'De biodiversiteit nam de afgelopen honderd jaar met 85 procent af, en daalt verder; in Nederland het meest van de EU,' las ik, afgelopen week, in de Volkskrant. Dat het zo slecht gaat met die biodiversiteit komt vooral door de achteruitgang van het buitengebied, het boerenland. Daar moet voedsel worden geproduceerd, daar moet vee lopen en wordt de natuur, heel efficiënt, bestreden.
Het zou mooi zijn als we op andere plaatsen, bijvoorbeeld in de bebouwde kom, de natuur wat meer ruimte zouden geven. Daar is het openbare groen er voor ons plezier en welzijn. Het gaat bovendien om flinke oppervlakten, grote grasvelden tussen de woonblokken en een massa bloemperken. Het zou dus een enorme bijdrage kunnen leveren aan de biodiversiteit.
Ik schreef daar, begin juli, een brief over naar de plaatselijke krant, waarin ik opriep om minder te maaien en te schoffelen. Mijn brief werd geplaatst en lokte een reactie uit van de heer W., opzichter directievoering van de gemeente. Die verscheen vorige week in de krant, met als kop: 'Natuur zijn gang laten, kan dat wel ?'
De heer W. legt uit dat er niet zomaar wat gedaan wordt. Op sommige plekken wordt vaak gemaaid, op andere minder. De argumenten om te maaien zijn: dat lange gras is slordig en 'de veiligheid'. In lang gras kunnen beestjes zitten die wel eens een mens kunnen bijten. Maar ja, die zitten ook in het park, aan de overkant van de straat en in je eigen achtertuin.
De heer W. geeft toe dat onkruid belangrijk is voor de biodiversiteit, maar zegt ook dat het beheerd moet worden. Neem nou de paardenbloem: '...die is weliswaar waardevol voor de biodiversiteit, maar heeft ook een nadeel. De bloem heeft een lange penwortel die zo diep in de grond woekert dat hij moeilijk te verwijderen is.'
Het lijkt erop dat er aan de ene kant wel goede wil is, maar dat men vast zit in oude patronen. Want waarom zou je die paardenbloem moeten beheren – bedoeld wordt bestrijden – als hij zo waardevol is ? Dat hij moeilijk te verwijderen is is toch geen argument om hem te verwijderen ? Laat dat plantje toch staan !
Biodiversiteit en groenbeheer, is dat per definitie in strijd met elkaar ? Biodiversiteit zijn alle planten en dieren die, van nature, op een bepaalde plaats leven. Die wilde planten trekken insecten aan, vogels en andere dieren. Alles wat, zonder dat de mens zich ermee bemoeit, op een plek groeit en leeft is de biodiversiteit. Die hoeft niet beheerd, aangeplant, of ingezaaid te worden. Biodiversiteit is er vanzelf.
Groenbeheerders willen graag de handen uit de mouwen steken en dat is een reflex, die moeilijk te beteugelen is. Dat blijkt uit het beplanten van bloemperken, met bloeiende struiken waar insecten op af komen en het inzaaien van wegbermen, met 'bermmengsels die de biodiversiteit bevorderen'. Dat minder doen vaak beter is komt niet in ze op.
Planten die aangeplant of ingezaaid worden en dus niet van nature ergens voorkomen, zijn niet zo goed voor de biodiversiteit. Ze verdringen namelijk de planten die op die plaatsen thuishoren. De plaatselijke insecten zijn helemaal afgestemd op die plaatselijke planten. Je kunt wel leuk vlinderstruiken in de bloemperken zetten, maar als je de brandnetels wegmaait hebben die vlinders geen plek waar ze hun eitjes kunnen leggen en waar hun rupsen kunnen opgroeien.
Het wegschoffelen van onkruid, uit bloemperken die aangelegd zijn voor de biodiversiteit, is dus een schadelijke handeling. Je haalt de biodiversiteit weg, uit een plek die je ingericht hebt om de biodiversiteit te bevorderen. Dat is toch niet slim ?
'Maar mensen houden van een strak gazonnetje, daar moeten we ook rekening mee houden,' zegt meneer W. Maar moet dat echt ? Het openbaar groen is geen privétuin. Wie, in zijn eigen tuintje, zijn grasveldje wil maaien moet dat maar doen. Maar de gemeente roept de bewoners op om niet alles te betegelen en ook wat onkruid te laten staan (echt !). Laten ze dan, met het beheer van het openbaar groen, ook het goede voorbeeld geven.
De praktijk is helaas anders. In onze straat zijn, in de afgelopen paar weken, de gazons gemaaid, de bloemperken geschoffeld, de slootkant gemaaid en de stoep bewerkt met zo'n stoomwagentje. Goed dat ze geen gif meer gebruiken om het onkruid te verdelgen, dacht ik, en ook fijn dat er nog hier en daar een plukje groen blijft staan, om de bomen heen. Verkeerd gedacht. Even later kwam er een hovenier langs om de randjes weg te maaien en de 'boomspiegels' – de stukjes kale grond om de stammen heen – schoon te schoffelen.
Het gras hoeft niet overal een meter hoog te staan en een bloemperk waar je helemaal niets aan doet wordt, op den duur, een bosje. Dus een beetje snoeien en af en toe eens maaien is prima. Maar ga niet elke week en overal tegelijk met je maaimachines, schoffels en stomers tekeer. Laat het ook eens gewoon een maandje bloeien en groeien. Dat bespaart bovendien manuren, brandstof, stikstofuitstoot en geld.
Een paardenbloem heeft geen stekels, hij maakt geen lawaai en verspreidt geen akelige lucht, maar is wel goed voor de bijtjes en vlinders. Dat geldt ook voor de klaver, boterbloem, ereprijs, hoornbloem, hondsdraf, robertskruid, havikskruid, basterdwederik, duizendblad, akkerwinde enz. Allemaal plantjes die in onze straat vanzelf komen groeien. Als we ze de kans maar geven. Uit onderzoeken blijkt trouwens dat minder maaien en schoffelen direct leidt tot een toename van insecten (biodiversiteit !).
Meneer W. kent mijn argumenten, ik heb hem en andere vertegenwoordigers van de gemeente al vaker geschreven en gemaild. Er zijn meer bewoners die de gemeente verzoeken om minder te maaien, zegt hij. En om terug te komen op de Volkskrant van vorige week, daarin stond een artikel over een Rotterdammer die, zich het onderhoud van de stadsparken in zijn stad had aangetrokken. Ik citeer:
''Sinds Biemans – arts, kunstenaar, social designer – het beheer en de schoonmaak van het park vijf jaar geleden van de gemeentelijke plantsoenendienst overnam, en de natuur min of meer haar gang laat gaan, is het aantal planten- en insectensoorten geëxplodeerd.
Zijn geheim? ‘Stop met maaien, zodat inheemse planten – onkruid, zoals de gemeente het noemt – kunnen groeien. Dat is de kraamkamer van de insectenwereld. Haal her en der wat weg, zoals grazers in de natuur doen. Daardoor ontstaat een variatie aan beplanting.’ (…)
Zijn uiteindelijke doel is ‘dat alle parken zo worden’.
Licht geïrriteerd: ‘Maar dan moet de gemeente wel wat veranderen aan het onderhoud, dat is gericht op schoffelen. Plantsoendienstmedewerkers hebben geen benul van wat ze doen – en worden daar zelf ook niet vrolijk van. Maak daarom ruimte voor vakmanschap, voor de menselijke maat. Berg de bladblazers op en breng het handwerk terug.'"
Zie voor het hele artikel: Stop met maaien
De natuur zijn gang laten gaan ? Dat moet !
4 opmerkingen:
Je kunt altijd nog samen met je Rotterdamse collega optrekken. Partij voor de Dieren erbij betrekken en wie weet wat er dan allemaal gebeurt! Ik heb het account van Esther Ouwehand op X alvast voor je.
Jan, je bent niet de enige dolende ridder. Je hebt een collega in Rotjeknor en ik zal deze week een foto maken van een prachtig veldje vlak onder de ringweg en naast een tramspoor. Het bloeit er dat het een lust voor het oog is. En midden in dat bveldje staat een bordje met daarop de tekst .... 'Niet maaien!'.
@zelfstandig journalist & Martin - Op de website van de Soester Courant staat een bericht van mij uit 2018. Ik ben dus al jaren bezig hierover en gelukkig ben ik de enige niet. Maar het voelt wel alsof je met een roeibootje probeert om een olietanker uit z'n koers te trekken.
Een reactie posten