zondag 20 september 2015

Billie Holiday, in een boek, op film en op YouTube


Ik lees momenteel het boek 'Billie Holiday – The Myth and the Musician' geschreven door John Szwed. In een prettige, beknopte stijl geeft Szwed daarin een overzicht van de mythevorming rond de beroemde – en volgens velen tragische – jazz-zangeres. Het leuke is dat je, met het boek in de hand, haar loopbaan ook heel mooi kunt volgen op YouTube.

Er werd in de jaren '30 en '40 nog niet zoveel gefilmd als nu, maar toch is van Billie het een en ander terug te vinden, vanaf haar prilste begin als zangeres.

Billie zei dat ze haar eerste filmrolletje speelde in 'The Emperor Jones', een film uit 1933, met Paul Robeson in de hoofdrol. Tot nu toe heeft niemand haar in die film kunnen ontdekken. John Szwed schrijft dat ze er misschien uitgeknipt is, of dat ze ergens goed verstopt in een scene zit, in één van haar vele vermommingen. De hele film staat op YouTube, dus je kunt zelf gaan zoeken, hier een kort fragment

Wat zeker is is dat Billie Holiday een rol speelde in 'Symphony In Black – A Rhapsodie Of Negro Life', ook uit 1933, waarvoor Duke Ellington de muziek schreef. We zien in deze clip de Duke aan zijn piano, terwijl hij het stuk componeert en dan speelt met zijn band, doorsneden met beelden van werkende en dansende mensen. Billie komt in beeld in het deel 'Jealousy'.

We zien haar ruziën met een man, die haar op de vloer gooit (ze stuitert zelfs !), waarna ze 'The Saddest Tale' zingt. Een nummer, door Ellington geschreven, met maar negen regels tekst. Volgens John Szwed maakt ze er het beste van. Hij noemt haar acteerprestaties opmerkelijk, omdat ze zo ingehouden speelt, in een tijd waarin actrices '...lachend de meeste trieste liedjes zongen, of hun verdriet uitbeeldden met grote gebaren.' Volgens hem was de film een doorbraak voor Ellington en ook voor Holiday, die toen nog geen 20 jaar oud was.

Szwed schrijft dat regisseur Orson Welles, die een korte affaire met Holiday had, een groot jazzliefhebber was. Hij had eind jaren '30 plannen om een documentaire te maken over de geschiedenis van de jazz.

Door het uitbreken van de oorlog werden de voorbereidingen stop gezet, maar Welles gebruikte zijn research en contacten met jazzmuzikanten wel voor een reeks radioprogramma's. Gedeelten hiervan zijn ook te horen op YouTube. Hier vertelt hij het e.e.a. over New Orleans als bakermat van de jazz en de plaatselijke, swingende gebruiken rond begrafenissen.

In 1946 werd het idee van Orson Welles opnieuw opgepakt. Alleen koos filmmaatschappij RKO, voor een andere regisseur – Arthur Lubin – en een ander verhaal. In het script van Welles speelde Louis Armstrong de hoofdrol, nu was dat een rijke, blanke, juffrouw die aan de hand van haar dienstmeisje, gespeeld door Billie Holiday, de jazz ontdekt. De film kwam in 1947 uit onder de titel 'New Orleans'

We zien dat Billie Holiday zich in de avonduren transformeert tot glamoureuze nachtclubzangeres. Ze neemt haar werkgeefster mee naar het uitgaansdistrict 'Storyville'. Dat wordt op een zeker moment door de politie ontruimt, waarna alle muzikanten vertrekken naar Chicago. Billie zingt begeleid door Louis Armstrong een afscheidslied

Billie was niet gelukkig met haar aandeel in de film. Ze hekelde het hoge 'Uncle Tom'-gehalte van het verhaal en haar rol daarin. Haar moeder en stiefmoeder waren dienstmeisjes geweest, het was één van de dingen die zij altijd had willen vermijden.

De filmstudio was ook niet tevreden, maar om andere redenen. Zij waren bang dat de film 'te zwart' zou worden en knipten een aantal scenes met zwarte artiesten. De bizarre uitkomst is dat de film nu eindigt met een blanke zangeres die een jazznummer zingt. 'Jazz was een dame geworden, en een blanke ook nog...', besluit Szwed.

Toch krijgt 'New Orleans' van Allmovie.com nog twee sterren. Maar dat zal vooral zijn vanwege de muziek: 'Het hoogtepunt van de film is Holliday en Armstrong die "Do You Know What it Means to Miss New Orleans" spelen, zonder twijfel een groots moment in de geschiedenis van de muziek-film.'
Hier alle liedjes van Billie Holiday, uit de film New Orleans, op een rijtje, beginnende met haar korte optreden als dienstmeisje.

In 1953 werkte Billie mee aan een aflevering van de ABC tv-serie 'The Comeback Story'. Die ging over mensen die een moeilijke periode te boven waren gekomen. In het geval van Billie was dat '...een heroïne verslaving, armoede en racisme.'

Bij de gasten die met haar in de show verschenen was pianist en bandleider Count Basie. Aan het eind begeleide hij haar bij het nummer 'God Bless The Child'. Die opname heb ik niet op YouTube kunnen vinden, maar wel een filmpje van een jaar eerder, waarin Basie en Holiday hetzelfde nummer spelen. Ik moet zeggen ze ziet er prima uit en klinkt ook uitstekend.

In 1957 beleefde Billie Holiday wat John Szwed noemt, '...haar mooiste televisie-moment'. Twee schrijvers werden gevraagd om een aantal jazzmuzikanten uit te nodigen, voor een optreden in de CBS-studio. Daaronder ook Billie. Even dreigt er een kink in de kabel te komen als, op het laatste moment, iemand bij CBS bezwaar maakt tegen de aanwezigheid van een zangeres met een drugsverleden. Maar toen de producers aankondigden het hele programma, dat live uitgezonden zou worden, af te zullen blazen als zij niet mee mocht doen, werd het groene licht gegeven. Een beroemd fragment van dat optreden: Billie zingt 'Fine And Mellow' met een all-star-begeleidingsband.

Het filmpje begint met een aankondiging en een stukje interview, de muziek start na ruim een minuut. Ben Webster speelt de eerste solo op tenorsax, Lester Young de tweede. De trombonist is Dick Dickerson, daarna komt Gerry Mulligan op baritonsax. Tussendoor Roy Eldridge op trompet, dan weer Ben Webster en Roy Eldridge met een langere solo. Tussen al dit geweld is Billie zo te zien volledig op haar gemak. Twee jaar later zou ze overlijden.  


De Strip: De strip van deze week is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit verhaal.

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.

Klik op de strip voor een grotere weergave. 

Kijk voor voorafgaande episodes van de Stripmannen-saga naar het Strip Jaaroverzicht van 2015 en het Strip Jaaroverzicht van 2014 , of nog verder terug naar het Strip Jaaroverzicht van 2011  -  het Strip-overzicht van 2012 en het Strip-jaaroverzicht van 2013 

Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men



3 opmerkingen:

Anita Lankamp zei

Als eeuwige fan van Diana Ross:


https://youtu.be/xUh6ePH9RZU?list=PLQp9AXV7ajaNwB94hgScREM0h6g6RVHL4

martin zei

Zelfbedacht deze moderne vorm van lezen met begeleidend beeld? Mooie vorm.

Jan de Stripman zei

Dankjewel, Anita !

@Martin - Bij boeken over muzikanten moet je haast wel. Je kunt de plaat opzetten, maar als je niet alles hebt is YouTube een mooie aanvulling...;o)