(Misschien dat ik volgende week zin heb om me over de huidige politieke toestand in ons land te buigen. Eerst nog maar wat middeleeuwse toestanden. In 1216 was een deel van de Britse adel tegen koning Jan in opstand gekomen, de Schotse koning Alexander roerde zich in het noorden, terwijl de Franse prins Louis vanuit het zuiden Engeland bedreigde.)
In het najaar van 1216 was koning Jan op weg naar Windsor waar de rebellen het koninklijke kasteel aan het belegeren waren. Van daar ging hij naar Cambridge en vervolgens richting Lincoln in het noorden.
Inmiddels was de Schotse koning Alexander bezig aan een inval en veroverde Carlisle. In zijn haast om in te grijpen waagde Jan een oversteek, per boot, van The Wash, een grote baai aan de oostkust. Het was slecht weer en zijn schepen kwamen in moeilijkheden. Een groot deel van zijn bagage en persoonlijke bezittingen ging verloren, waaronder de kroonjuwelen. Jan was ondertussen ziek geworden, volgens biografe Kate Norgate was hij zich te buiten gegaan aan een vreetbui en had hij dysenterie opgelopen.
Op weg naar Nottingham was de koning zo ziek dat hij geen paard meer kon rijden en vervoerd moest worden op een geïmproviseerde draagberrie. In de nacht van 18 op 19 oktober 1216 overleed hij. Zijn stoffelijk overschot werd naar de kathedraal van Worcester gebracht, waar hij nu nog ligt, in een sarcofaag die in 1232 werd geïnstalleerd.
Volgens Kate Norgate was het ironisch dat de koning, die van jongs af aan de bijnaam Jan Zonder Land had gekregen, stierf op een moment dat hij geen enkel land in vrede regeerde. Jan werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik III, die nog maar 9 jaar oud was en daarom aanvankelijk onder bescherming stond van William Marshal een van de trouwste volgelingen van de overleden koning.
Het duurde even voor William er in slaagde het hele land en de opstandige edelen achter zich te krijgen. Hij blies de Magna Carta nieuw leven in en gaf daarmee richting aan de monarchie voor de komende eeuwen.
De Franse kroonprins Louis had inmiddels zijn claim op de Engelse kroon opgegeven. Maar van de Franse bezittingen van het Engelse koningshuis was, na het rampzalige bewind van Jan, niet veel meer over.
De jonge Hendrik III bleef daarna koning van Engeland, Lord van Ierland en hertog van Aquitanië, tot 1272. Niet zonder slag of stoot, maar dat is weer een heel ander verhaal. Het is interessant om te zien hoe het de overige leden van de koninklijke familie verging.
Eleonora, de dochter van Godfried van Bretagne en zuster van de onfortuinlijke Arthur, was door haar oom Jan Zonder Land in 1202 gevangen genomen. Omdat zij aanspraak kon maken op de Engelse troon had Jan in zijn testament bepaald dat ze niet vrijgelaten mocht worden. Ze verbleef in behoorlijk goede omstandigheden, in Corfe Castle, aan de Engelse zuidkust en kreeg op een zeker moment gezelschap van twee dochters van de Schotse koning, die Jan in gijzeling hield.
Onder het bewind van Hendrik III bleef Eleonora een gevangene, ook toen ze geen enkele bedreiging voor de troon meer vormde. Ze overleed na 39 jaar gevangenschap, in 1241, ze was toen vermoedelijk 59 jaar oud.
Isabella van Gloucester, de eerste vrouw van Jan Zonder Land, was ook gevangen gezet en kwam in 1214 vrij. Ze overleed 3 jaar later, na 2 mislukte, nieuwe huwelijken. De tweede Isabella waar Jan mee trouwde, Isabella van Angoulême, de moeder van Hendrik III, verliet Engeland en keek niet meer naar haar kinderen om. Ze vestigde zich in Frankrijk en hertrouwde met Hugo, heer van Lusignan en graaf van La Marche. Hij was de zoon van de man met wie ze verloofd was toen Jan haar wegkaapte. Hugo en Isabella maakten uitgebreid ruzie, met de jonge Hendrik en zijn regenten, over de bezittingen in Frankrijk.
De tweede zoon van Jan en Isabella, Richard van Cornwall, werd graaf van Poitou en uiteindelijk zelfs Rooms-Duits koning. Hij had in 1225, van zijn broer Hendrik, het graafschap Cornwall voor zijn verjaardag cadeau gekregen.
Johanna, een van de zusters van Hendrik en Richard, trouwde met Alexander II en werd koningin van Schotland. Een andere zuster, Isabella, trouwde in 1235 met de beroemde Frederik II, die koning van Sicilië was, later van Duitsland en uiteindelijk keizer van het Heilige Roomse Rijk.
Filips Augustus, de koning van Frankrijk, waarmee Jan Zonder Land en daarvoor zijn broer Richard en hun vader Hendrik II, zolang ruzie hadden gehad, overleed in 1223. Net als Jan trok hij voortdurend door zijn land, van de ene naar de andere brandhaard. In 1222 werd hij ziek, maar wilde niet stoppen met reizen, hij stierf op weg, vanuit het noorden, naar Parijs. Philips werd 57 jaar oud.
Zijn zoon Louis, die geprobeerd had om met steun van de rebelse baronnen Engeland te veroveren, volgde hem op. Als Louis VIII bemachtigde hij bijna alle Franse gebieden die de jonge Hendrik geërfd had. Die kon zijn bezittingen nauwelijks verdedigen omdat zijn vader, Jan Zonder Land, de schatkist leeg had achtergelaten (en de kroonjuwelen was verloren, zodat bij de kroning van Hendrik een hoofdtooi van een van de vrouwelijke familieleden geleend moest worden). Louis overleed in 1226.
