zondag 25 augustus 2019

De dief en de schoenlapper


Vorige week overleed Richard Williams, de tekenfilmmaker die bekend werd door 'Who Framed Roger Rabbit ?'. In die speelfilm werden zijn animaties gecombineerd met levende acteurs. Dat werd een groot succes. Maar zijn levenswerk, de animatiefilm 'The Thief And The Cobbler', was dat niet.

Williams werkte ruim 30 jaar aan het project, raakte uiteindelijk de zeggenschap kwijt en moest toezien hoe anderen twee, verkorte en aangepaste, versies ervan in de bioscoop brachten. Williams zelf wilde niet naar deze films kijken en liefhebbers van zijn werk deden naderhand hun best om zijn origineel zo goed mogelijk te reconstrueren.

De meest complete versie is te zien op YouTube en hoewel sommige scenes aangevuld moesten worden met onvoltooide schetsen, is toch te zien dat het een prachtige film had kunnen worden. Wat ook duidelijk wordt is dat de succesvolle Disneyfilm 'Alladin' zwaar leunt op het voorbeeld van Williams.

Beide films spelen in het mythische Oosten van Duizend En Een Nacht. Ze draaien alle twee om een arme jongen die verliefd wordt op een prinses en in beide films is de schurk een raadsheer van de sultan, met een blauwe gelaatskleur. Williams begon aan zijn 'Thief And The Cobbler' in 1965, het Disney-concern begon aan de tekenfilmversie van 'Alladin' in 1988.

Er zijn natuurlijk ook grote verschillen tussen beide films. De 'cobbler' is een schoenlapper, die in de hele film geen woord spreekt. De klunzige dief, die hem om niet geheel duidelijke redenen volgt, heeft al even weinig tekst. Hij wordt op zijn beurt gevolgd door een wolk vliegen.

De film van Williams leunt vooral op visuele humor, hoewel de schurkachtige raadsheer zijn vileine teksten op rijm uitspreekt. De fraaie decors zijn geïnspireerd op de geometrie van de Oosterse kunst en er wordt gespeeld met het perspectief, op een manier die aan M.C. Escher doet denken.

Sommige scenes in de 'Thief And The Cobbler' zijn surrealistischer dan Disney-kijkertjes gewend zijn en prinses Yum Yum heeft meer sex appeal dan de meeste andere heldinnen uit het getekende Hollywood. Williams werkte dan ook vanuit London, waar de zeden was losser waren.

Tekenfilms maken is een dure bezigheid, zeker toen er nog geen computers waren om de animators te helpen. Williams begon aan het project, dat aanvankelijk gebaseerd was op verhalen van de 13e eeuwse moellah Nasreddin Hodja, met een handjevol medewerkers.

In 1970 was zijn bedrijf gegroeid tot ruim 40 man. Ondertussen maakte hij allerlei reclamefilms en een TV-bewerking van 'A Christmas Caroll', van Dickens, die bekroond werd met een Oscar. Het script van 'Thief And The Cobbler' werd, in die jaren, een paar maal herschreven. De schoenlapper Tack kreeg de hoofdrol, het uiteindelijke verhaal kreeg vorm, maar het werd ook duidelijk dat het Williams aan geld ontbrak om de film verder te produceren.

In 1979 stak een Saudische prins – kan het passender ? – geld in het project. Williams kon een 10 minuten durend fragment helemaal afwerken, maar omdat het duurder uitpakte en langer duurde dan voorzien, trok de prins zich terug. Het voorbeeld leverde Williams wel de opdracht voor de animaties in 'Roger Rabbitt' op.

Na het succes van die film besloot Warner Bros. geld in 'The Thief' te steken. Gedurende de jaren '80 werd er koortsachtig aan de film gewerkt. In 1992 was bijna anderhalf uur tekenfilm voltooid. Maar Warner Bros. was niet tevreden en het produceren van de resterende 15 minuten zou teveel gaan kosten. Bijkomend probleem was dat Disney ondertussen 'Alladin' had uitgebracht.

Toen ook andere financiers zich terugtrokken moest Williams zijn film uit handen geven. Fred Calvert werd aangesteld om van het bestaande materiaal een complete film te maken. Hij vulde het aan met fragmenten die, goedkoop, in Taiwan werden geproduceerd, naar schetsen, gemaakt in Ierland, door voormalig Disney medewerker Don Bluth.

Het resultaat was een tekenfilm-musical die, in Australië en Zuid-Afrika, in de bioscoop verscheen als 'The Princess and the Cobbler'. Er werd een ingekorte, Amerikaanse versie gemaakt, met de titel 'Arabian Knight', onder leiding van de inmiddels beruchte Harvey Weinstein. Die huurde bekende acteurs in om de stemmen in te spreken.

Het werd een flop.

Ondertussen was het 1995. Om nog wat geld terug te verdienen werden verschillende versies van de film uitgebracht op video en DVD. Sommige werden zelfs weggeven bij de aankoop van pakken cornflakes.

Richard Williams heeft de door anderen gemaakte versies van zijn film nooit willen zien. In een interview zei hij dat zijn zoon ze wel bekeken had en hem had geadviseerd om er niet naar te kijken, omdat het risico bestond dat hij naderhand zelfmoord zou willen plegen.

In de loop der jaren had 'Thief And The Cobbler' wel een legendarische reputatie gekregen onder tekenfilmfans en vakgenoten. Roy Disney, zoon van Walt en lange tijd hoofd van de tekenfilmafdeling van het Disney-concern, was geïnteresseerd om de originele versie te restaureren. Tussen 2000 en 2003 werd er door hem en zijn medewerkers aan gewerkt.

Uiteindelijk was het tekenfilmfan Garret Gilchrist die er, met hulp van oud-medewerkers van Williams en materiaal dat zij aandroegen, in slaagde om een zo origineel mogelijk versie van de 'Thief And The Cobbler' te reconstrueren. Zijn eerste versie verscheen in 2006 en is nadien vier maal herzien en uitgebreid.

De hele gereconstrueerde 'Thief And The Cobbler' is te zien, als 'The Recobbled Cut', op YouTube. Het is zeer de moeite van het bekijken waard. Niet alleen omdat het een leuke film is, die er prachtig uitziet maar, omdat de ontbrekende delen zijn aangevuld met de originele potloodschetsen, krijg je ook te zien hoe zo'n film gemaakt wordt.

Voor meer info over de film en andere projecten van Richard Williams kun je terecht op YouTube bij The Thief Archive




De Strip: De strip - die los staat van het geschreven bericht - is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. 

Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit verhaal.

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 en deel 7 van het vorige verhaal. 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men

3 opmerkingen:

Zelfstandig journalist Antwerpen zei

Heel verhaal. Heeft hij ooit klacht ingediend bij Disney wegens diefstal van zijn idee?

Jan de Stripman zei

@zelfstandig journalist - Dat dacht ik niet, hij werkte zelfs veel samen met Disney, daardoor waren ze zo precies op de hoogte, natuurlijk.

martin zei

Wat een droevenis. Zal mijn zoon - een liefhebber van de betere animatie film, en zelfs een verdediger van sommig Dusnie werk tegen zijn immer kritische ouders - op je blog wijzen. Ben benieuwd wat van de film vindt, want het zou me verbazen als hij hem niet kent.