In vroeger tijden, toen de huizen nog
geen centrale verwarming hadden en geen dubbele beglazing. Toen muren
nog enkelsteens waren en het 's winters vroor in de slaapkamer. Toen
droegen de mensen geen pyjama of boxersshort als ze naar bed gingen,
maar lange nachtgewaden, wollen bedsokken en slaapmutsen. Lange,
witte puntmutsen, met een kwast er aan.
Tegenwoordig zie je die alleen nog in
films, het kerstverhaal van Dickens, bijvoorbeeld. Misschien dat een
enkele bezorgde moeder, haar pasgeboren zuigeling nog een mutsje
opzet, bij het slapen gaan ? Maar verder zijn zulke slaapmutsen zeldzaam
geworden.
Een andere betekenis van het woord, een
die de drankneuzen onder ons bekend in de oren zal klinken, is een
laatste borrel voor het slapen gaan. We nemen nog een slaapmutsje.
Maar er is nog een derde betekenis, het
slaapmutsje is ook een bloem. Jullie raden het al, het is de bloem
die hierbij afgebeeld staat. Dit slaapmutsje dankt zijn naam aan de
grappige eigenschap dat het zijn bloempjes sluit als de avond valt.
 |
| Klaverzuring met zweefvlieg... |
Nu is dat helemaal niet zo uniek, hoor.
Op mijn balkon staan de slaapmutsen naast een pot met klaverzuring en
die doet precies hetzelfde. De klaverzuring sluit niet alleen zijn
bloempjes, maar ook zijn blaadjes, als het donker wordt. Maar omdat
zijn blad op klaverblad lijkt en zuur smaakt noemen we hem
klaverzuring.
 |
| De standaardkleur voor slaapmutsjes is oranje, maar geel, wit en roze komen ook voor... |
Het slaapmutsje ondertussen heet in het
Latijn Eschscholzia californica, een
naam die het dankt aan Johann Friedrich von Eschscholtz, een
Duitse botanicus. Niet de ontdekker van het plantje, dat was zijn
vriend Adelbert von Chamisso, die het voor het eerst benoemde tijdens
een reis door Noord-Amerika, aan het begin van de 19e eeuw.
Aardig
van Adelbert, om een mooi bloempje naar zijn vriend te noemen ! Op
zijn beurt is er naar hem een eiland in Alaska genoemd. Dat ging toen
allemaal nog een stuk makkelijker dan nu.
In het
Engels heet het slaapmutsje 'California poppy', de Californische
klaproos, dus. Een begrijpelijke naam want de plant lijkt op de
klaproos en komt veel voor in Californië. Zoveel dat men hem daar
tot officiële staatsbloem heeft benoemd.
Het slaapmutsje groeit in het wild in droge graslanden, op verstoorde plaatsen en in wegbermen. Het
houdt van veel zon, zaait zichzelf uit en is gemakkelijk in de tuin
te kweken.
Stel je daar geen weelderig groen en
overweldigende bloemenzeeën bij voor. De plant zelf is tamelijk iel,
met grijsgroen blad dat snel geel en slap wordt. En van de tientallen
zaadjes die ik in het voorjaar zaaide is best wat opgekomen, maar tot
nu toe bloeit er telkens maar 1 bloem tegelijk.
En inderdaad sluit die zich netjes als
het donker wordt. Hij lijkt dan wel wat op een puntmuts. Maar dat zal
wel toeval zijn...
Meer informatie over het slaapmutsje
vind je op Wikipedia
15 opmerkingen:
Voor op het balkon is het al snel een bloemenzee, je moet kleine plantjes kiezen dan krijg je veel.
Mooie foto's.
Wat een leuk verhaal over deze bloem. Ik moet zeggen dat hij bij mij wel degelijk zeeen van bloembedden maakt, maar dat ligt misschien aan het klimaat.
Ik vraag me af of de naam slaapmutsje niet ook te danken is aan het feit dat er een lang spits kapje op de bloem zit dat er langzaam afvalt als hij open gaat....?
Enig blog Jan!
Lieve groet!
@antoinette - Dat klopt ! Bij mijn lobelia's is er wel degelijk sprake van een bloemenzee. En ze zijn nog blauw ook...;o)
@pierra - Dat zou ook nog kunnen. Het scheelt misschien als je hem tussen andere planten zaait, of in een berm of grasrand...;o)
@annet - Dank je !
Mogelijk vergis ik me, maar ik krijg de indruk dat sinds je scootmobiel hebt je wereld kleiner wordt.
@martin - Valt mee, hoor. Afgelopen week was ik nog bij Groeneveld, in Baarn. Dat was toch een jaar of 10 geleden dat ik daar nog eens zelfstandig naartoe was gereden.
Maar ik kan er niet elke dag op uit, dus komen de balkonbloemen ook aan bod...;o)
Leuk blog Jan, en grappig dat de Engelsen er eigenlijk wel een klaproos in zien...daar moest ik nl. zelf ook bij de eerste foto's meteen aan denken.
@bart - Het is er ook familie van. De zaadjes lijken op maanzaad. De indianen schijnen ze gebruikt te hebben als geestverruimend middel. Maar dat heb ik nog niet geprobeerd...;o)
Dat sluiten van de bloemen en de bladeren zal vast met energiebesparing te maken hebben :-).
@zelfstandig journalist - Wel een goede vraag waarom ze het zouden doen. Planten hebben geen spieren, ze doen dat soort dingen met waterkracht. Of het nou meer moeite kost om de bloemen 's nachts niet te sluiten ?
Er zijn heel veel planten die het niet doen. Sommige bloemen moeten het ook hebben van vlinders en andere insecten, die 's nachts actief zijn...
ik dacht dat ze slaapmutsjes genoemd werden omdat er een rustgevend medicijn - noem het gerust een drug - van gemaakt kan worden
Er zal volgens de evolutietheorie vast wel een reden voor zijn.
@hanneke - Het schijnt dat de Noord-Amerikaanse Indianen ze wel gebruikten als ´medicijn´. Het is familie van de papaver, waar opium van gemaakt wordt. Maar volgens mij is het hier nooit op enige schaal voor dat doeleinde gebruikt. Dus om ze dan daarom zo te noemen...?
@zelfstandig journalist - Het aardige van de evolutie is nou juist dat er helemaal geen redenen achter zitten. De evolutie doet maar wat. Maar als zo'n eigenschap blijft bestaan zal ze wel een of ander voordeel opleveren. Maar welk...?
Onlangs is er in de buurt van Chicago nog een louche kwekersbende die een enorme illegale slaapmutsjesplantage runden opgerold door de Amerikaanse narcoticabrigade.
Ik bedoel maar...
@glaswerk - Pfff... ! Als je op internet kijkt zie je foto's van enorme velden vol slaapmutsjes in Californië. Gewoon gratis, voor niets en uit zichzelf in het wild gegroeid. Dan zou ik daar gaan oogsten...;o)
Een reactie posten