Zo zag ik laatst Bob Weir, voormalig gitarist van de Grateful Dead, op een heel apart elektrisch instrument spelen. Het bleek een Ibanez Cowboy Fancy te zijn. Een prachtige gitaar, van kop tot staart met parelmoer ingelegd. De hals gemaakt van esdoorn- en walnotenhout, met een ebbenhouten toets.
De body is van, wat de Amerikanen 'swamp ash' noemen, essenhout, van een boom die klaarblijkelijk in het moeras groeide. Het metaalwerk is van verguld messing. De elementen zijn op zoveel verschillende manieren te schakelen, dat er 64 verschillende standen zijn.
Een indrukwekkende gitaar. Het valt eigenlijk nog best mee dat je zo'n instrument kunt kopen voor 8.000 tot 10.000 dollar. De vraag is of het ook zoveel geld waard is. Of je werkelijk verschil hoort tussen zo'n dure gitaar en een goedkoper dingetje.
Er is onder gitaristen een lange discussie gaande over de klank van hout. Er zijn er die beweren dat zware, kostbare, tropische houtsoorten een andere klank aan je gitaar geven dan goedkoop waaibomenhout. Daarover zijn interessante YouTube-filmpjes te vinden.
Mijn favoriete gitaarvlogger, de Canadees Darell Braun, heeft een paar testjes uitgevoerd. Eén ervan gaat om de vraag of een gitaarsnaar langer doorklinkt, afhankelijk van het hout waarvan de gitaar gemaakt is. De door velen gesteunde theorie is dat hoe zwaarder en dichter het hout, hoe langer de snaar klinkt. Gitaristen noemen dat de 'sustain'.
Darrell had een goedkope namaak Fender Stratocaster liggen en besloot die stapsgewijs, door er met een decoupeerzaag stukken af te zagen, lichter te maken. Na elke zaagsnede nam hij het geluid op en zette dat om in een grafiek. Conclusie: zelfs als je vrijwel de hele body van een gitaar wegzaagt is er nauwelijks verschil te meten.
Een andere YouTuber, Tim Sway, ging nog een stap verder. Waar Darrell zich beperkt tot door andere gebouwde instrumenten, ging Tim zelf aan de slag met een computergestuurde zaagbank. Hij bouwde eerst een gitaar zonder body. Dus alleen een hals, die doorliep tot aan de brug, met daarbij de benodigde ruimte voor de elektronica.
Vervolgens maakte hij van verschillende houtsoorten body's voor zijn gitaar. Hij gebruikte de populaire materialen, zoals mahonie en essenhout, maar voor de lol ook spaanplaat, eiken vloerdelen en zelfs een houten deur, die hij nog had liggen van een verbouwing in huis.
Na het testen en analyseren bleek ook hier dat er weinig verschil te horen en te meten viel, tussen de verschillende body's. Slechts bij één houtsoort meende hij een andere klank waar te nemen, maar dat kan ook best gelegen hebben aan de manier waarop hij de snaren aansloeg.
Daarmee raken we aan iets anders. Bij een akoestisch instrument kun je je nog voorstellen dat de gebruikte materialen een grote invloed hebben op de klank. Maar bij een elektrische gitaar zitten er tussen de snaar en de luidspreker allerlei zaken die ook meetellen.
Denk aan: de elementen of pick ups, de klankregelaars op de gitaar, de instellingen van de voorversterker en eindversterker, het gebruik van voetpedalen, voor echo en vervorming enzovoort. Darell Braun somt in een van zijn filmpjes 10 dingen op die merkbaar meer invloed op de klank hebben dan de gebruikte houtsoort.
Het eindoordeel lijkt dus te zijn dat het fijn is om op een prachtig instrument te spelen, waarin dure en zeldzame houtsoorten zijn verwerkt, maar dat je voor het geluid net zo goed een goedkopere gitaar kunt nemen. Belangrijker is of het een goed gebouwd en afgewerkt instrument is en of je er lekker op speelt.
Dat kan zelfs op gitaren waar helemaal geen hout aan te pas gekomen is. Voor de bomen, waarvan al die gitaren gemaakt zijn en die doorgaans groeien op plaatsen waar we zuinig op moeten zijn, is dat wel zo prettig.
Zie ook:
En op YouTube: Darrell Braun – Do Heavier Guitars *REALLY* Sustain Longer?
Tim Sway – Tone Wood Tester: Oneguitar to test them all
Darrell Braun – 10 Things That Matter*MORE* Than Tonewood!
Op het YouTube-kanaal van Darrell Braun staan nog veel meer leuke gitaartoon-vergelijkingen. Bijvoorbeeld een 'normale' western gitaar vergeleken met een gitaar gemaakt van carbonen glasvezel.
Of een test van de Relish gitaar, gemaakt in Zwitserland en met een body van kunststof en aluminium.
PS: Voor alle lezers die nog nooit een gitaar van dichtbij gezien hebben een kleine verklarende woordenlijst.
Kop, hals en body – Bij een akoestische gitaar spreken we van een kop, een hals en een klankkast, net als bij heel veel andere snaarinstrumenten. Een elektrische gitaar heeft doorgaans geen holle klankkast, maar een massieve body. Daarom noemen gitaristen zo'n gitaar ook wel een plank.
Er zijn overigens ook elektrische gitaren met een holle of gedeeltelijk holle body. Soms is dat alleen om het instrument lichter te maken, dat is prettiger voor de rug van de gitarist.
Toets – Dat deel van de gitaar waar de dwarsstreepjes zitten, de fretten. De voorkant van de hals, dus. De Engelsen noemen dit het fingerboard. Vaak is dat van een andere houtsoort dan de rest van de hals.
Brug – Het deel op de klankkast, of body, waar de snaren aan vast zitten. Bij een akoestische gitaar zit de brug meestal op de klankkast gelijmd, een stukje achter het klankgat. De brug van een elektrische gitaar is meestal vastgeschroefd en soms in hoogte verstelbaar. Op zo'n brug zitten zadeltjes, voor elke snaar één, die doorgaans verstelbaar zijn.
Pick Ups en elektronica – Een elektrische gitaar heeft magnetische elementen, de pick ups, die de trilling van de gitaar omzetten in een elektrisch signaal. De meeste modellen hebben 2 of 3 pick ups, die elk een andere klank geven. Maar er zijn ook gitaren met maar 1, of met 4 of 5 pick ups. Doorgaans is de klank feller naarmate een pick up dichter bij de brug geplaatst is, een pick up bij de hals geeft een warmere klank.
Op de gitaar zitten draaiknoppen voor klank en volume en schakelaars om 1, of meerdere, pick ups aan of uit te zetten.
Versterker – Om het geluid van een elektrische gitaar te horen heb je een versterker nodig. Die zijn er van heel klein – broekzakformaat, of zelfs zo klein dat je ze met een zuignap op je gitaar kunt plakken – tot manshoog. Elke versterker heeft zijn eigen klankeigenschappen en klankregelaars. Sommige versterkers hebben ingebouwde effecten.
Effecten – Effectpedalen, voetpedalen, zijn er om het signaal van een gitaar te beïnvloeden, vervormen, of er iets aan toe te voegen, voor het de versterker bereikt. Denk aan echo, extra volume, of scheurklanken. De namen van effecten geven vaak een idee van wat het resultaat zal zijn. Zo heb je distortions, overdrives, flangers, tube screamers enz.
De Strip: De strip - die los staat van het geschreven bericht - is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman.
Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van dit verhaal.
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 en deel 7 van het vorige verhaal.
Klik op de tekening voor een grotere weergave.
Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men
4 opmerkingen:
De belangrijkste conclusie lijkt mij is dat er geen bossen hoeven te worden gekapt voor de Claptons en Slashes van deze wereld.
@zelfstandig journalist - Dat is correct. Bovendien zijn er al ruim voldoende gitaren gebouwd om hele generaties van instrumenten te voorzien. Ik ben alleen bang dat het nog wel even zal duren voor dat besef doordringt...
Jack White zat eens in een docu over hem en was toen nog niet beroemd. Hij maakte een gitaar van een doosje met een plank, elementje en snaren. Het nam me voor hem in.
@martin - Ik zag laatst een filmpje van een Zweedse gitarist die een gitaarhals aan een rechthoekige plank schroefde, daar een brug en element op en spelen maar. Kan allemaal en kan ook best heel aardig klinken. Of het ook prettig speelt is de vraag...;o)
Een reactie posten