zondag 13 oktober 2024

De herfst, duiven en een gebarsten ruit


Het is jullie
vast wel opgevallen, de herfst is begonnen. De bladeren aan de bomen beginnen al wat te verkleuren, het wordt kouder, het regent. Nou ja, regenen deed het het hele afgelopen jaar wel. Het valt mij op dat er minder vogels op ons balkon komen. Alleen de kauwtjes en de houtduiven komen nog trouw, elke dag, hun vogelpindakaas en zonnebloempitjes eten. En die duiven botsen zo nu en dan tegen het raam, maar daarover straks meer.

Sommige winkelketens begrijpen niet dat er, in de herfst, minder vogels op het vogelvoer afkomen, dan in de zomer. Zij hebben nu ineens weer vogelvoer in de schappen liggen, terwijl ze dat de hele zomer niet hadden. En dat terwijl er juist nu veel voedsel in de natuur te vinden is. Bomen hebben vruchten, denk aan de eiken en beuken, bessen zijn rijp, bijvoorbeeld lijsterbessen en bramen. Daarnaast zijn veel vogels aan de trek begonnen.

Er zijn gewoon minder vogels in het land dan in de zomer. We denken misschien dat de pimpelmezen en roodborsten, die we in onze tuinen en op balkons zien, het hele jaar door dezelfde vogels zijn. Maar de jonge vogels, die hier geboren zijn, trekken naar het zuiden en als de winter echt doorzet dan komen er vogels uit het noorden, om bij ons de pinda's en vogelzaadjes op te eten.

Als er ganzen overvliegen hoor je mensen wel eens zeggen dat dat de vogeltrek is, maar de ganzen blijven juist voor een groot deel in ons land. We zien ze hier elke ochtend overvliegen en 's avonds horen we ze weer terugkeren. Die vliegen van hun slaapplaatsen, waarschijnlijk de Vechtplassen, naar de plekken waar ze hun voedsel vinden, in de Eempolders. Ze trekken dus wel, maar erg ver is het niet.

Afgelopen week was er nog een ander teken van de herfst en vogelbewegingen. Er vloog een houtduif, met een enorme dreun, tegen het raam van de trappenhal. Dat gebeurt helaas wel vaker, maar deze keer was het wel erg hard aangekomen. Toen ik wat later de deur uitging zag ik dat er grote barsten in de ruit zaten.

Het is een flink glazen oppervlak, net iets minder dan 2 bij 2 meter, als dat naar beneden komt kan het knap gevaarlijk zijn. Ik had gelukkig net een rol hechtpleister gekocht – en aan den lijve ondervonden dat dat erg goed plakt – dus plakte ik stroken pleister over de barsten. Daarna waarschuwde ik de buurman, die contact onderhoud met de Vereniging Van Eigenaren over het onderhoud. Hij zou er werk van maken.

In december 2009 schreef ik, voor het Volskrantblog, een verhaal over de duiven die, vooral in het najaar, de gewoonte hebben om tegen de ramen te botsen. Ik maakte er ook een paar tekeningen bij. Ik kreeg er veel reacties op, dus plaatste ik het opnieuw op het Stripmannenblog, toen het VK-blog ermee stopte.

Ik citeer een stukje:

'Mijn theorie is dat het jonge vogels zijn. Je kunt die van de volwassen exemplaren onderscheiden door het ontbreken van de karakteristieke, witte, halsvlek. Maar zeker weet ik het niet, zo goed heb ik die brokkenpiloten nog niet kunnen observeren.

Vanuit de hoge bomen van het park, aan de overkant van de straat, komen ze aan gescheerd. En in plaats van over de flat te vliegen, denken ze door de spiegelende ruiten te kunnen. In de meeste gevallen overleven ze het gelukkig. Maar ik heb al eens een dode duif van het balkon geraapt.

Tegen mijn verschrikte kleinzoon, die toen nog een klein ventje was, vertelde ik dat het een jonkie was, die nog niet zo goed kon vliegen. 'O', zei hij, 'dan was hij nog aan het lessen...'

Ook deze keer lijkt de duif het overleefd te hebben, maar het raam dus niet. Hopelijk heeft de duif wel een lesje geleerd.

 
De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 - deel 15 en deel 16 van dit verhaal.
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 en deel 6 van het vorige verhaal.
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave. 
 

zondag 6 oktober 2024

De geniale fruitvlieg


Jullie kennen ze vast wel,
die piepkleine vliegjes, die verschijnen zodra er ergens een bananenschil of appelklokhuis ligt. Ik had er laatst een kleine discussie over met mijn broer. Ik vond ze geniaal, die fruitvliegjes. Zo'n klein beestje, met zo weinig hersencellen, is toch maar in staat om elk stukje fruit op te sporen. Ze komen zelfs bij ons in huis, terwijl we toch horrengaas voor alle ramen hebben.

Mijn broer was het daar niet mee eens. Hij vond het maar domme beestjes. Elke keer als hij met een glas wijn in zijn tuin zat, kwamen er een paar die dachten dat ze dat glas wel even leeg konden drinken. Maar na één slokje vielen ze al voorover in de wijn en moest hij ze uit z'n glas halen. Niet erg slim.

Afgelopen week stond er een artikel in de krant: 'Wetenschappers brengen volledig brein van de fruitvlieg in kaart...'. Misschien zouden we nu te weten komen of de fruitvlieg intelligent is en over bijzondere gaven beschikt, of juist dom en lijdend aan zelfoverschatting.

Er blijkt al direct dat ik de fruitvlieg nog onderschat had. Zo'n klein beestje, met zo'n minuscuul kopje, hoeveel hersencellen kunnen daar nu in zitten ? Twintig misschien, of dertig ? Het zijn er dus 140.000, met 50 miljoen verbindingen. Dat maakt de prestatie van die wetenschappers in ieder geval een stuk indrukwekkender.

Het fruitvliegenbrein, dat de grootte heeft van een zandkorrel, is in 7000 plakjes gesneden en onder de microscoop gefotografeerd. Daarna zijn die foto's geanalyseerd met behulp van kunstmatige intelligentie. Dat doe je niet even op de keukentafel.

Een mooi filmpje van het gefotografeerde vliegenbrein is te zien op YouTube 

De wetenschappers doen graag onderzoek naar het hoe en wat van de fruitvlieg, omdat het een makkelijk diertje is, in de omgang, ze eenvoudig te kweken zijn en omdat hun hersens en zenuwcellen lijken op die van de mens.

Ik citeer even een stukje: 'Zowel fruitvliegen als mensen maken gebruik van zogenoemde neuronale circuits (...) Dat zijn groepen zenuwcellen die met elkaar in verbinding staan. Men denkt dat verder onderzoek met het nieuwe breinmodel kan uitwijzen door welke hersencellen zo’n signaal precies reist. Ook bij onderzoek naar ziekten als ALS, waarbij spieren hun werking verliezen doordat zenuwcellen worden aangetast, verwacht men dat het model een bijdrage kan leveren.'

De volgende stap zou zijn, nog gedetailleerdere foto's, om een nog preciezer model van het vliegenbrein te maken. Daarna hoopt men de hersens van een muis in beeld te kunnen brengen en daarna misschien het mensenbrein. Dat is wel een flinke stap verder want dat bestaat uit '...86 miljard hersencellen. Ongeveer 600 duizend keer zoveel als bij de fruitvlieg'.

Helaas geeft het artikel geen antwoord op de vraag of de fruitvlieg nu geniaal is, of oliedom. Wie toch het verhaal wil lezen moet geabonneerd zijn op de Volkskrant.

De wetenschappers hebben wel een mooie website, die voor iedereen toegankelijk is en waar de resultaten van hun onderzoek te zien zijn.


 
De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 - deel 13 - deel 14 en deel 15 van dit verhaal.
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 en deel 6 van het vorige verhaal.
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave.