zondag 1 april 2012

Jan de Stripman was ooit Jan de Banjoman




Lang geleden, halverwege de jaren '80 van de vorige eeuw, was ik lid van een muzikaal gezelschap. Een groepje mensen dat elkaar kende van de plaatselijke culturele vereniging en dat bij elkaar gekomen was om zelf liedjes te schrijven en uit te voeren. Het heette daarom de Werkgroep Eigen Werk.

Ik had net een nieuwe gitaar gekocht, maar er bleken in de groep al twee, later zelfs drie, gitaristen te spelen. Bij de muziekwinkel zag ik een mooie tweedehands banjo te koop, dat leek me een aardig alternatief. Al snel had ik de eerste beginselen onder de knie en na enige tijd werd me van verschillende kanten een nieuwe bijnaam toegeroepen: Jan de Banjoman.

Na een paar jaar waren alle gitaristen uit het bandje verdwenen en schakelde ik weer over op mijn oorspronkelijke instrument. De banjo heeft nog een tijd op een standaard in de woonkamer gestaan. Af en toe speelde ik er nog wel eens op, als bezoekers er om vroegen. Maar hij verdween uiteindelijk naar de kelder.

Het is een interessant instrument, de banjo. Hij oogt simpel. Met een paar handelingen kun je hem in drie onderdelen uit elkaar schroeven. De hals, de houten klankkast en de ketel, in feite een trommel, bespannen met een vel. Dat vel was bij ouderwetse banjo's een dierenhuid, bij die van mij was het van kunststof.

Toen ik er aan begon dacht ik, ach, er zitten maar 5 snaren op, waarvan je er eigenlijk maar 4 met de linkerhand bespeelt. Hoe moeilijk kan dat zijn ? En inderdaad, als je gitaar kunt spelen, dan lukt het vrij snel om ook op de banjo de juiste akkoorden te raken. Maar echt goed spelen is niet zo makkelijk.

Om te beginnen is het een hels karwei om een banjo goed gestemd te krijgen. Bij elk snaarinstrument is de toon van een snaar afhankelijk van de spanning van die snaar. En bij de meeste instrumenten zit die snaar aan twee vaste punten bevestigd, het stemmechaniek op de kop van de hals en het staartstuk, onderaan de klankkast. Hij wordt ondersteunt door een vaste brug, die op de klankkast rust.

Bij een banjo rust die brug op het trommelvel. Dat betekent dat wanneer je de spanning van één snaar verandert, de druk op dat vel anders wordt en daarmee alle snaren beïnvloed worden. Met andere woorden, als je een paar snaren gestemd hebt, merk je dat de eerste alweer ontstemt is doordat je de volgende hebt aangedraaid.

Tweede probleem is dat de banjo een erg luid instrument is. Ik heb de politie wel eens aan de deur gehad, omdat ik in mijn jeugdige overmoed wat al te laat nog aan het spelen was. Toegegeven er was ook wat drank in het spel.

Die harde klank kan handig zijn als je boven andere instrumenten uit wilt komen. Maar het is lastig als het juist wat zachter moet. En dus ook als je thuis wilt oefenen.

Derde nadeel is dat het een erg zwaar instrument is. En dan bedoel ik letterlijk in kilo's. De trommel heeft een metalen wand, de klankkast is van dik hout en de hals is met een stalen pen versterkt. Alles bij elkaar hangt er een heel gewicht om je nek.

Ik had al vrij snel door dat ik geen echte virtuoos zou worden. Om bij te zingen is de gitaar prettiger, leuker ook voor de buren en makkelijker te versterken als je eens in een drukke kroeg speelt. Dus vandaar dat mijn verhouding tot de banjo van korte duur was.

Afgelopen week las ik het bericht dat de Amerikaanse banjo-virtuoos Earl Scruggs overleden is. Een legende in de country & western, die al in de jaren '50 grote successen had met zijn vingervlugge spel. Zoek daar maar eens naar op YouTube dan hoor je hoe goed een banjo kan klinken.

Wie het zelf eens wil proberen: Mijn banjo is te koop tegen elk aannemelijk bod !

Zie op Wikipedia: Banjo  – Earl Scruggs 

Ps: Banjo Man was ook een hit van BZN in 1994, maar daar had ik niets mee te maken...


De Strip: Deze episode van het Stripmannen-vervolgverhaal is weer gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 van dit verhaal


Ga naar het Strip-overzicht van dit jaar voor de vorige hoofdstukken van het Stripmannen-vervolgverhaal. 

Klik op de strip voor een grotere weergave. 

Bezoek onze nieuwe internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men

Ga voor eerdere hoofdstukken naar het Strip Jaaroverzicht van 2011 



11 opmerkingen:

Anoniem zei

Nooit geweten dat het zo'n ingewikkeld instrument was. Je ziet/hoort het nog maar zelden.
Zelf nooit verder gekomen dan de triangel dus ik ben bij deze geen kandidaat voor overname helaas. Mocht je niemand kunnen vinden, dan kun je er misschien altijd nog een leuke koektrommel van maken. Demonteren is niet zo ingewikkeld begrijp ik. ;-)

Anoniem zei

ow, zo zonde hem te moeten verkopen... Ik wil hem! Maar of ik een aannemelijk bod heb....
Ik heb ooit op een 5-snarige gespeeld, niet heel lang, en ben de techniek vergeten. Goh.

Jan de Stripman zei

@aadverbaast - Ik denk niet dat de koekjes er vers in blijven...;o)

@barbarajansma - Het is niet dat ik moet verkopen, maar hij ligt al 10 jaar ongebruikt in de kelder. Dan is het leuker als iemand er nog iets mee doet...;o)

martin zei

Net als Aad vond ik het leerzaam. Voor een gitaal heb je van die handige apparaatjes waardoor zelfs een muzikaal weinig ontwikkeld mens als ik de boel kan stemmen.

De Kora die ik ooit van mijn vader kreeg is al weer een heel ander verhaal. Dat gaat met een houtje op het vel, waarover alle snaren lopen. Toch kwam er wel eens Nigeriaans klinkende muziek uit. (Hij hangt nu als decoratie aan twee touwtjes in de lucht).

Jan de Stripman zei

@martin - De banjo heeft ook Afrikaanse roots ! En zo'n handig stemapparaatje heb ik nu ook, maar toen nog niet...;o)

Antoinette Duijsters zei

Goede uitleg, dit was mij allemaal onbekend:-)

Zelfstandig journalist Antwerpen zei

Helaas geen instrument voor eenhandigen :-).

martin zei

Jan ik kwam dit joetjoepje tegen in mijn Gmail emailbox die ik eigenlijk nooit inkijk: http://youtu.be/U1RmAkwH4BY

Jan de Stripman zei

@martin - Leuk ! Ik moet eerdaags eens een paar weken uittrekken om me volledig op het Alan Lomax archief te storten. Zal er wel niet van komen...;o)

janneke zei

is je banjo al verkocht? zonee, wat voor een is het? ik kan nergens je gewone emailadres vinden.

Jan de Stripman zei

@janneke - Mijn banjo is nog niet verkocht. Het is een 5-snarige bluegrass-banjo van het Japanse merk Yamato. Met koffer, draagband, reserve snaren en lesboek.

Dat je mijn email-adres niet kunt vinden is heel goed, dat heb ik namelijk niet op internet staan...;o)