(Het vervolg van onze leerzame zomerserie over de Engelse koning Richard Leeuwenhart, begonnen naar aanleiding van de Tour de France. Richard was op kruistocht gegaan, in het jaar 1191, om het Heilige Land te bevrijden van de moslims.)
In de herfst van 1192 besloot koning Richard Leeuwenhart om zijn kruistocht af te breken en terug te reizen naar Engeland. Voor hij vertrok kwam Richard een vredesverdrag overeen met moslimleider Saladin. De kruisvaarders zouden een groot deel van de kust van het heilige land behouden, maar Saladin bleef de baas over Jeruzalem. Hij moest dan wel christelijke pelgrims toelaten tot de heilige plaatsen.
Dat gebeurde ook en een groot deel van Richards kameraden ging op bedevaart naar de stad. Richard zelf deed dat niet, hij had gezworen niet naar Jeruzalem te gaan, of er zelfs van afstand naar te kijken, zonder het te veroveren. Het verhaal gaat dat hij eens op korte afstand van de stad was en zijn hoofd achter zijn schild verborg, om deze gelofte niet te breken.
Het is waarschijnlijk dat Richard zijn kruistocht als mislukt beschouwde. Hij zou later een paar keer de wens uitspreken terug te willen keren, om het werk af te maken en Jeruzalem alsnog te veroveren. Dat zou er niet van komen, maar er was desondanks best veel bereikt. De pelgrims hadden weer toegang tot hun bedevaartplaatsen, de havens aan de kust van het Heilige Land waren veroverd en onderweg waren belangrijke steunpunten stevig in handen gekomen van de tempelridders.
Moslimleider Saladin, de grote tegenstrever van Richard, zou een paar maanden na Richards vertrek overlijden. Dat stortte zijn rijk in chaos, vooral omdat er geen geld was, om de soldaten te betalen die alle veroverde gebieden moesten bezetten. Saladin had, in de voorgaande jaren, telkens zijn nieuwe militaire expedities betaald uit de opbrengst van zijn vorige veroveringen. Dat ging goed zolang er telkens nieuwe successen werden geboekt. Na het vertrek van de kruisvaarders en de dood van Saladin zakte het rijk als een kaartenhuis in.
Het was overigens ook niet makkelijk voor de kruisvaarders om hun veroveringen te behouden. De meeste strijders wilden immers, na het bezoeken van de heilige plaatsen, direct weer terug naar huis. Er waren er niet veel die bereid waren om langere tijd te blijven.
Richard voelde zich gedwongen om terug naar Engeland te reizen omdat hij berichten had gekregen over de snode plannen van zijn broer Jan, die Richard in Engeland had achtergelaten om op zijn zaken te passen. Jan probeerde, net als de Franse koning Filips, van de afwezigheid van Richard gebruik te maken om zijn invloed en bezit te vergroten.
Biografe Kate Norgate vraagt zich af waarom Richard niet van het heilige land, via de straat van Gibraltar direct naar Frankrijk of Engeland zeilde. Hij verkoos een andere route, zij denkt misschien alleen maar omdat hij zo'n lange zeereis te saai vond. Richard besloot om de Adriatische zee op te varen en in Noord-Italië een haven op te zoeken, om vandaar over land naar huis te reizen.
Zijn schepen kwamen in moeilijkheden, door slecht weer en hij beloofde om een kerk te stichten, op de plaats waar hij behouden aan land zou komen, indien God hem zou sparen. Norgate schrijft dat hij schipbreuk leed bij een eiland voor de kust van Ragusa, niet ver van Dubrovnik. Daar zou hij de beloofde kerk hebben laten bouwen, die er tot de 16e eeuw zou hebben gestaan. Wikipedia schrijft niets over dit verhaal en laat hem landen in Aquileia, in het noordoosten van Italië.
Hoe dan ook, hij besefte vrij snel dat de gekozen route over land niet zonder gevaar was en vermomde zich als Tempelridder. Dat ging een tijdje goed, maar vlak bij Wenen wordt hij gevangen genomen door soldaten van Leopold van Oostenrijk. Die herinnerde zich nog heel goed hoe Richard, na de verovering van Akko, de banier van Leopold in de gracht had laten gooien. Bovendien beschuldigde hij Richard ervan de hand te hebben gehad in de moord op zijn neef, Koenraad van Montferrat.
Leopold droeg Richard over aan de keizer van Duitsland, Hendrik VI, die hem gevangen zette in het kasteel van Trifels, in Zuid-Duitsland. Het duurde even voordat zijn onderdanen doorkregen waar Richard gebleven was, maar daarna werd er druk onderhandeld over zijn vrijlating. Richard zelf overlegde met de keizer, maar werd ook benaderd door de Franse koning Filips en Jan Zonder Land, de broer van Richard.
Filips en Jan boden de keizer geld om Richard zo lang mogelijk vast te houden. Elk hadden ze hun zinnen gezet op delen van Richards rijk. Richard zelf bood ook geld en land en wierp huwbare familieleden in de strijd. Hij zwoer uiteindelijk zelfs trouw aan de keizer. Zijn aanbod was uiteindelijk het aantrekkelijkst en hij kwam, na ruim een jaar, aan het begin van 1194 vrij.
Je vraagt je misschien af wat er ondertussen met Berengaria gebeurde, de Spaanse prinses waarmee hij op weg naar het Heilige Land huwde. Hij vond haar zo leuk dat hij haar zelfs meenam op zijn verdere kruistocht. De liefde leek inmiddels helemaal bekoeld. Zij was al voor hem teruggereisd naar Frankrijk, waar ze verbleef in een kasteel aan de Loire.
Na zijn vrijlating ging hij eerst terug naar Engeland en het was pas op aandringen van de paus dat hij, een jaar later, zijn vrouw weer opzocht. Zij zou tijdens zijn leven nooit een voet in Engeland zetten. Het huwelijk bleef kinderloos en na zijn dood was er weinig interesse voor haar, bij zijn volgelingen. Ze moest er achteraan zitten om iets van een weduwepensioen te krijgen en vestigde zich uiteindelijk nabij Le Mans, waar ze een klooster stichtte en, in 1230, overleed en begraven werd.
(Wordt vervolgd)
3 opmerkingen:
Liefde is niet altijd eeuwigdurend en van je familie moet je het ook niet altijd hebben. Wijsheden die al eeuwen meegaan, zo blijkt :-).
@johan - En gooi nooit de spullen van iemand anders in de gracht. Ja, die middeleeuwen zijn best leerzaam.
Zie ik hier een Meanderblog ontstaan? De Stripmannn reizen langs de Loire om de vele kastelen langs die rivier te tekenen en beschrijven. Het zou niet slecht zijn.
Een reactie posten