Als ik mijn ogen dicht doe zie ik...

Kleurige balletjes bewegen van links naar rechts. Vrolijk rood, blauw, groen en geel als levende wolken. Even later worden het gezichtjes, karikatuurtjes zoals striptekenaars die tekenen.

Normaal gesproken zie je niet veel als je je ogen dicht doet. Wat donkere vlekken misschien of, als je in een lichte ruimte zit, een rood waas van het licht dat door je oogleden dringt. Maar tijdens mijn recente ziekbed was dat bij mij wel anders. Ik zag allerlei vrolijke dingen voorbijkomen.

Als ik mijn ogen sloot zag ik een stad bij lekker zomers weer. Op straat een hele stoet uitgelaten mensen. Ze dansten haast, alsof ze op weg waren naar een feest. De sfeer was vriendelijk en erg jaren '50. Vrouwen in pastelkleurige jurken, mannen met witte overhemden. Af en toe boog iemand zich over mij heen en leek iets te zeggen. Maar ik hoorde niets, het was alsof ik, in een kinderwagen, door een stomme film gereden werd.

Na een paar dagen hoge koorts, weinig slaap en eten, gaat je brein rare dingen doen. Als ik in bed lag voelde ik soms iets aan het dekbed trekken. Of ik hoorde muziek, zachtjes alsof in een andere kamer de radio aanstond. Wanneer ik een huisgenoot vroeg om even te gaan kijken, hoorde die niets. Ik hallucineerde.

Met mijn ogen dicht zag ik lucifermannetjes door bosachtige landschappen lopen. Daar kwam een grote blauwe golf aan. Pas op, mannetjes ! Gelukkig wisten ze op tijd weg te rennen. Wanneer ik mijn ogen open deed zag ik dat ik gewoon in mijn slaapkamer lag.

Op een zeker moment realiseerde ik me dat ik hallucineerde. Even dacht ik dat ik mijn verstand aan het verliezen was. Opeens veranderden de vriendelijke beelden in donkere spoken. Vibrerende vleesmassa's, als geplukte kalkoenen, gezichten die afgestroopt werden. Ik hoorde mijn naam roepen en dacht: één stap verder en ik wordt gek.

Maar uiteindelijk wist ik er weerstand aan te bieden. Je bent niet gek, dacht ik, je bent ziek. Je hebt dagen niet geslapen en hoge koorts gehad. Geen wonder dat je gekke dingen ziet.

Het werd weer vredig in mijn hoofd. Met mijn ogen dicht zweefde ik over weidse landschappen. Niet alleen groen en realistisch, maar ook van grijs metaal, of juist kleurige stoffen.

Toen na drie dagen eindelijk de koorts zakte verdwenen de hallucinaties ook. Het menselijk brein is maar een wonderlijk iets...

Bij zien, horen en voelen moeten we bedenken dat er twee fases zijn. De zintuiglijke waarneming, je ogen zien iets, en de interpretatie daarvan in de hersenen. Pas als je brein de boel verwerkt heeft zie je het echt.

Maar je brein kan dat ook zonder zintuiglijke prikkeling. In je dromen zie, voel en hoor je ook. En je kunt als je sterk aan iets of iemand denkt, die situatie of persoon ook voor je zien. Als het ware voor je geestesoog halen. Soms kun je de geur zelfs ruiken.

Bij storingen van het brein, gebruik van hallucinogene middelen, of neurologische problemen kunnen dat soort sensaties ook voorkomen. Maar ze kunnen ook ontstaan door psychose, een koortsaanval, of door ernstig slaaptekort.

Als je, zoals ik, door hebt dat je hallucineert, spreekt men van pseudo- of niet psychotische hallucinaties. Dat is dan weer een geruststelling.

Zie ook Wikipedia