Kamperen aan de rand van het bos

Ik droomde dat ik aan de rand van het bos kampeerde, omdat ik een onderzoek deed. Waarnaar ? Geen idee. Maar ik had merkwaardige spullen bij me, zoals een paar sportmedailles en een drietal poppen in lichtblauwe dozen.

Naast het bos was een maisveld. Zo nu en dan reed er een boer voorbij en ik veronderstelde dat hij het wel goed vond dat ik mijn tentje daar had opgezet, want hij zwaaide vriendelijk naar me vanaf zijn tractor.

Op een zeker moment ging ik naar de stad en bleef daar een nacht slapen bij familie. Toen ik weer terug liep naar mijn kampeerplek kreeg ik het idee dat er iets niet in orde was. Het maisveld was gemaaid. Ik vroeg me af of alles nog wel in orde zou zijn met mijn tent en spullen.

Toen ik dichterbij kwam zag ik twee jongens door het bos fietsen. De een sleepte mijn tentje achter zich aan en de ander had één van mijn medailles in zijn hand. Ik riep dat ze de spullen moesten laten vallen en dat deden ze direct.

Ik liep wat verder en zag een omgewoelde plek op het pad. Ik schoof met mijn voet de losse aarde opzij en vond nog een medaille. Op deze stonden de Olympische ringen. Ik herinnerde me niet dat ik die eerder in mijn bezit had gehad maar hing hem toch maar om mijn nek.

Ik kwam bij mijn kampeerplek en daar was niet veel meer van over. Een moment later was ik in het dorp, bij een winkel in tweedehands spullen. Daar stond de eigenaar met één van mijn poppen in zijn hand. De lichtblauwe doos stond vlakbij op een plank.

'Dat zijn gestolen spullen,' zei ik. 'Dat weet u best, want u heeft ze eerder bij mij gezien.'

De winkelier gaf het direct toe. Maar voor ik hem had kunnen vragen hoe hij aan mijn pop kwam werd ik wakker.

Ik kan niet zeggen dat ik een fanatieke kampeerder was, maar ik heb wel een paar vakanties rondgefietst met een tentje achterop en ook wel gekampeerd bij maisvelden en in bossen. Het is altijd spannend om je spullen achter te laten op een camping. Je moet er maar vanuit gaan dat alles er staat als je weer terugkomt. Maar er zit weinig anders op, je kunt moeilijk elke keer als je even boodschappen gaat doen de hele boel weer op je fiets laden.

In werkelijkheid ben ik nooit beroofd. Er zijn wel eens een paar kippen mijn tent binnen gelopen, die mijn voedselvoorraad wel aanlokkelijk vonden. Ik heb ook een keer een egel in mijn broodzak gevonden. Maar van mijn medemens had ik, wat dat betreft, nooit last.

De medailles en poppen dan... Ik heb nooit iets gewonnen bij sportwedstrijden en ook niet veel meegedaan aan andere evenementen waarbij medailles op het spel stonden. Als kind heb ik een paar jaar op voetballen gezeten en het schijnt dat het best een goed team was. Ik hoorde later dat ze kampioen waren geworden in hun leeftijdsklasse. Maar toen had ik, na een paar gebroken armen en benen, al afgehaakt.

Met poppen heb ik ook niet echt gespeeld, als we de kleine plastic soldaatjes, waarmee mijn broer en ik oorlogje speelden, niet meetellen. Maar ik kreeg wel lang geleden een Thunderbirdpop cadeau. Die had een blauw uniform aan en zat in een lichtblauwe doos. Ik was toen de leeftijd om met poppen te spelen al lang voorbij, maar had iets geschreven over de TV-serie uit de jaren '60. Een vriendelijk familielid kwam daarna die pop tegen in een tweedehands winkel.

Zo maakt je brein van verschillende voorvallen en objecten een heel nieuw verhaal, bij wijze van nachtelijk vermaak. Het is niet eenvoudig om, als je wakker bent, zomaar iets nieuws te verzinnen, maar in je droom gaat dat vanzelf.

  

 

De Strip is gemaakt door de de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van het vorige stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Paul McCartney en zijn Wings

Johan, mijn mederedacteur van de Top 200.000, wees me op een nieuw boek over en met Paul McCartney. Het boek heet 'Wings', naar zijn band uit de jaren '70, maar begint met het moeilijke laatste jaar van The Beatles. In 1969 had John Lennon aangegeven uit de band te willen stappen. Hij sprak met de anderen af dat ze het geheim zouden houden, want er stonden twee albums op het punt van verschijnen, 'Abbey Road' en 'Let It Be'. Van dat laatste zou ook een film uitkomen.

Paul was er kapot van dat de band uiteen viel en trok zich met zijn nieuwe gezin – hij was pas getrouwd met Linda Eastman en hun dochter was net geboren – terug op een afgelegen boerderij in Schotland. Aanvankelijk probeerde hij zijn verdriet te verdrinken maar, na verloop van tijd en aangemoedigd door Linda, begon hij weer liedjes te schrijven.

Terug in Londen besloot hij zijn probeersels, in een geïmproviseerde thuisstudio, op te nemen. Linda zong hier en daar een stukje mee. Het resultaat was het solo-album 'McCartney', waarop Paul alle instrumenten zelf bespeelde.

In een interview, bij het verschijnen van het album, zei hij dat hij niet wist of The Beatles ooit nog nieuwe muziek op zouden nemen. Die uitspraak werd door de pers opgepikt en overal verscheen het bericht dat Paul uit de Beatles wilde stappen. Het resultaat was dat hij de schuld kreeg van de breuk. De toestand werd er niet beter op toen hij, om zich aan de zakelijke banden met de overige Beatles te ontworstelen, een proces aanspande.

Het ging hem vooral om de nieuw manager, Allen Klein, die op voorspraak van John Lennon aangenomen was. Paul was tegen geweest en verdacht Klein van mismanagement. Uiteindelijk kreeg hij gelijk, maar voor de buitenwereld was hij de kwaaie pier. Zijn eerste solo-album werd dan ook afgemaakt door de critici. De fans dachten er anders over en er werden miljoenen exemplaren van verkocht.

Ondanks het succes trok McCartney zich de kritiek nogal aan en besloot hij het voor zijn volgende album, 'Ram', anders aan te pakken. Het gezin vertrok naar New York, waar hij een drietal sessiemuzikanten om zich heen verzamelde en ook Beatles-producer George Martin inschakelde, om een paar nummers van orkestrale begeleiding te voorzien.

'Ram', werd uitgebracht als een plaat van Paul en Linda samen, maar was eigenlijk een eerste poging om weer met een groep muziek te maken. Linda maakte de hoesfoto, waarop Paul te zien is met het mannetjesschaap, de ram, uit zijn eigen Schotse schaapskudde. Ook 'Ram' werd door de kritiek slecht ontvangen maar door de fans gretig gekocht.

(McCartney maakte van het album ook nog een instrumentale bigband-versie, die onder de schuilnaam Percy "Thrills" Thrillington, 6 jaar later werd uitgebracht. Paul gaf pas in 1989 toe dat hij de maker was.)

Terug in Schotland nodigden Paul en Linda twee muzikanten uit de 'Ram'-opnamesessies, drummer Denny Seiwell en gitarist Hugh McCracken, uit om te praten over het oprichten van een nieuwe band. McCracken haakte af, maar Paul vond een vervanger in, voormalig Moodie Blues muzikant, Denny Laine. Linda leerde de eerste beginselen van het pianospelen en zo ontstond de nieuwe groep Wings.

Het boek waarin deze geschiedenis verteld wordt is anders dan de meeste muzikantenbiografieën. Niet elke muzikant is ook een goede schrijver, dus meestal wordt er hulp gezocht bij het neerpennen van het levensverhaal. Dat is niets vreemds. 'Life', de veelgeprezen autobiografie van Keith Richards, gitarist van The Rolling Stones, is voortgekomen uit een paar lange interviews met journalist James Fox. Die heeft daar later een boek van gemaakt.

'Wings' gaat nog een stap verder, het bestaat bijna helemaal uit interviewfragmenten en niet alleen van Paul, maar van iedereen die in het verhaal een rol speelt. De betrokkenen spreken je dus zelf toe. Van wanneer de fragmenten dateren staat er niet bij, maar het zal grotendeels uit de jaren '70 zijn, een groot deel van de geïnterviewden is immers ondertussen overleden. De delen van McCartney zelf lijken me recenter, net als de bijdragen van zijn kinderen en van Shean Ono Lennon, die spreekt namens zijn vader John en moeder Yoko.

In elk hoofdstuk wordt een album behandeld, eerst van Paul alleen, dan met de band Wings. Dat wordt aangevuld met lijstjes van de belangrijkste en populairste albums van het betreffende jaar en van de meest opvallende gebeurtenissen in de wereld (en daarbuiten want ook de maanlanding wordt vermeld). De samensteller, Ted Widmer, heeft wat verbindende teksten geschreven zodat er toch een logisch verhaal ontstaat.

Die aanpak geeft aanvankelijk een nogal verbrokkelde indruk, maar gaandeweg raak je er aan gewend. Het is in zekere zin een voordeel dat je het verhaal kunt lezen in de woorden van de muzikanten en aanhangers die het meegemaakt hebben. Ook persberichten en recensies worden geciteerd, dus een eenzijdig verhaal is het niet. 

Een nadeel is dat je hetzelfde voorval soms een paar keer achter elkaar krijgt voorgeschoteld, in de woorden van alle betrokkenen afzonderlijk. Het boek lijkt zo op het script van een documentaire, waarin je alle ooggetuigen pratend in beeld ziet.

De opzet van het boek buiten beschouwing gelaten is het een mooi verhaal, dat genoeg elementen bevat waar ik – net als ongetwijfeld menig andere muziekliefhebber – geen weet van had. De wat ouderen zullen wel een paar hits van Wings kennen, maar het duurde een paar jaar, een drietal albums en een paar redelijk chaotische tours, voor de band echt op poten stond.

Wie wil weten hoe dat precies ging moet het boek lezen en vooral de muziek beluisteren, bijvoorbeeld op YouTube. Er viel voor mij veel te ontdekken. 

Het boek verscheen in het Engels, als papieren boek, e-book en luisterboek. In het Nederlands is het als papieren boek en e-boek verkrijgbaar.

Ps: De Top 200.000 is een Facebookpagina met oude en nieuwe muziek, die inmiddels meer dan 42.000 liedjes bevat, vaak voorzien van commentaar en uitleg. In de afgelopen week plaatste ik er een reeks nummers van Paul McCartney & Wings. 

  

 

De Strip is gemaakt door de de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van het vorige stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Alweer spannende tijden ?

In mei van vorig jaar schreef ik dat er spannende tijden aankwamen. Wat hing ons boven het hoofd met een komende kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB, onder leiding van Dick Schoof ? Een ultrarechtse samenwerking van 3 partijen zonder regeerervaring en 1 die niet uit de regeringsbankjes is weg te branden. De VVD had deze keer niet alleen het vorige kabinet ten val gebracht, maar ook ervoor gezorgd dat het 'asielprobleem' het thema van de verkiezingen werd, zodat de PVV van Blonde Geert met de winst kon gaan strijken.

Vorig jaar schreef ik nog dat ik niet begreep waarom VVD en NSC, die toch nog enig fatsoen leken te hebben, in zee wilden met die 2 populistische clubs. Was het in de verwachting dat het wel niet lang goed zou gaan ? Was het idee dat populistische oplossingen leuk zijn, in verkiezingstijd, maar in de praktijk niet uitvoerbaar ? Dus laat de populisten maar eens regeren, dan ziet iedereen dat het niet werkt. Hoopten ze op een goede uitslag - bij de volgende verkiezingen - en een fikse nederlaag voor PVV en BBB ?

Dat het niet goed ging hebben we gezien. Van de populistische plannen kwam weinig terecht en PVV en NSC stapten uit het kabinet. Er kwamen nieuwe verkiezingen. Maar wie gehoopt had op een enorme nederlaag van de extreem-rechtse populisten kwam toch bedrogen uit. Okee, de PVV verloor 11 zetels, maar die gingen voor het grootste deel naar een ander twijfelachtig clubje, JA21. Geen grote afstraffing van het populisme dus.

De kleinste partij uit het kabinet Schoof, de BBB, verloor ook 3 zetels, maar de VVD verloor er slechts 2. De NSC, eigenlijk een afsplitsing van het CDA, was de grote verliezer. Van hun 20 zetels bleef niets over. In totaal verloren de partijen uit het kabinet 36 zetels, maar helaas gingen die niet naar linkse partijen.

D66 werd de grote winnaar en kreeg net zoveel zetels als de PVV. In het verleden heeft D66 een paar keer, als kleinste partij, meegeregeerd. Ze hadden een aantal 'kroonjuwelen', voornamelijk hervormingsvoorstellen, zoals het referendum en de gekozen burgemeester. Daar is niet veel van terecht gekomen. D66 maakte zich ook sterk voor het klimaat en Europese samenwerking, maar daar was in deze verkiezingscampagne niet veel van te merken. Hoe gaan ze het nu doen als grootste regeringspartij ?

Een kabinet zou mogelijk zijn met het CDA, een christelijke partij, die ook flink gewonnen heeft, voornamelijk omdat de NSC-aanhang weer terugkeerde op het oude nest. Het vervelende van christenen is dat ze geloven dat God de Aarde voor hun geschapen heeft. Als het om bescherming van de natuur gaat moet je het dus niet van de christenen hebben.

Helaas is de VVD ook weer volop in beeld, als het om het vormen van een nieuw kabinet gaat. Maar het politieke landschap is zo versplinterd dat er met D66, CDA en VVD nog geen meerderheid is in de Tweede Kamer. Groen Links-PvdA erbij ? Dat wil de VVD niet. Die vinden dat veel te links. Die halen er liever nog rechtsere clubs bij, zoals JA21. Maar dat wil D66 voorlopig niet.

Regeren zonder VVD wordt verdomd lastig. Als je alle enigszins progressieve zetels bij elkaar schraapt kan het net, maar dan heb je minimaal 7 partijen nodig. Niemand die dat serieus overweegt. Het is kortom een heel lastige puzzel waarmee de kiezer de Haagse politiek opgescheept heeft.

Die kiezer is toch een raadselachtige fenomeen. Het schijnt dat de grote meerderheid van de Nederlanders tamelijk progressieve ideeën heeft. Demonstraties voor het klimaat brachten veel meer mensen op de been dan het oproer tegen de asielzoekers. Maar hoewel de kiezer dus best links denkt stemt hij toch overwegend rechts. Ook bij deze verkiezingen zijn de rechtse partijen weer groter geworden. Maar ik las ergens dat het niet de kiezer is die minder links wordt, maar dat het de partijen zijn die naar rechts opschuiven.

Daarnaast is er een flinke groep zwevende kiezers, mensen die geen idee hebben waar ze op moeten stemmen en die van de ene naar de andere partij zwalken. Zo kunnen nieuwkomers, met een leuk verhaal, ineens enorm groeien om bij de volgende verkiezingen weer weggevaagd te worden. Het maakt het allemaal niet makkelijker.

Ondertussen blijven veel PVV kiezers geloven in de sprookjes die hun blonde leider vertelt. Dat hij niets heeft bereikt, toen hij eindelijk eens mocht meeregeren, is niet zijn schuld ! Hij werd tegengewerkt !

Dat is een merkwaardige gedachte. Als een ultrarechtse regering de kans krijgt en mislukt zou dat dus komen door tegenwerking van links. Met andere woorden: Als rechts de macht heeft zijn ze toch niet in staat om de linkse krachten te bedwingen. Het is zo'n mooi sprookje dat ik zelf zou willen dat het waar was. Waren de linkse krachten maar zo krachtig ! Superkrachten ! Dan zou ons land er heel wat beter aan toe zijn.

 

 

De Strip is gemaakt door de de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van het vorige stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Jan Zonder Land – 4 – Een roemloos einde

(Misschien dat ik volgende week zin heb om me over de huidige politieke toestand in ons land te buigen. Eerst nog maar wat middeleeuwse toestanden. In 1216 was een deel van de Britse adel tegen koning Jan in opstand gekomen, de Schotse koning Alexander roerde zich in het noorden, terwijl de Franse prins Louis vanuit het zuiden Engeland bedreigde.)

In het najaar van 1216 was koning Jan op weg naar Windsor waar de rebellen het koninklijke kasteel aan het belegeren waren. Van daar ging hij naar Cambridge en vervolgens richting Lincoln in het noorden.

Inmiddels was de Schotse koning Alexander bezig aan een inval en veroverde Carlisle. In zijn haast om in te grijpen waagde Jan een oversteek, per boot, van The Wash, een grote baai aan de oostkust. Het was slecht weer en zijn schepen kwamen in moeilijkheden. Een groot deel van zijn bagage en persoonlijke bezittingen ging verloren, waaronder de kroonjuwelen. Jan was ondertussen ziek geworden, volgens biografe Kate Norgate was hij zich te buiten gegaan aan een vreetbui en had hij dysenterie opgelopen.

Op weg naar Nottingham was de koning zo ziek dat hij geen paard meer kon rijden en vervoerd moest worden op een geïmproviseerde draagberrie. In de nacht van 18 op 19 oktober 1216 overleed hij. Zijn stoffelijk overschot werd naar de kathedraal van Worcester gebracht, waar hij nu nog ligt, in een sarcofaag die in 1232 werd geïnstalleerd.

Volgens Kate Norgate was het ironisch dat de koning, die van jongs af aan de bijnaam Jan Zonder Land had gekregen, stierf op een moment dat hij geen enkel land in vrede regeerde. Jan werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik III, die nog maar 9 jaar oud was en daarom aanvankelijk onder bescherming stond van William Marshal een van de trouwste volgelingen van de overleden koning.

Het duurde even voor William er in slaagde het hele land en de opstandige edelen achter zich te krijgen. Hij blies de Magna Carta nieuw leven in en gaf daarmee richting aan de monarchie voor de komende eeuwen. 

 De Franse kroonprins Louis had inmiddels zijn claim op de Engelse kroon opgegeven. Maar van de Franse bezittingen van het Engelse koningshuis was, na het rampzalige bewind van Jan, niet veel meer over.

De jonge Hendrik III bleef daarna koning van Engeland, Lord van Ierland en hertog van Aquitanië, tot 1272. Niet zonder slag of stoot, maar dat is weer een heel ander verhaal. Het is interessant om te zien hoe het de overige leden van de koninklijke familie verging.

Eleonora, de dochter van Godfried van Bretagne en zuster van de onfortuinlijke Arthur, was door haar oom Jan Zonder Land in 1202 gevangen genomen. Omdat zij aanspraak kon maken op de Engelse troon had Jan in zijn testament bepaald dat ze niet vrijgelaten mocht worden. Ze verbleef in behoorlijk goede omstandigheden, in Corfe Castle, aan de Engelse zuidkust en kreeg op een zeker moment gezelschap van twee dochters van de Schotse koning, die Jan in gijzeling hield.

Onder het bewind van Hendrik III bleef Eleonora een gevangene, ook toen ze geen enkele bedreiging voor de troon meer vormde. Ze overleed na 39 jaar gevangenschap, in 1241, ze was toen vermoedelijk 59 jaar oud.

Isabella van Gloucester, de eerste vrouw van Jan Zonder Land, was ook gevangen gezet en kwam in 1214 vrij. Ze overleed 3 jaar later, na 2 mislukte, nieuwe huwelijken. De tweede Isabella waar Jan mee trouwde, Isabella van Angoulême, de moeder van Hendrik III, verliet Engeland en keek niet meer naar haar kinderen om. Ze vestigde zich in Frankrijk en hertrouwde met Hugo, heer van Lusignan en graaf van La Marche. Hij was de zoon van de man met wie ze verloofd was toen Jan haar wegkaapte. Hugo en Isabella maakten uitgebreid ruzie, met de jonge Hendrik en zijn regenten, over de bezittingen in Frankrijk.

De tweede zoon van Jan en Isabella, Richard van Cornwall, werd graaf van Poitou en uiteindelijk zelfs Rooms-Duits koning. Hij had in 1225, van zijn broer Hendrik, het graafschap Cornwall voor zijn verjaardag cadeau gekregen.

Johanna, een van de zusters van Hendrik en Richard, trouwde met Alexander II en werd koningin van Schotland. Een andere zuster, Isabella, trouwde in 1235 met de beroemde Frederik II, die koning van Sicilië was, later van Duitsland en uiteindelijk keizer van het Heilige Roomse Rijk.

Filips Augustus, de koning van Frankrijk, waarmee Jan Zonder Land en daarvoor zijn broer Richard en hun vader Hendrik II, zolang ruzie hadden gehad, overleed in 1223. Net als Jan trok hij voortdurend door zijn land, van de ene naar de andere brandhaard. In 1222 werd hij ziek, maar wilde niet stoppen met reizen, hij stierf op weg, vanuit het noorden, naar Parijs. Philips werd 57 jaar oud.

Zijn zoon Louis, die geprobeerd had om met steun van de rebelse baronnen Engeland te veroveren, volgde hem op. Als Louis VIII bemachtigde hij bijna alle Franse gebieden die de jonge Hendrik geërfd had. Die kon zijn bezittingen nauwelijks verdedigen omdat zijn vader, Jan Zonder Land, de schatkist leeg had achtergelaten (en de kroonjuwelen was verloren, zodat bij de kroning van Hendrik een hoofdtooi van een van de vrouwelijke familieleden geleend moest worden). Louis overleed in 1226.

 

De Strip is gemaakt door de de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 van dit stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van het vorige stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Jan Zonder Land – 3 – In de ban gedaan

(Koning Jan had, in 1205, zijn bezittingen in Frankrijk grotendeels verspeeld, maar wel genadeloos het grootste deel van Groot-Brittannië aan zich onderworpen. Hij had zich daarbij niet populair gemaakt, maar zich een enorme geldwolf betoond, die de bevolking, geestelijkheid en adel afperste.)

Tussen de schermutselingen in Frankrijk door kreeg Jan ruzie met paus Innocentius III, over de benoeming van een nieuwe aartsbisschop van Canterbury. Jan wilde zelf een kandidaat aanwijzen en weigerde Stephen Langton, die door de paus aangewezen was, toe te laten in Engeland.

Het liep zo hoog op dat Jan door Innocentius in de ban werd gedaan. Dat was voor Jan een goede aanleiding om landerijen en goederen van kloosters in Engeland in te pikken. Hij nam de vrouwen, die veel geestelijken er stiekem op na hielden, gevangen en liet ze pas na betaling van losgeld weer vrij. Ook confisqueerde hij eigendommen van geestelijken die het land ontvlucht waren.

Na 6 jaar, waarin Jan de kerk behoorlijk kaal plukte, bond hij uiteindelijk in en onderwierp zich aan de paus. Jan gaf zelfs zijn hele koninkrijk over aan de paus, waarop hij het direct weer in leen terugkreeg. Hij verplichtte zich daarnaast tot de betaling van een jaarlijkse som geld. Maar hij verzekerde zich tegelijkertijd van de steun van de kerkvorst in zijn aanhoudende ruzie met de Franse koning.

Nadat de laatste poging van Jan om zijn Franse bezittingen terug te veroveren, in 1214, op niets uitgelopen was kwamen in Groot-Brittannië zijn baronnen in opstand. Er was al lange tijd onvrede over de manier waarop Jan tekeer ging. Hij had voor zijn laatste militaire campagnes ook de grootste moeite gehad om steun te krijgen van de Britse edelen.

Een aantal baronnen in Noord-Engeland kwam openlijk in opstand en daarna volgden er meer, uit andere delen van het rijk. Ze werden gesteund door de Schotse koning Alexander II en later ook door de Franse kroonprins Louis. Op een zeker moment kwam Louis zelfs over en verbleef hij enige tijd in Londen, dat door de rebellen bezet was. Daar werd door Louis en zijn medestanders vooral feestgevierd, al klaagden de Fransen erover dat ze bier moesten drinken in plaats van wijn.

Jan nam ondertussen tegenmaatregelen en trok, met een huurlingenleger, langs de oostkust van Engeland naar het noorden om orde op zaken te stellen. Hij boekte successen want de baronnen boden weinig weerstand. Biografe Kate Norgate is behoorlijk kritisch over Jan, maar voor de rebellen heeft ze helemaal geen goed woord over. Vooral omdat die wel grote woorden spraken, maar elke directe confrontatie uit de weg gingen.

Stephen Langton, die inmiddels toch geïnstalleerd was als aartsbisschop van Canterbury, probeerde te bemiddelen. Dat leidde tot het opstellen van de Magna Carta, een overeenkomst tussen koning en edelen, die vooral de macht van de vorst flink inperkte. Tot een vrede kwam het echter niet. De schermutselingen golfden heen en weer over het land, overal doden, gewonden en verwoestingen achterlatend.

Een van de problemen, voor de strijdende partijen, was dat ze vaak niet wisten waar de vijand zich bevond. Moderne communicatiemiddelen waren er niet, dus als je iets te weten wilde komen moest je er iemand naartoe sturen. Tegen de tijd dat die weer terug was, was de toestand alweer veranderd.

Jan reisde, tijdens zijn hele bewind als koning, al voortdurend door het land. Dat was voor middeleeuwse koningen heel gewoon, die verbleven zelden lang op één plaats. Nu het land in opstand was trok hij kris-kras van de ene brandhaard naar de andere. Brandhaarden die hij voor een deel zelf aan had laten steken, want er gingen nogal wat landerijen, dorpen en bossen in rook op.

Het is te simpel om aan de gevechten om Engeland te denken als een strijd tussen de Engelsen en de Fransen. Aan beide zijden waren edelen actief uit die twee landen. Het Britse koningshuis was van Franse oorsprong, ze worden de Angevins genoemd naar de Franse stad Anjou. Stamvader Hendrik II was de zoon van de graaf van Anjou en geboren in Frankrijk.

Aan de kant van koning Jan streden nogal wat edelen van Franse afkomst, veelal de nakomelingen van Normandische ridders die met Willem de Veroveraar meegekomen waren. Na de dood van Jan Zonder Land werd William Marshall aangesteld als regent, om het Engelse koningshuis te redden. Hij kwam uit een Normandisch geslacht. Een van de belangrijkste legeraanvoerders in het kamp van de Engelse koning was Falkes de Bréauté, een andere Normandiër.

Je zou bijna kunnen zeggen dat het Fransen waren die onderling vochten over wie de baas zou worden in Engeland. Hoe dat afliep volgt volgende keer.

(Ondertussen mogen wij, in het moderne Nederland, komende week gaan stemmen voor een nieuwe regering. Een voorrecht dat de arme bevolking van Engeland en Frankrijk niet had, in de middeleeuwen. Dat dat ook verkeerd kan gaan bleek bij de vorige stemronde. Hopelijk wordt er nu meer met het verstand en minder met de onderbuik gekozen.)

Ps: Het bijgaande stripje is het 750ste in de gezamenlijk Stripmannenreeks. In 2010 ontstond het idee om verhalen te verzinnen rondom de stripversies van de Geheimzinnige Hulpman en mijzelf: de Stripmannetjes. Dat houden we nu dus al 15 jaar vol. Klik hier voor het eerste deel van de Stripmannen-saga.

  

 

De Strip is gemaakt door de de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van het vorige stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Jan Zonder Land – 2 – Jan wordt koning van Engeland

(Jan was de jongste zoon van koning Hendrik II, van Engeland, die ook grote delen van Frankrijk bestuurde. Jan had 4 oudere broers, waarvan er 1 als kind overleed. Tussen de andere 3 waren alle bezittingen al verdeeld, dus toen Jan geboren werd kreeg hij de bijnaam 'Zonder Land'. Uiteindelijk werd hij toch de troonopvolger en regeerde hij langer dan elk van zijn oudere broers.)

Richard Leeuwenhart, zijn vader Hendrik II en zijn broer Hendrik de jongere, worden omschreven als rijzige mannen, atletisch gebouwd, met roodblonde lokken. Jan Zonder Land en ook zijn oudere broer Godfried waren kleiner van stuk, al hadden zij ook rood haar. Jan hield van lekker en veel eten, was een liefhebber van juwelen en vrouwelijk schoon.

Hij wordt omschreven als een vaardig zwaardvechter, maar hij was niet zo'n vechtjas als zijn broer Richard. Als hij er voordeel in zag, ging Jan het gevecht niet uit de weg, maar hij zou nooit zichzelf zo roekeloos in gevaar brengen. Bij Richard had dat bijna ziekelijke trekjes. Biografe Kate Norgate beschrijft verschillende keren dat hij, bij de belegering van een kasteel, de belegerde partij weer terug stuurde, het kasteel in, als ze hun overgave kwamen aanbieden. Richard vond het veel leuker om door te vechten tot er geen verdediger meer over was.

Terwijl Richard weinig interesse in vrouwen lijkt te hebben gehad, verwekte Jan een hele reeks van bastaardkinderen. Dat een hoge edelman er maîtresses op na hield was in de middeleeuwen heel gewoon, maar bij Jan werd er schande van gesproken omdat hij zelfs vrouwen en meisjes van adel belaagde.

Hij was natuurlijk wel netjes getrouwd, in eerste instantie met Isabella, de rijke hertogin van Gloucester. Dat huwelijk liet hij, in het jaar 1200, ontbinden met als argument dat hij haar eigenlijk niet had mogen huwen omdat ze te nauw aan elkaar verwant waren. 

De werkelijke aanleiding voor de scheiding was dat Jan zijn oog had laten vallen op de piepjonge Isabella van Angouleme. Zij was op dat moment vermoedelijk niet ouder dan 14, maar dat was geen bezwaar. Bovendien kon hij, door met haar te trouwen, een concurrerende Franse edelman, Hugo van Lusignan, die met Isabella verloofd was, een hak zetten.

Het hele gebeuren is een voorbeeld van zijn belangrijkste karaktertrek: dat hij met iedereen ruzie schopte en nergens respect voor had. Hij zette de onenigheid, die zijn voorgangers met de Franse koning Filips hadden, enthousiast voort. Het is een aaneenschakeling van geharrewar en schermutselingen waarbij één verhaal opvalt, dat van Arthur van Bretagne, de neef van Jan.

Arthur was de zoon van Godfried, de broer van Jan en Richard en erfde van hem de titel van hertog. Hij verbleef enige tijd aan het hof van de Franse koning en kreeg van hem, in 1202, toestemming om de gebieden van Jan, in Normandië, aan te vallen. Daarbij belegerde hij het kasteel van Mirebeau, waar op dat moment Eleonora, zijn grootmoeder – en dus de moeder van Jan – verbleef.

Jan kwam om het kasteel te ontzetten en nam Arthur gevangen. De jonge hertog, hij was nog maar 15 jaar oud, was heel populair bij zijn onderdanen in Bretagne en om daaraan een eind te maken gaf Jan opdracht om Arthur de ogen uit te steken. Zijn bewakers weigerden dat waarop Jan zijn neef gevangen liet zetten in Rouen. Daarna is er niets meer van Arthur vernomen. Er zijn verhalen dat Jan hem eigenhandig vermoord zou hebben en zijn lichaam in de Seine zou hebben gegooid.

De verdwijning van Arthur leidde ertoe dat Bretagne en Normandië zich nog meer tegen Jan keerden en hij zijn meeste bezittingen in Frankrijk kwijt raakte. Hij richtte zich daarna op Engeland, dat hij als zijn persoonlijke speeltuin beschouwde. Hij joeg iedereen tegen zich in het harnas, van de hoge adel en de geestelijkheid, tot de gewone stads- en plattelandsbevolking.

Hij hield de Britse edelen lange tijd onder de duim door kinderen en andere familieleden in gijzeling te nemen. Vervolgens perste hij iedereen af door landerijen, kastelen en erfenissen voor zich te claimen en alleen tegen betaling weer aan de rechtmatige eigenaren terug te geven. Overheidsbaantjes werden door hem verkocht aan de hoogste bieder en voor het eerst werden er ook belastingen opgelegd aan kloosters en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders.

De enige bevolkingsgroep waar hij omzichtig mee omging waren de kooplieden. Hij vaardigde regelmatig decreten uit waarin de vrijheid van handel en het handelsverkeer gewaarborgd werden. Belangrijke uitzondering waren de joden die het, onder zijn bewind, wel zwaar te verduren kregen.

Op die manier slaagde hij er in, door listen en lagen en door af en toe hard in te grijpen, heel Groot-Brittannië aan zich te onderwerpen. Het lukte hem zelfs bijna om de gebieden in Frankrijk, die van oudsher door zijn familie bestuurd werden, weer terug te veroveren. Hij smeedde daarvoor een complot met de Duitse keizer Otto IV en enkele Vlaamse edelen.

Het plan was om Filips van twee kanten aan te vallen, maar die versloeg de Vlaamse-Brits-Duitse alliantie, in het noorden, terwijl zijn zoon Louis het leger van Jan, in het zuiden, op afstand hield. Daarop liep een aantal van Jan's Franse bondgenoten over naar Filips en moest Jan zich terugtrekken. Hij sloot vrede met Filips, maar moest daarvoor een groot deel van zijn gebieden in Frankrijk opgeven.

Daarmee was de rust nog niet echt weergekeerd, maar daarover vertel ik de volgende keer.

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 en deel 14 van het stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  

 

Jan Zonder Land – 1 – De onwaarschijnlijke troonopvolger

(Het kwam door de Tour de France, die dit jaar langs het Chateau Gaillard reed, dat ik geïnteresseerd raakte in de Engelse koning Richard Leeuwenhart. Ik las de biografie die Kate Norgate, aan het begin van de 20ste eeuw, over hem schreef. Inmiddels heb ik ook de boeken gelezen die deze Britse historica schreef over de twee volgende koningen.)

Na de dood van Richard Leeuwenhart, in 1199, was het de vraag wie hem op zou volgen. Zijn jongste broer Jan Zonder Land ? Of zijn neef Arthur, de zoon van zijn broer Godfried van Bretagne ? Godfried zelf was in 1186 al overleden, in Parijs, onder mysterieuze omstandigheden. Er zijn verschillende verhalen over. Vast staat dat hij zeer goed bevriend was met Filips Augustus, de Franse koning en de grote rivaal van Richard en daarvoor, zijn vader Hendrik II.

Het zou kunnen dat Godfried in Parijs was om met Filips een complot te smeden tegen Hendrik. Eén verhaal dat over zijn dood verteld wordt is dat hij door God gestraft zou zijn, voor het verraden van zijn vader en overleed aan plotselinge pijn aan de borst. Een andere bericht is dat hij door een paard vertrapt werd, tijdens een riddertoernooi. Maar dat zou, volgens sommige historici, een rookgordijn zijn waarachter Filips het complot tegen Hendrik probeerde te verbergen.

Filips zou zo aangedaan zijn geweest door de dood van Godfried dat hij, op de begrafenis, probeerde in het graf te springen en door de andere aanwezigen moest worden tegengehouden. Het illustreert de merkwaardige haat-liefde-verhouding tussen de Engelse en Franse koningshuizen.

Hertogin Constance, de weduwe van Godfried, was in verwachting toen haar man overleed. Haar zoon werd Arthur genoemd, naar de legendarische koning, waar ook toen al de meest geweldige verhalen over rond gingen. Je weet wel, van de ronde tafel, het slot Camelot, Excalibur het zwaard in de steen en de zoektocht naar de Heilige Graal. Britse vorstenhuizen deden hun best om te bewijzen dat ze van die legendarische Arthur afstamden en er werden regelmatig zonen naar hem vernoemd. Erg gelukkig waren die kinderen in hun latere leven doorgaans niet.

Constance deed haar best om Arthur naar voren te schuiven als opvolger van Richard. Ze probeerde een voordelig huwelijk voor hem te arrangeren. Eerst met een dochter van Tancred, de koning van Sicilië, dat door Richard veroverd was op zijn tocht naar het Heilige Land. Maar toen de Duitse keizer Hendrik VI het eiland, in 1196, inpikte viel dat plan in het water.

Daarop probeerde Ranulf de Blondeville, graaf van Chester, Constance en haar zoon te ontvoeren om ze naar Richard te brengen. Richard had beloofd om Arthur als zijn opvolger aan te wijzen en wilde op die manier Bretagne onder controle krijgen. Dat plan mislukte doordat Arthur door getrouwe ridders afgeleverd werd aan het Franse hof.

Toen Richard in 1199 dodelijk gewond raakte, bij de belegering van het kasteel van Châlus-Chabrol, leek het hem toch geen goed idee dat de op dat moment pas 12 jarige Arthur, die nog steeds aan het Franse hof verbleef, zijn opvolger zou worden. Tegen heug en meug koos hij dan maar voor zijn broer Jan Zonder Land.

Terwijl Richard, een agressieve en nietsontziende vechtjas, door velen toch als een held gezien wordt, is de reputatie van Jan die van een wrede, onbetrouwbare schurk en verrader. Zo wordt hij ook opgevoerd in de verhalen over Robin Hood en het toneelstuk dat Shakespeare over hem schreef. Biografe Kate Norgate haalt een tijdgenoot van Jan aan die hem 'nature's enemy' noemt, de vijand van de natuur.

Jan trok in zijn jonge jaren veel op met zijn broer Godfried, die ook al slecht bekend stond vanwege de complotten die hij tegen hun vader smeedde en zijn geheul met Filips. Toch was Jan de favoriete zoon van Hendrik II, die zijn uiterste best deed om hem bezittingen toe te schuiven en er zelfs op zinspeelde hem tot zijn opvolger te benoemen.

Een van de titels die Jan kreeg was die van Lord van Ierland. Hij had uiteindelijk koning van dat land kunnen worden als hij er in geslaagd was, door overreding of met geweld, de Ierse adel achter zich te krijgen. In 1185, Jan was toen 19 jaar, werd hij met een legertje huurlingen en een zak geld naar Ierland gestuurd, om zijn rechten te doen gelden. Dat werd geen succes.

Jan maakte ruzie met de Ierse leiders, het verhaal gaat dat hij hun uiterlijk bespotte en een van hen aan zijn baard trok. Het geld dat hij meegekregen had spendeerde hij aan zijn eigen pleziertjes en toen zijn soldaten om hun loon vroegen weigerde hij ze te betalen. Ze liepen daarop over naar de Ierse kant en Jan vertrok met de staart tussen de benen.

Jan maakte zich zo onmogelijk dat Hendrik, in zijn laatste dagen, niet anders kon dan Richard aanwijzen als troonopvolger. Zoals we weten ging Richard kort daarop op kruistocht en deed Jan zijn best om, in de tussentijd, zoveel mogelijk van Richards macht en eigendommen naar zich toe te trekken. Toen Richard op de terugweg gevangen genomen werd verspreidde Jan zelfs het gerucht dat zijn broer omgekomen was. Toen dat werd ontzenuwd probeerde hij, met Filips, de Duitse keizer over te halen om Richard zo lang mogelijk gevangen te houden.

Het is een wonder dat Jan, na de uiteindelijke vrijlating en terugkomst van Richard, toch weer in genade aangenomen werd.

(Wordt vervolgd.)

 

De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8  - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 en deel 13 van het stripverhaal.  

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.