zondag 27 juli 2025

Richard Leeuwenhart – 2 – Koning van Engeland

(Gemakshalve ga ik er vanuit dat jullie na mijn verhaal van 2 weken geleden, over de biografie die Kate Norgate honderd jaar geleden schreef over Richard Leeuwenhart, niet allemaal direct het boek, of e-boek, gekocht hebben. Als dat wel zo is waarschuw me dan even, dan zal ik het niet meer over hebben.)


Het was in de 12e eeuw,
voor de Europese adellijke families, van het grootste belang dat er goed getrouwd werd en dat er nakomelingen kwamen. Dat moesten dan bij voorkeur jongens zijn, hoewel de meisjes ook van pas kwamen om uitgehuwelijkt te worden.

Eleonora, de moeder van Richard, werd door haar eerste echtgenoot, de Franse koning Louis VII verstoten omdat ze, na 15 jaar huwelijk, alleen 2 dochters gebaard had. Ze was toen overigens pas 28 jaar, want ze trouwde met Louis toen ze 13 was.

Binnen een jaar was ze hertrouwd, nu met Hendrik II, koning van Engeland en hertog van Normandië. Eleonora was een gewilde bruid omdat ze hertogin was van Aquitanië. Hendrik zag het ongetwijfeld als een mooie kans om zijn invloed in Frankrijk te vergroten. Met zijn eigen domeinen erbij hadden ze samen bijna geheel West-Frankrijk in handen. Het paar kreeg vervolgens 5 zonen en 3 dochters. Dus met de vruchtbaarheid van Eleonora was niets mis.

Voor andere edelen ging het produceren van nageslacht minder vlot. En naast het kinderen krijgen was het ook zaak om zelf in leven te blijven. Als er een graaf, of hertog, kinderloos overleed brak er een strijd uit tussen zijn familieleden. Als hij wel kinderen had, maar die nog te jong waren om hun nalatenschap te verdedigen, dan schroomden zijn rivalen niet om de weesjes te ontvoeren en zo te proberen het vrijgekomen gebied in handen te krijgen.

Het waren problemen waarmee Richard Leeuwenhart voorlopig niet geconfronteerd werd. Hij had wel de pech dat hij 2 oudere broers had. Gelukkig voor hem overleed de eerste, William, heel jong en de tweede, Hendrik jr., ook vroegtijdig. De derde broer, Godfried die jonger was dan Richard, had zoveel complotten tegen zijn vader beraamd dat hij zichzelf buitenspel had gezet.

Het had nog een haar gescheeld of Richard was toch geen koning van Engeland geworden, omdat zijn vader de voorkeur leek te geven aan Jan Zonder Land, de jongste broer. Dat probleem werd opgelost toen vader Hendrik overleed, voor hij Jan als opvolger aan had kunnen wijzen.

Richard vertrok naar Engeland en viel zijn moeder in de armen, die door haar echtgenoot gevangen was gezet, omdat zij haar zoons gesteund had bij hun complotten tegen hun vader. Er werd een feestelijke optocht gehouden en Richard werd, in 1189, tot koning gekroond. De ceremonie heeft, volgens Kate Norgate, model gestaan voor alle kroningen daarna. Dus zal het er ongeveer zo uit hebben gezien als de kroning van Charles, 2 jaar geleden.

Bij de feestelijkheden, rondom de inhuldiging van Richard, werden in Londen huizen van Joden geplunderd en in brand gestoken en werd er een aantal Joden vermoord. Richard probeerde de orde te herstellen, door een paar raddraaiers op te laten hangen, naar verluid omdat die per ongeluk Christenen hadden gemolesteerd. Hij gaf ook de opdracht om de Joden verder met rust te laten.

Vervolgens begon hij aan de voorbereidingen van een kruistocht naar het Heilige Land, die hij beloofd had te zullen ondernemen, om Jeruzalem uit handen van de Moslims te bevrijden. Hij benoemde een aantal betrouwbare edelen op belangrijke posities. Sommige van zijn vaders adviseurs en helpers mochten hun baan houden, anderen werden vervangen. Voor veel van die benoemingen vroeg Richard een flink bedrag, want de staatskas was leeg.

Hij had ook belasting kunnen heffen, maar het organiseren en innen daarvan kostte veel meer tijd. Hij verkocht niet alleen overheidsbaantjes, maar ook kastelen en landerijen. Volgens tijdgenoten zou hij gezegd hebben dat hij Londen zelf had willen verkopen voor het 'goede doel'.

Richard sloot vrede met William, de koning van de Schotten, die eerder bij toeval in handen was gevallen van vader Hendrik II. Die had verregaande eisen gesteld aan de vrijlating van William. Richard draaide dat terug, maar incasseerde wel een groot bedrag, in ruil voor het teruggeven van kastelen en grondgebied. Hij redeneerde dat dat beter was dan een mogelijk invasie van de Schotten, terwijl hij op kruistocht zou zijn.

Toen de zaken in Engeland op orde waren kocht Richard een vloot schepen en voer naar Frankrijk waar hij afgesproken had met Filips, de koning van Frankrijk. De vloot voer, zonder Richard, verder naar Marseille waar ze hun leider met diens gevolg weer op zouden pikken. Die trok op zijn gemakje door Frankrijk, onderweg nog even een kasteel belegerend, waarvan hij de bezitter ophing omdat die pelgrims bestolen zou hebben.

Er was overigens nog een derde Europese vorst, die op dat moment op kruistocht ging, de Duitse keizer Frederik Barbarossa. Hij verkoos een route over land, door Oost-Europa, Griekenland en Turkije. Het was een helse tocht en veel van zijn manschappen stierven onderweg. De keizer zelf verdronk tijdens een zwempartij, in een rivier in Turkije. De overblijfselen van zijn leger trokken verder, onder leiding van Leopold van Oostenrijk, waar Richard het later nog mee aan de stok zou krijgen.

Richard en Filips gingen al snel hun eigen weg. Filips wilde zo kort mogelijk op zee vertoeven en voer vanaf Genua naar Sicilië. Richard ging al scheep in Marseille, maar deed onderweg nog een paar Italiaanse havens aan om er de omgeving te bekijken. Ze kwamen weer samen in de havenplaats Messina, op Sicilië.

(Wordt vervolgd.) 

  

 
De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.
 
Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit verhaal.  
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave. 
 

zondag 20 juli 2025

Een wild balkon


Het gaat niet goed
met de insecten in ons land en daarom gaat het ook niet goed met de vogels. Daar zijn verschillende oorzaken voor die allemaal te maken hebben met menselijke activiteiten. Een van de belangrijkste is wel dat de wilde planten niet genoeg ruimte meer hebben. Daar kunnen we met zijn allen, vrij gemakkelijk wat aan doen.

Inheemse wilde planten, onkruid zoals sommige mensen het noemen, zijn enorm belangrijk als voedselbron en leefgebied voor insecten en vogels. Minder maaien, wieden en schoffelen en geen onkruidverdelger gebruiken. De boel lekker laten verwilderen, vergt geen extra inspanning, want je hoeft alleen maar dingen te laten. Het enige is dat je de drang, om iets te doen, moet zien te bedwingen en dat is voor veel mensen een hele opgave.

Als je toch iets wil doen kun je de plaatsen, waar je de wilde planten hun gang laat gaan, geschikter voor ze maken en af en toe water geven. Woon je op 3 hoog en heb je alleen een balkon, dan kun je zelf leefruimte scheppen door bloembakken, of -potten, neer te zetten. Als je lang genoeg wacht groeien wilde planten ook op stenen muren en betonnen vloeren, maar dat is minder praktisch.

Ik heb bloempotten op het balkon staan waar ik grond uit de buurt in gegooid heb in de hoop dat daaruit spontaan iets moois zou groeien. We krijgen af en toe planten cadeau en die hou ik meestal ook in leven. Vaak verhuizen ze na een tijdje naar het balkon en krijgen hun bloempotten inwoning van wilde plantjes. Ik koop ook wel eens planten waarvan ik hoop dat de insecten ze aantrekkelijk vinden en ook in die bloempotten laat ik het onkruid zijn gang gaan.

Het leuke van de bloempotten laten verwilderen is dat je regelmatig nieuwe plantjes ontdekt. Gisteren zag ik ineens dat er een piepklein heidestruikje stond te bloeien in een van de bakken. Het is een mysterie hoe dat daar terecht is gekomen. Je moet je wilde bloembakken wel dagelijks water geven om alles in leven te houden, behalve als het veel geregend heeft.

Aan onderhoud doe ik zo min mogelijk. Ik trek wel eens wat grassprieten weg en van de basterdwederik heb ik wat uitgebloeide bloemen weggehaald omdat die anders al mijn bloempotten overneemt. Al met al werkt mijn tactiek, van weinig doen en veel laten heel aardig.

We hebben een klein en een groter balkon, waar ook nog ruimte is om te zitten. Ik telde er afgelopen week 35 plantensoorten. Dat zijn de wilde, de gekregen en gekochte planten bij elkaar opgeteld. Ik ben geen echte plantenkenner, er zijn planten die ik nog niet op naam heb kunnen brengen, die heb ik niet meegeteld en er staan verschillende soorten gras en mos, die ik allemaal als 1 soort geteld heb. Het werkelijke totaal is dus ruim boven de 40.

De niet wilde planten op ons balkon, waarvan ik gezien heb dat er insecten op af komen, zijn de dropplant, blauwe bes, lobelia, fuchsia, citroenmelisse, margriet, herfst- en zomeraster, lavendel, parelkruid en wilde bertram (kweekvorm, dus niet zo wild).

De wilde planten, die bloeien en dus door insecten bestoven zouden kunnen worden en die spontaan op het balkon zijn gekomen: robertskruid, paardenbloem, havikskruid, vogelmuur, braam, boterbloem, duizendblad, hoornbloem, witte klaver, heide en basterdwederik.

Dan zijn er nog een roos en een ballonklokje die ik eigenlijk weg zou moeten gooien, want geen levend beest heeft er iets aan. Maar in die potten zijn alweer wilde plantjes opgeschoten, dus ik laat ze maar staan. En dan heb ik nog een paar kleine boompjes, 2 berken en 1 boswilg (uit zichzelf gekomen), die niet direct bloemen of vruchten dragen, maar waar toch insecten in wonen. Bijvoorbeeld bladluizen en mieren. Al dat groen trekt ook vogels aan, vooral de mezen zitten graag in de takken van mijn balkonbomen.

De oppervlakte van de balkons is misschien niet groot, maar alleen in onze straat zijn er al 80 appartementen.. Als op alle balkons een paar wilde bloempotten zouden staan heb je het al over een paar honderd potten, met een paar duizend wilde planten. Het telt gauw op. Voor mensen met een tuin is het nog makkelijker. Laat een randje, of een hoekje verwilderen. Daar hoef je helemaal niets voor te doen, het gaat vanzelf, de natuur doet het werk.

Op internet zijn allerlei tips te vinden voor het vergroenen van je balkon, of tuin. Bijvoorbeeld:

Meer groen op je balkon

Stappenplan groen balkon

Tips voor een natuurlijke wilde tuin 

(Hoewel er daar weer erg veel wordt geplant, ontworpen en gesnoeid. De kunst is juist om dat niet te doen.)


 
De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.
 
Klik hier voor deel 1 van dit verhaal.  
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave. 
 

zondag 13 juli 2025

Richard Leeuwenhart - 1 - Ruzies, oorlogen, verdragen en samenzweringen


Het komt door de Tour de France
dat ik nu aan het lezen ben in een biografie over de middeleeuwse koning Richard Leeuwenhart. Het tourpeloton kwam langs Les Andelys, een stadje aan de Seine dat eigenlijk bestaat uit twee kernen, Grand-Andely, dat in de 6e eeuw ontstond bij een klooster en Petit-Andely, dat wat later ontsproot als vissersplaatsje aan de oever van de rivier.

'Het stadsbeeld wordt gedomineerd door de imposante ruïnes van het Kasteel Gaillard, een stevige burcht die in 1196 gebouwd werd door Richard Leeuwenhart, hertog van Normandië en koning van Engeland, met de bedoeling zijn rivaal Filips Augustus uit te dagen en hem de doorgangsweg naar Rouen via de Seine te beletten,' schrijft Wikipedia.

Dat bracht mij ertoe om eens te kijken of er een e-boek te krijgen was over Richard en/of zijn tijdgenoten. Ik kwam uit bij een biografie, uit 1924, geschreven door de Britse historica Kate Norgate. Zij was een van de eerste vrouwelijke historici die algemeen gerespecteerd werd, door het grote publiek en haar vakgenoten.

Dat leek me wel leuk en ik kreeg in de eerste paar zinnen al een voorbeeld van haar kijk op de zaken. Ze schrijft dat de geboorte van Richard in een profetie voorspeld was. De derde keer dat zijn moeder zou 'nestelen' – de koninklijke familie werd vergeleken met adelaars – zou er een grote heerser geboren worden. Richard was de derde zoon, dus het wonder geschiedde.

Maar Norgate merkt in een voetnoot droogjes op dat de koningin, tussen de drie zoons, ook nog drie dochters baarde. In werkelijkheid was het dus de zesde keer dat de adelaar nestelde en klopte er niets van die voorspelling.

In het eerste deel van het boek wordt duidelijk wat een kluwen van ruzies, oorlogjes, complotten, verdragen en samenzweringen Europa aan het eind van de 12e eeuw was. De vader van Richard was koning Hendrik II van Engeland, die tevens hertog van Normandië was. Hij stamde af van Willem de Veroveraar, ook een Normandiër en op zijn beurt nakomeling van de Vikingkoning Rollo.

De moeder van Richard was Eleonora van Aquitanië, die eerder, door haar eerste huwelijk met de Franse koning Lodewijk VII, al een tijdje koningin van Frankrijk was geweest. Door te trouwen met Hendrik II werd ze daarna koningin van Engeland en kwam een groot deel van Frankrijk onder het gezag van de Engelse koning.

Dat was aanleiding tot veel gedoe tussen de Engelse en de Franse koningen, waar Eleonora zich ook in mengde door voor zichzelf het recht op te eisen om Aquitanië – een landstreek in het westen van Frankrijk met als hoofdstad Bordeaux – zelfstandig te besturen. Ze schrok er niet voor terug om tegen haar echtgenoot samen te spannen en werd door hem ook een tijdje gevangen gezet.

Je zou zeggen dat het geen liefdevol huwelijk was, maar tussendoor produceerden Eleonora en Hendrik toch nog 8 kinderen, die bijna allemaal een volwassen leeftijd bereikten. Uit haar eerste huwelijk had ze ook al twee dochters.

Aan de ene kant was het geweldig dat er zoveel koningskinderen waren. Die konden ingezet worden als bestuurders, of legeraanvoerders en uitgehuwelijkt worden om meer macht en invloed te verwerven. Maar het schiep ook problemen. Hoe alle landerijen en belangen te verdelen tussen die kinderen ? De eerstgeboren zoon, William, overleed op kleuterleeftijd. Daarna kwam Hendrik junior, die al tijdens het leven van zijn vader gekroond werd tot koning, wat hem aanspoorde om te proberen alleenheerser te worden.

Daarna, kwam Richard en vervolgens Godfried en Jan. Godfried werd hertog van Bretagne gemaakt. Hij en zijn oudste broer spanden vervolgens samen – niet alleen met elkaar maar ook met tegenstanders van hun vader, zoals de koning van Frankrijk – om hun vader een loer te draaien. Eleonora koos daarbij de kant van haar kinderen, vandaar dat Hendrik haar gevangen zette.

Richard was op zijn 16e al legeraanvoerder, werd aangewezen als opvolger van zijn moeder, als heerser over Aquitanië en voorbestemd om met een dochter van de Franse koning te trouwen. Hij bleek talent te hebben als veldheer en wordt omschreven als een knappe vent, met roodblonde lokken, goed gebouwd, van bovengemiddelde lengte en een uitstekend zwaardvechter.

Als jongeling legde hij menig stadje en dorpje in de as en belegerde hij met succes een reeks van kastelen. Ondertussen overleed zijn broer Hendrik junior, de troonopvolger, op jonge leeftijd. Dus kwam Richard voor die functie in beeld. Maar er was ook nog een jongste broer, Jan Zonder Land genoemd omdat er voor hem geen graafschap of hertogdom overschoot, die de lieveling van zijn vader was.

De strijd, over wie de baas was over welk stuk Frankrijk ging vrolijk verder, met schermutselingen en plunderingen. Versterkingen werden met de grond gelijk gemaakt en razendsnel weer opgericht. Na al dat vechten, slopen en weer opbouwen is het opmerkelijk dat Richard, maar ook de twee rivaliserende koningen, in 1188 besloten om samen op kruistocht te gaan.

Dat verliep natuurlijk niet volgens plan. Ze kregen weer ruzie met elkaar. Richard koos de kant van de koning van Frankrijk, waarop zijn vader dreigde hem te onterven. De oude Hendrik leek van plan om zijn jongste zoon, Jan Zonder Land, aan te wijzen als zijn opvolger. Broer Godfried had zichzelf al eerder buitenspel gezet, door samen te zweren tegen zijn vader.

Na het verwoesten van weer een reeks kastelen, steden en landerijen kwamen de vijandelijkheden tot stilstand toen Hendrik plotseling overleed. Richard werd koning, Jan zwoer hem trouw en samen met Filips van Frankrijk ging Richard dan toch op kruistocht. Daarbij verrichtte hij heldendaden en schurkenstreken, waardoor hij wereldberoemd werd. Maar op de terugreis, naar Engeland, werd hij gevangen genomen door Leopold van Oostenrijk en hij kwam pas in 1195 weer vrij.

Maar zover ben ik nog lang niet. Het is verleidelijk om de machtsspelletjes van toen te vergelijken met nu. Dat doe ik later misschien nog eens, als ik het hele boek uit heb. 

Ik heb voor mijn, nogal slordig gemaakte, e-boek 2 euro betaald, maar ik zag dat het boek ook gratis online te lezen is. Als je het niet vervelend vindt om op een laptop of tablet te lezen, zoek dan naar 'Richard The Lion Heart' van Kate Norgate. Als e-boek is het ook gratis te downloaden bij Project Gutenberg


 
De Strip is gemaakt door de de Geheimzinnige Hulpman.
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.  
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave. 
 

zondag 6 juli 2025

Vogelaar of insectenraar ?


We hebben hier vliegjes
in huis rondvliegen van minder dan 2 millimeter lang. Helemaal compleet. Een hoofdje, een lijfje, pootjes en vleugels. En voorzien van voldoende hersens om zich vrij door de lucht te kunnen bewegen. Als ik in God zou geloven zou ik dat bijzonder knap werk van Hem vinden.

Dat mensen graag naar vogels kijken wordt doorgaans wel geaccepteerd. Vogelaars zijn een beetje vreemd, maar ach, ze doen geen kwaad. Maar mensen die van insecten houden ? Dat is raar. En ik geef toe: ik ben meer een vogelaar dan een insectenraar. De vogelwereld is redelijk overzichtelijk. Vogels zijn makkelijk te zien en van elkaar te onderscheiden – een enkele uitzondering uitgezonderd – en het aantal soorten is niet zo groot dat het een hopeloze opgave wordt.

Dat is bij de insecten wel anders. Daarvan zijn er niet alleen veel meer, maar ze zijn ook veel kleiner, moeilijker te bekijken en lijken soms veel op elkaar. Het is al heel wat als je een wesp van een bij, of een vlieg, kunt onderscheiden. Ook nog weten welk soort wesp, bij, of vlieg, vergt een hoop studie, want er zijn duizenden soorten. Daarvoor zou je de beestjes moeten gaan vangen en onder de microscoop moeten bestuderen. Veel soorten zijn alleen dan uit elkaar te houden.

Jullie begrijpen dat me dat te ver gaat. In mijn omgeving sta ik al heel lang bekend als de rare snuiter die een insect, dat het huis binnengedrongen is, niet dood slaat, maar probeert te vangen in een glaasje, om het weer naar buiten te brengen. Het doden van insecten, zelfs om ze te bestuderen, vind ik iets onaangenaams. Misschien toch wel insectenraar, dus.

We hebben ook al best lang bijenhotels op het balkon. Dat begon ooit met twee bijtjes die de slaapkamer van de dochter des huizes binnengedrongen waren. Geen honingbijen, dat zag ik direct. Het was me wel eens opgevallen dat er bijtjes op het balkon rondvlogen, waarschijnlijk op zoek naar een opening tussen het metselwerk, om er een nestje te maken.

Dat bleken rosse metselbijen te zijn. En ze brachten me op het idee om een insectenhotel op te hangen. Het duurde vervolgens een poosje voor ik doorhad dat de kleine bijtjes, die daar een deel van de zomer druk bezig, van een andere soort waren. Ze hadden ook gele buikjes – in vaktermen: buikschuiers, harige borsteltjes waar ze stuifmeel mee verzamelen – vandaar mijn verwarring. Deze kleintjes bleken tronkenbijen te heten.

Sindsdien heb ik het ene insectenhotel vervangen door een ander. Later zelfs twee, zelf getimmerde exemplaren, van gaten op maat voorzien. En elk jaar kwamen de bijtjes terug, de rosse metselbijen en de tronkenbijen. Eén zomer heb ik de hotels weggehaald, omdat er op het balkon geschilderd moest worden. De bijen moesten toen genoegen nemen met een achtertuin, in Baarn.

Dat hebben ze goed overleefd. Dit jaar had ik twee nieuwe hotels besteld, ontworpen onder toezicht van Natuurmonumenten. Zag er leuk uit, maar ik had direct door dat de gaten veel te groot waren, voor mijn tronkenbijtjes. Dus heb ik er met de boormachine een heel stel bijgemaakt. Daarna was het afwachten of en wanneer de eerste bijen zouden verschijnen.

Het droge voorjaar voorspelde niet veel goeds. Uiteindelijk zag ik wel een paar rosse metselbijen, in april en mei, maar die hebben slechts 1 gaatje gevuld in de bijenhotels. De moed schonk me al in de schoenen. Het gaat beroerd met de insectenstand. Zou het nu afgelopen zijn met mijn balkonbijen ?

Nee, beste lezers, ik begrijp dat jullie al waren gaan vrezen voor een treurige afloop van dit verhaal. Maar ik kan jullie gerust stellen. De tronkenbijtjes verschenen keurig op de afspraak. Vanaf begin juni zijn ze al bezig en inmiddels hebben ze meer dan 30 gaatjes dichtgemetseld !

Voor de trouwe lezers van mijn verhaaltjes is dit allemaal geen nieuws. Ik schrijf er al jaren over. Het eerste bericht, op ons Stripblog, over het insectenhotel dateert uit 2012. Toen maakte ik me al druk over de afname van de aantallen insecten in ons land. En ik maakte me zorgen om mijn balkonbijen.

Daarvan zou je kunnen leren dat het allemaal wel meevalt. Ondanks alle onheilsberichten heb ik nog net zoveel wilde bijtjes op het balkon als 10 jaar geleden. Maar toen ging het ook al slecht. Dat ik me er toen pas in verdiepte kwam ook door de berichten over de achteruitgang van de insectenstand. Het valt dus niet mee, maar het is nog niet hopeloos.

Veel mensen denken dat de natuur teer en kwetsbaar is. Maar in werkelijkheid is de natuur taai en veerkrachtig. Mensen maken veel kapot, maar als we er een beetje ons best voor doen kun je zelfs op een kaal balkon, waar van nature weinig groeit of bloeit, nog een plek maken waar de natuur opleeft.

Dus niet sippen en miepen dat het allemaal komt door de asielzoekers en de oorlogshitsers. Gewoon de natuur de ruimte geven, dan kan het nog best goed komen. 

En als je toch iets wil doen aan het vermeende asielprobleem teken dan de 2 petities, tegen de beschamende wetten die afgelopen week aangenomen zijn door de Tweede Kamer. Het is nog niet verloren. Als we van ons laten horen kan de Eerste Kamer nog voorkomen dat we verder afglijden, de populistische goot in.

Stop de asielwetten – petitie van PvdA/GroenLinks

Of als je je liever verre houdt van politieke partijen: 

Vóór medemenselijkheid. Tégen de asielwetten – petitie van Vluchtelingen Werk.


 
De Strip is gemaakt door de Stripman zelf.
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van dit verhaal.  
 
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 en deel 8 van het vorige verhaal.
 
Klik op de tekening voor een grotere weergave.