Het Olympische vuur is weer op traditionele wijze ontstoken in Olympia, zo werd ons verteld in het NOS-nieuws. We zagen dames, in witte gewaden gehuld, over een groene bergweide dartelen. De Griekse oudheid herleefde en nog ecologisch verantwoord ook. De hoge priesteres van de godin Hestia liet het vuur immers ontbranden met behulp van een parabolische spiegel en zonnekracht.
In werkelijkheid was het een groepje actrices en deed het tafereel mij erg denken aan filmpjes, die je wel eens ziet, van collectieve sportbeoefening uit de jaren '20 van de vorige eeuw.
Die indruk is niet zo vreemd, want het Olympische vuur werd pas voor het eerst gebruikt bij de spelen van 1928, in Amsterdam. Zonder veel ceremonie, geen fakkeloptocht en geen beroemde atleet, waarschijnlijk aangestoken door een eenvoudige medewerker.
De estafette met de fakkel werd bedacht door de Duitsers en vond voor het eerst plaats, in Berlijn, bij de omstreden spelen van 1936. Maar ja, de moderne spelen zijn dan ook in zijn geheel opnieuw uitgevonden, aan het eind van de 19e eeuw, zoals zoveel andere oeroude gebruiken.
Natuurlijk gaan ze wel terug op oude voorbeelden, zoals ons Sinterklaasfeest en de manier waarop we kerst vieren. Maar strikt genomen zijn ook dat geen oeroude volkse gebruiken, die we al duizenden jaren op dezelfde manier uitvoeren.
De Sinterklaasviering, met stoomboot en Zwarte Piet die door de schoorsteen komt, is rond 1850 bedacht door onderwijzer Jan Schenkman. De kerstboom is in de 19e eeuw ingevoerd vanuit Duitsland, de Kerstman met zijn arrenslee is een Amerikaanse uitvinding uit de 19e eeuw. Andere tradities zijn zelfs nog een stuk jonger.
En vaak zijn ze via Amerika bij ons gekomen. Moederdag is zo'n Amerikaanse uitvinding en is rond 1925 naar Nederland overgewaaid. Net als vaderdag dat zo'n 35 jaar later bij ons populair werd. Valentijnsdag gaat weliswaar terug op een oud Christelijk verhaal, maar is bij ons pas enkele decennia aan het opkomen.
Nog recenter is de belangstelling voor Halloween. Van oorsprong wellicht een voor-Christelijk feest, dat voornamelijk in de Engelstalige wereld gevierd werd. Maar de laatste jaren zie je ook in Nederland, op 31 oktober, de pompoen-lampionnen en doodshoofdslingers opduiken.
Het zijn niet alleen dit soort feesten die nieuwe tradities worden, ook volksdansen, sprookjes en klederdrachten, waarvan we denken dat ze oeroud zijn, blijken vaak van recentere datum.
De beroemde Ierse dans, razend populair geworden door rondreizende shows als 'Riverdance' en 'Lord of the Dance', kreeg zijn huidige vorm in de 19e eeuw. De sprookjes van Grimm, aanvankelijk gepresenteerd als oeroud en middeleeuws, zijn waarschijnlijk een mix van volksverhalen uit de 18e eeuw en 19e eeuwse fantasie. De Schotse Kilt en het systeem van tartan-patronen, dat toegewezen wordt aan de oude clans uit de hooglanden, dateert voor het grootste deel uit de 19e eeuw.
Het zijn allemaal voorbeelden van gebruiken en verschijnselen, die wel teruggaan op oudere voorbeelden, maar die pas tamelijk recent tradities zijn geworden. Dat gebeurde vooral in de 19e eeuw omdat toen veel Europese landen, zoals we die nu kennen, ontstonden.
Ons land kreeg toen zijn huidige vorm, net als België. Duitsland werd een staatkundige eenheid en ook Italië. Ierland maakte zich in 1922 los van Groot-Brittannië. Nieuwe landen, hebben behoefte aan oude tradities, gebruiken en feesten, die het volk een gevoel van samenhorigheid geven.
We zijn er gek op en we omarmen dus telkens weer nieuwe oeroude rituelen. En we maken de bestaande steeds mooier. Werd de eerste Olympische vlam nog zonder enig ceremonieel aangestoken, in Amsterdam, die van Londen wordt meer dan twee maanden lang door Groot-Brittannië gedragen. De hele route is te zien op internet: www.london2012.com/torch-relay
Alle genoemde feesten en feestdagen zijn terug te vinden op Wikipedia
Zie de Engelstalige Wiki voor de Schotse Kilt en de Duitse voor Grimms Märchen
Het Olympische vuur heeft een eigen, Nederlandse, website: www.olympisch-vuur.nl
De Strip: Deze aflevering van het Stripmannen-vervolgverhaal is weer gemaakt door de Stripman zelf. Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van deze episode.
Ga naar het Strip-overzicht van dit jaar voor de vorige hoofdstukken van het Stripmannen-vervolgverhaal.
Klik op de strip voor een grotere weergave.
Bezoek onze nieuwe internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men
Ga voor eerdere hoofdstukken naar het Strip Jaaroverzicht van 2011
9 opmerkingen:
Toch is in het verhaal over de marathon in het oude Griekenland toch ook sprake van een fakkel?
Als je zoekt op Pheidippides en fakkel dan vind je vast 42 verschillende verbanden tussen beide trefwoorden, maar dat hij een fakkel bij zich had tijdens zijn tocht is hoogst onwaarschijnlijk.
@zelfstandig journalist en @martin - En de marathon en de Olympische Spelen hebben weer niet zoveel met elkaar te maken, Afgezien van de oudheid en Griekenland dan. Het is onwaarschijnlijk dat de oude Griekse atleten, tijdens de oude Olympische Spelen, de marathon liepen...
Dit heb je weer is prima verwoord, en laat zich tegenwoordig alles wijsmaken. En achter veel tradities zit gewoon de commercie.
Jan en dat die 42 km niet eens zeker is dat wist ik niet. Er is ook dit verhaal:
Herodotus beweert dat de hardloper met een vraag om hulp naar Sparta (246 km) werd gezonden en weer terug. Hij zou er twee dagen over hebben gedaan om in Sparta te komen. Ook zou Phidippides op zijn terugweg de god Pan hebben ontmoet op de berg Parthenium.
Maar dat kan wel weer zijn opgeklopt door de mensen die de Spartathlon wilden lopen. Zo zie je maar lekker shoppen in de klassieke oudheid als sausje om moderne gekkigheid te verkopen.
@antoinette - Commercie is zeker de drijfveer achter moeder-, vader- en valentijnsdag e.d.
@martin - En dat terwijl er helemaal niets tegen moderne gekkigheid op zich is...;o)
Voor het eerst dat ik de vind-ik-leuk mogelijkheid onder een reactie mis. Is ook zo. Al is 246 km rennen en klauteren toch wel op het randje.
Dat is waar...;o)
Weer wat wijzer geworden, en eigenlijk best wel jammer - je wilt zo graag dat het al eeeeeuwen bestaat...
Een reactie posten