verte geen enkele band hiermee) die doen het stukken goedkoper. Ik vrees dat weinigen durven reageren omdat je bij aanvang een papier ondertekent waarin je je ertoe verbindt niets naar buiten te brengen.

Minoesh zei

Wanneer je ergens aan mee wilt doen en ze houden je een zwijgformulier voor, dan moet je gewoon wegwezen, tenzij het iets met je beroep te maken heeft misschien.

Een zwijgformulier voor een cursus meditatie zegt mij al genoeg. Dan is er iets goed mis als je een simpele cursus zo geheim wilt houden.

BRU zei

Niks mis aan TM. Integendeel. En al zeker niks met sektes of geldklopperij te maken.
Ik was zeer sceptisch maar de cursus was interessant!
Spijtig van al die vooroordelen, al zeker van mensen die TM nooit zelf hebben ervaren.

Jan de Stripman zei

@BRU - Grappig dat dit verhaaltje na al die jaren nog reacties trekt. Heb je ook de link naar de website van Joe Kellet gevolgd ? Die spreekt uit eigen ervaring...

Anoniem zei

Tm is een sekte mensen die in een sekte zitten hebben zelf niet door dat ze in een sekte zitten of een sekte programma doorlopen hebben. Sorry op het te tikken en jou cognitieve disconatie zou wel groot zijn tegen mijn bericht. Ik zou bij alle mensen uit te buurt blijven die tm doen of hebben gedaan. Klinkt heel raar he? dat ik dit tik. Wow uit de weg blijven hoe druf ik dat te tikken. Ik begrijp het gewoon niet ect ect. Nee jij begrijpt het gewoon niet waar je in terecht bent gekomen en hoe groot en machtig die organisatie is. Manipulatie bij mensen die in trance gaa is zo simpel. Maar je hebt er zoveel aan gehad. Ja weet je dat hoor ik van elke groep waar ik mee praat. Bijzonder, is dat vind je niet

Unknown zei

De meditatie geeft op zichzelf wel rust. ik ben na een paar jaar gestopt omdat ik te snel ging unstressen. ik beweerde iemand dat het oplichting was. My, stond op de zwarte lijst bij de overheid omdat hij slaven zou houden. ik ben zelf nooit leraar geweest, maar heb ook gehoord dat mensen er in stinken. ze moesten 3000 betalen voor de cursus en kregen achteraf iets te horen, wat ik nog steeds niet begrijp. Lid van 1 sekte? Geen idee. maar aangezien deze goeroe wel rijk was, maar niet de baas in Nederland dacht ik, so what? OK Zou hem smeren als ik in ue situatie zat. Dan maar 3000 lichter. toch ben ik zelf blij met mijn meditatie ervaring. als ik nu hoor over mindfullnes, denk. Ik, dat is hetzelfde. dat zou ik nooit gaan doen. kan ik net zo goed even naar tm centrum gaan en een opnieuw check doen. Misschien wel een idee. wat je met tm doet dat kan je zelf bepalen, van dat vliegen, ik weet niet hoe ze dat dien maar ik zou er niet aan beginnen, als je het leuk vindt, die je het wel. het heeft idd wel met Sanskriet te maken wat ze in het begin niet zeggen, maar dat zeggen de yoga leraren ook. het werkt idd wel verslavend maar daar kan je ook vanaf komen.je hebt het zelf in de hand.

Unknown zei

Huh