Om in één ruk uit te lezen, was dat net te gek. Ik heb er een stuk of vijf andere boeken tussendoor gelezen, maar ik pakte de Pickwick Club telkens weer met plezier op. Dickens schrijft heerlijk, met humor en veel gevoel voor understatement en hier en daar ook best spannend. Hij maakt van het Engeland van de 19e eeuw, het boek verscheen aanvankelijk als feuilleton in 1836, een milde karikatuur, maar is ook kritisch.
Het idee voor de Pickwick Club was niet van Dickens zelf. Het was eigenlijk de bedoeling dat iemand wat grappige teksten zou schrijven bij de tekeningen van Robert Seymour. De jonge en ambitieuze Dickens, die daarvoor alleen wat journalistiek werk had gedaan, draait razendsnel de rollen om.
Hij schrijft verhalen over de welgestelde meneer Pickwick, die voor de naar hem genoemde club en met een drietal metgezellen, door Engeland reist en opschrijft wat hij meemaakt en aan interessante verhalen hoort. De illustrator dient zich daar maar aan aan te passen. Een doorlopend verhaal ontbreekt aanvankelijk, pas tegen het einde komt er wat meer lijn in de gebeurtenissen.
Het gezelschap belandt in slapstick-achtige avonturen, achtervolgt schelmen in postkoetsen, maakt romantische verwikkelingen mee, een plaatselijke verkiezingsstrijd, een gemaskerd bal, ze horen spookverhalen enzovoort enzovoort.
Meneer Pickwick raakt zelfs in de gevangenis, omdat hij uit principe een schuld niet wil betalen. En zo kan Dickens zijn kritiek spuien op het dan heersende rechtssysteem en de wantoestanden in de gevangenissen.
Advocaten zijn er in Dickens wereld vooral op uit om hun cliënten financieel te grazen te nemen. Hij beschrijft hoe een man in de Londense de Fleet Prison, een instelling speciaal voor schuldenaren, terechtkomt omdat hij een erfenis krijgt. De juridische verwikkelen daaromheen lopen zo hoog op dat de ongelukkige erfgenaam de kosten niet meer kan betalen en, voor de rest van zijn leven, achter slot en grendel verdwijnt.
Maar strenger nog dan voor de dienaren van de wet is Dickens voor de dienaren van God. Een drankzuchtige geestelijke, die zich eerst op kosten van zijn volgelingen laat fêteren, wordt, als een lid van zijn kudde overlijdt, afgeschilderd als een gewetenloze aasgier. Dat hij door de erfgenamen letterlijk het huis uit wordt geslagen en geschopt, wordt met enthousiasme beschreven.
Dickens heeft kritiek op uitwassen, maar staat geen grote hervormingen van de maatschappij voor. Hij vindt dat de welgestelden zich meer om de armen moeten bekommeren en dat sommige zaken rechtvaardiger zouden moeten worden aangepakt, met er meer begrip voor lieden die in de problemen raken. Meneer Pickwick toont zich daarom vergevingsgezind en vrijgevig, als hij ziet dat zijn tegenstrevers in nood komen.
Meneer Pickwick is dan ook een rijke stinkerd, die naar eigen zeggen meer geld heeft dan hij op kan maken. Hij is paternalistisch, maar ook vergevingsgezind, grootmoedig en onhandig. Een soort mix tussen Heer Bommel en Bilbo Balings, waardoor je al snel van hem gaat houden.
Hoe de verhoudingen volgens Dickens moeten zijn blijkt misschien nog het best uit de manier waarop Sam, de trouwe bediende van Pickwick wordt beschreven. Sam is een slimme vent, een man van de wereld. Maar hij weet zijn plaats en die is achter zijn meester. Hij volgt meneer Pickwick in de gevangenis en stelt zelfs zijn huwelijk, met een lieftallig dienstmeisje, voor onbepaalde tijd uit, om zijn meester te kunnen dienen.
Ondertussen wordt er veel warm water met sterke drank gemixt en opgedronken, een gewoonte die we helemaal kwijt zijn geraakt. Er wordt snuiftabak gesnoven en in rijtuigen gereden. Dickens geeft bij elk nieuw personage een uitgebreide omschrijving van diens uiterlijke kenmerken en kleding. Dat houdt de boel soms wat op, maar zijn onderkoelde humor voorkomt dat het een langdradig geheel wordt.
Of de Pickwick Papers nog als boek te krijgen is vraag ik me af. Maar het is voor een schijntje te koop als e-book en ook gratis te downloaden bij het Gutenberg Project.
De Strip: De strip - die los staat van het geschreven bericht - is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van dit verhaal.
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige stripverhaal.
Klik op de tekening voor een grotere weergave.
Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men
3 opmerkingen:
Heb voor de Engelse literatuurlijst op de havo ooit A tale of two cities gelezen van Dickens. Best aardig, maar toen toch al een beetje gedateerd. Ook qua schrijfstijl. Heeft die Mister Pickwick nog enige connectie met de gelijknamige thee?
Dickens zou blij met je zijn. Je maakt de lezer warm voor het boek.
@zelfstandigjournalist - Natuurlijk is het gedateerd, dat is een deel van de charme. Wat de thee betreft, daarover staat op de website van Pickwick:
'In 1937 introduceert Douwe Egberts Pickwick thee. Er werd gezocht naar een Engelse naam, omdat thee op dat moment nog erg ‘Engels’ aandeed en er een Engelse postkoets afgebeeld werd op de houten kistjes. De vrouw van de toenmalige directeur was erg in de ban van de werken van Dickens. Nadat zij de ‘Pickwick Papers’ las, stelde zij de naam Pickwick voor.'
@martin - En dat geheel belangeloos...;o)
Een reactie posten