zondag 14 december 2014

Leidt meer kennis tot minder plezier ?


Een vreemde vraag misschien en in het algemeen zal het antwoord wel ontkennend zijn. Maar toch kwam het bij me op terwijl ik afgelopen week met onze vrolijke en interessante top 200.000, met de beste muziek aller tijden, bezig was.

Ik bemerkte namelijk enige wrevel bij sommige van mijn muzikale kennissen. Terwijl ik me amuseerde, met een aantal andere muziekliefhebbers, met het beluisteren en bespreken van oude blues, antieke jazz, jaren '70 rock en jaren '80 en '90 pop, lieten zij doorschemeren dat ze het allemaal maar niets vonden.

Waarom hou je je bezig met die waardeloze flutmuziek ? Hoorde ik ze tussen de regels door mopperen. Klassieke muziek, of moderne Jazz, dat is het mooiste dat er is. De rest is maar suf geneuzel op afgekloven akkoorden. Ik hoorde de echo van een oude jazzkenner die me ooit vroeg: 'Waarom neem je genoegen met een vurenhouten plankje, terwijl er ook prachtige eikenhouten balken zijn ?'

Eh... ja... Aan de ene kant vind ik dat een rare, snobistische houding. Maar aan de andere kant kan ik wel met ze meevoelen. Ik heb namelijk hetzelfde als het om schilderkunst gaat.

Afgelopen jaar had schilderes Marlene Dumas een grote tentoonstelling in Amsterdam. Half Nederland lag in katzwijm. Marlene werd alom bejubeld als de grootste kunstenares van ons land. Tot er een journalist in de Volkskrant een stuk schreef, waarin hij zich afvroeg wat er nou zo goed was aan Marlene Dumas.

Technisch stelt haar werk weinig voor, schreef hij. Wat compositie betreft is het niks, het kleurgebruik is niet spannend, de uitvoering is niet bijzonder verfijnd enzovoort. En eigenlijk was ik het wel met hem eens.

Nu ben ik een gemankeerde kunstschilder. Ik heb een tekenopleiding gedaan en jaren gespendeerd om iets van het schildersvak te leren. Als ik een schilderij goed vind is dat dus meestal omdat ik er dingen in herken waarmee ikzelf bezig ben geweest: Compositie, perspectief, kleurgebruik, materiaalkennis.

Een vriend wees me er op dat dat toch niet de enige criteria zijn om te bepalen of iets kunst is of niet. En daar moest ik hem weer gelijk in geven. Het gaat ook om emotie, inhoud, dingen die je voelt als je naar iets kijkt of luistert.
En dan kan ook een kindertekening prachtig zijn. Of een schilderij van een Cobra-schilder die zegt dat ie maar wat aan rotzooit.

Maar toch erger ik me als ik in de plaatselijke krant een tentoonstelling aangekondigd zie van iemand waarvan ik denk: die heeft een cursus aquarelleren gevolgd en denkt nu dat ie schilderen kan.

Datzelfde zullen mijn klassiek geschoolde jazzvrienden denken, als ze iemand een paar eenvoudige akkoorden horen spelen en daar, met rauwe stem, een simpel lied op horen zingen. En hoewel ikzelf ook veel van jazz hou, ik heb meer jazzconcerten bijgewoond dan van enig andere muziekgenre, denk ik dan op mijn beurt: muziek is toch niet alleen mooi als het complex en razendknap is ?

Sterker nog: veel complexe en razendknap gespeelde muziek werkt mij alleen maar op de zenuwen. Daar mis ik vaak het gevoel en de emotie bij. Het plezier ook. Dus vandaar mijn vraag: Leidt meer kennis tot minder plezier ?

Misschien moeten we ons realiseren dat de kunst, of het nou om schilderen of om muziek gaat, geen kaarsrechte lijn is van goed, via beter, naar best. De oude Grieken en Romeinen maakten al beelden en schilderwerk dat qua realisme moeilijk te overtreffen valt. Toch hebben de middeleeuwse Europeanen eeuwen lang veel 'primitievere' kunst gemaakt.

Het heeft zo'n 1500 jaar geduurd voordat de schilderkunst, wat technisch kunnen betreft weer een nieuw hoogtepunt bereikte, in de romantiek van de 19e eeuw. Direct daarna zijn schilders het elders gaan zoeken, in impressionisme, expressionisme, dadaïsme, allerlei stromingen die niets met realisme te maken wilden hebben. Sterker nog: Iedereen was het erover eens dat die 19e eeuwers geen kunst maakten maar kitsch.

In de muziek zal het niet veel anders zijn gegaan. Golfbewegingen zijn het, waarin telkens gezocht wordt naar een nieuwe verhouding tussen vorm en inhoud. Misschien zijn klassieke muziek en moderne jazz technisch perfect, ik voel er vaak niet veel bij en hoor dan liever een oude bluesman een simpel lied zingen. Met alle kennis die ik heb, toch veel plezier...


De Strip: De strip van deze week is gemaakt door de Stripman zelf. Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van dit verhaal.

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal. 

Klik op de strip voor een grotere weergave. 

Kijk voor voorafgaande episodes van de Stripmannen-saga naar het Strip Jaaroverzicht van 2014 , of nog verder terug naar het Strip Jaaroverzicht van 2011  -  het Strip-overzicht van 2012 en het Strip-jaaroverzicht van 2013 

Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men

5 opmerkingen:

Antoinette Duijsters zei

kennis in het algemeen maakt mij gelukkig. maar kunst vind je mooi of niet, zo denk ik er over. Ik hou meer van beeldende kunst dan muziek. maar dat heeft met aanleg te maken, ik ben niet muzikaal. maar heb wel een goed gevoel voor kleur en vorm.

Jan de Stripman zei

Als je er maar plezier aan beleeft, Antoinette...!

Zelfstandig journalist Antwerpen zei

Ik kan naar vele soorten muziek luisteren, ook klassiek. Maar, van klassiek krijg ik zelden een emotionele bui. Zo beleeft iedereen muziek weer anders.

Anita Lankamp zei

Ach, smaken verschillen nou eenmaal. Wat voor de een als kunst met een grote 'k' gezien wordt, ziet een ander weer helemaal niets in. Een mens kan ook verschillende smaken hebben zowel in schilderkunst als op het gebied van de muziek. Ik hou bijvoorbeeld van zowel Van Gogh als van Dali, twee totaal verschillende stijlen en wat muziek betreft kan ik totaal gegrepen worden door een rake tekst van blues nummer terwijl ik ook uit mijn dak kan gaan bij keiharde rock. Wie bepaalt trouwens voor wie wat kunst is of wat mooi is. Ieder voor zich toch.

martin zei

Hallo de blues, is de blues, en daar putten al die sobistische jazz adapten wel uit. En als je naar de Brandenburer concerten luisterd, dan hoor je dat Bach al jazz maakte. Ach ik kan naar veel luisteren. Ergens moet er een ziel inzitten, dat kan bij Mahler, Ibrahim Maloef of bij Buddy Guy zijn.