Lester Bangs, een eenzame woordenwaterval

Schrijven is een eenzame bezigheid. Tegenwoordig kun je, via het internet en email, vrij snel wat lezers vinden, maar dat is pas als je verhaaltje af is. Tijdens het schrijven ben je in je eentje bezig. Niemand die applaudisseert bij een leuke zinswending, of een geslaagde grap. Vergelijk dat eens met een muzikant die, op het podium, door honderden, misschien zelfs duizenden fans toegejuicht wordt !

Een succesvolle zanger wordt op straat aangesproken, maar niemand herkent een schrijver. Vijftig jaar geleden, in de jaren '70, gold dat nog meer dan nu. Toen was er nog geen internet en geen email en moest je blij zijn als je verhaal, ergens in een tijdschrift, geplaatst werd. De kans dat je er ooit over aangesproken zou worden was nihil.

De Amerikaanse muziekjournalist Lester Bangs beklaagde zich daarover toen hij, begin jaren '70, de leden van de J. Geils Band interviewde. Hij kende ze door eerdere ontmoetingen en had geprobeerd om dit vraaggesprek een originele draai te geven. Dat was niet erg gelukt maar het leek de band wel leuk om hem eens de kans te geven om, op het podium en voor een volle zaal, zijn werk te doen.

Bij hun volgende concert kwam Bangs dus, bij het laatste nummer, het podium op met een oude typemachine onder zijn arm, om live zijn recensie te schrijven. Hij ging aan de slag, maar merkte al snel dat het publiek er niets van begreep. Om toch een reactie los te krijgen gooide hij, bij de laatste muzikale noten, zijn schrijfmachine in stukken. Luid gejuich uit de zaal. Een geslaagde avond.

Ik ben, tussen allerlei andere boeken, al een tijdje bezig in een verhalenbundel van Lester Bangs, postuum samengesteld en uitgebracht door zijn collega Greil Marcus, onder de titel, 'Psychotic Reactions and Carburetor Dung'. Het staat vol kleurrijke muziekverhalen. Bangs was een virtuoze woordenwaterval, die soms allerlei richtingen uitvloog.

Op de omslagfoto staat hij afgebeeld, een wollen muts schuin op zijn donkere krullen, een donkere snor, een zonnebril scheef op de neus, een sigaret in zijn mondhoek. Hij draagt een T-shirt met een onleesbare tekst erop, daar overheen een zwart leren jasje en hij heeft een blikje bier in zijn hand. Die foto en de titel – een verwijzing naar albums van de tamelijk obscure garagerockband The Count 5 – wekken verwachtingen die, in het boek, ruimschoots ingelost worden.

Bangs schreef voor bekende bladen en kranten, zoals Rolling Stone, The Village Voice, Penthouse, Playboy en het Britse New Musical Express, maar vooral voor het, wat minder bekende blad, Creem, waar hij ook een tijdje redacteur van was. Hij groeide op met jazz, maar werd in de jaren '60 gegrepen door de rock & roll en dan vooral de alternatieve, ruige kant daarvan.

Hij was een groot fan van Lou Reed, maar schreef dat hij ook een onbedwingbare drang had om zijn held onderuit te halen. Reed zelf vond dat wel grappig en Bangs maakte een paar mooie interviews, die ontaarden in twistgesprekken, waarin Reed hem moeiteloos de baas bleef.

Hij was enthousiast over de muzikale experimenten van Reed, met name over diens album 'Metal Machine Music', dat door andere critici neergesabeld werd. De LP is helemaal gevuld met gitaar feedback. Het soort gepiep dat je ook krijgt als je een microfoon op een luidspreker richt. Rondzingen noemen we dat.

Hetzelfde gebeurt als je met een elektrische gitaar te dicht bij de versterker gaat staan. De elementen in de gitaar pikken het geluid uit de versterker op en de boel gaat rondzingen. Reed was gefascineerd door dit effect. Bangs vond het geweldig: '...it's great, as a giant FUCK YOU it shows integrity—a sick, twisted, dunced-out, malevolent, perverted, psychopathic integrity, but integrity nevertheless.'

Lester Bangs hield er een wilde levensstijl op na, met veel drank en pillen. Dat werd uiteindelijk zijn ondergang en het boek krijgt een wrange ondertoon als je het verhaal leest dat hij schreef over Peter Laughner, gitarist van de band Rocket From The Tombs, een voorloper van Pere Ubu.

Laughner overleed, op zijn 24ste, aan overmatig drank- en drugsgebruik. Bangs, die hem bewonderde als muzikant en met hem bevriend raakte, beschrijft hoe hij een aantal keer probeerde om Laughner ervan te overtuigen het wat rustiger aan te doen. Tevergeefs.

Bangs hield het zelf wat langer vol, maar overleed ook jong, 33 jaar pas, toen hij probeerde een zware griepaanval te bezweren met pijnstillers. Greil Marcus schrijft dat zijn vrienden denken dat ook meegespeeld heeft dat Bangs, vlak voor zijn dood, abrupt gestopt was met alcohol en drugs gebruiken. Dat zou zijn lichaam zo'n schok gegeven hebben, dat de griep hem fataal werd.

Lester Bangs beschreef en leefde rock & roll. Hij sprong op een sneltrein die ontspoorde, voor hij de noodrem kon vinden. De verhalenbundel 'Psychotic Reactions and Carburetor Dung' is echt wel een aanrader, al zou ik niet aanbevelen om hem in één ruk uit te lezen. En wees voorbereid op zeer kritische verhalen over sommige van je muzikale helden. Al weet Bangs, ook wat dat betreft, soms te verrassen. David Bowie vond hij een aansteller, maar hij is onverwacht positief over Bob Seger. 

 

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman.

 

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 en deel 4 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Geen wolkje te zien

Het voorjaar is begonnen beste lezers, de bomen krijgen weer bladeren, de vogels gaan broeden, de eerste vlinders en hommels vliegen alweer rond. We zijn misschien een beetje somber, op het moment, over de toestand in de wereld en ondanks het mooie weer. Dus ik dacht laat ik weer eens terugkijken op mijn blog, hoe het een paar jaar geleden was.

Nu hebben we een hele reeks dagen achter de rug met stralend blauwe luchten en zonder een spatje regen. De natuur is te droog, klaagt men, er is gevaar voor bosbranden. En aan de krijgsmacht heb je ook niet veel, wat dat betreft. Die hebben, al oefenend, een flink stuk heide bij Ede in de fik gestoken. Er was zoveel rook dat we het hier op Soestdijk konden ruiken.

Maar goed, terug naar het verleden: Op donderdag 28 april 2011 schreef ik verheugd op ons blog: 'Ha, eindelijk weer eens wolken !' Toen waren er 8 dagen achtereen voorbij gegaan zonder een enkel wolkje aan de hemel. Nou ja, in ieder geval geen wolken bij zonsopkomst. In januari 2022 schreef ik dat er, in het voorafgaande halfjaar, 96 keer een grijze, bewolkte, zonsopkomst was geweest. Het is ook altijd wat !

Op 15 januari 2014 schreef ik dat er crisis was. Ach ja, wanneer is er nou geen crisis. Gelukkig hadden we toen een regering die kordate maatregelen nam:

'...in de moderne participatiesamenleving kan de rijksoverheid niet overal voor opdraaien. Daarom is besloten dat de gemeenten nu ook verantwoordelijk zijn voor de zonsopkomst. Het zal misschien allemaal wat soberder worden, maar met de inzet van werkelozen, arbeidsgehandicapten en ouderen is er vast nog wel iets moois van te maken.'

Een grap van mij, natuurlijk, maar wel een actuele grap. Ook nu wordt er geklaagd dat de gemeenten teveel taken naar zich toe geschoven krijgen en dat de rijksoverheid daar te weinig geld tegenover stelt.

Begin 2019 schreef ik dat ik het hele jaar geen zonsopkomst had gemist omdat ik er telkens vroeg uit moest om te plassen. Toen al ! Ondertussen ben ik daar voor geholpen, maar laat ik daar niet weer over beginnen.

Op zondag 29 juli 2018, een dag met een mooie zonsopkomst, schreef ik over Donald Trump: 'Thuis, in kleine kring, of alleen met Twitter op zijn slaapkamer, slaat hij stoere, rechtse taal uit. Europa is een continent van doortrapte profiteurs, een vijand van Amerika. Noord-Korea kan hellevuur verwachten want onze raketten zijn de grootste.

Maar zodra hij naast zo'n buitenlands staatshoofd staat, of het nou een keurig gekozen Europeaan, of een corrupte dictator is, dan is Trump er de beste vrienden mee. Hij sluit soepel historische akkoorden, doet toezeggingen en de betrekkingen zijn nog nooit zo goed geweest.'

Misschien is het probleem met Trump dat hij zelf niet zoveel ideeën heeft. Men zegt altijd: hij is zo onvoorspelbaar. Dat zou kunnen liggen aan de mensen om hem heen, de verhalen en meningen die hij leest of hoort. Experts zijn verbaasd over wat hij zegt, maar hij heeft het gewoon ergens opgepikt en papegaait het na. Morgen zegt hij weer heel wat anders. Trump is net zo ongrijpbaar als het weer, we hebben er geen invloed op en kunnen het alleen maar ondergaan.

In 2012 schreef ik dat het met de lente niet wilde vlotten, almaar storm en regen. Ik maakte een uitstapje naar de Eempolder, maar: 'Het was een grillige aprildag, met regenbuien en imposante wolkenluchten...'

Een week eerder schreef ik: 'Het is maar een raar voorjaar. Het ene moment warm, dan weer koud.' En over de bloembakken op ons balkon: '...daar is het de afgelopen dagen zo koud geweest dat de meeste jonge plantjes het loodje hebben gelegd.'

De weerkundigen voorspellen dat het volgende week weer wat kouder wordt. Dat is niet ongebruikelijk lees ik, ook in 2012, in een verhaaltje over de bloesembomen in onze straat: 'Aanvankelijk was het heel zacht weer, zodat een paar boompjes al in januari voorzichtig in bloei kwamen. In februari was het steenkoud, daarna begin maart behoorlijk warm en nu vriest het weer 's nachts.'

Maar aan de andere kant: Op 8 april 2018 schreef ik: '...dat de normale temperatuur voor april 12 graden is. Met de 20 graden van dit weekend is het dus behoorlijk warm voor de tijd van het jaar.'

Ik zie nu dat ik vorig jaar, rond deze tijd, ook al een blog schreef over het weer en de lente. Ik schreef toen dat ik daar al 20 jaar stukjes over geschreven had. Om mezelf nog maar eens te citeren:

'Het voorjaar blijft toch in veel opzichten de mooiste tijd van het jaar. Al kan dat ook komen door de winter die er aan vooraf gaat. Kou, donkere dagen, kale bomen, kerstmis en andere narigheid. Dan ben je al gauw blij als het allemaal weer een beetje opklaart en er weer wat groen in de natuur verschijnt.'

Tot volgend voorjaar dan maar.

 

De Strip is gemaakt door de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 en deel 3 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 en deel 13 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Rebecca en haar tergend lijdzame slachtoffer

Meestal ben ik enthousiast als ik over een boek schrijf dat ik pas gelezen heb, maar deze keer moet ik bekennen dat ik het halverwege opgegeven heb. De ouderen onder ons zullen bij de naam Rebecca direct denken aan de roman van Daphne Du Maurier, uit 1938, of aan de verfilming van Alfred Hitchcock van 2 jaar later. Bij ons thuis stond het in de boekenkast, maar toen heb ik het niet gelezen.

Ik kwam de schrijfster tegen in een ander boek dat ik las, 'Murder Most Royal', van S.J.Bennett. Over die detective-auteur heb ik het al eerder gehad. Ze heeft een aantal, heel leuke, boeken uitgebracht waarin de Britse koningin Elizabeth misdaden oplost, geholpen door haar persoonlijke assistente.

De eerste boeken in die reeks verschenen toen Elizabeth, hoog bejaard, maar nog volop in leven was. De schrijfster stond voor een probleem toen het Britse koningspaar overleed. Ze kon moeilijk doorgaan met haar verhalen, alsof er niets gebeurd was. Haar, behoorlijk slimme, oplossing was om de volgende verhalen te laten spelen in de beginjaren van Elizabeths koningschap.

Naast een verdacht sterfgeval, in de buurt van een van de koninklijke verblijven, speelt er nog een ander probleem in het boek. Elizabeth is niet bijzonder populair en komt op de doorsnee Engelsman nogal stijf en kil over. Om daar verandering in te brengen vraagt de koningin raad aan Daphne Du Maurier die, via haar echtgenoot, een hoge militair, connecties heeft met het koninklijk huis.

Kort na het lezen van dat boek kwam ik 'Rebecca' tegen, één van de bekendste romans van Du Maurier. Als e-boek kon ik het voor 1 euro downloaden. Vol goede moed en positieve verwachtingen begon ik eraan.

Laat ik voorop stellen dat het goed geschreven is. Misschien ontwikkelt het verhaal zich een beetje traag, maar het is geen straf om te lezen. Het idee achter het boek is ook best goed. Rebecca is niet de naam van de hoofdpersoon, maar van de overleden eerste echtgenote van de man waarmee die naamloze hoofdpersoon trouwt.

Ze komen elkaar tegen aan de Franse Rivièra, waar zij verblijft als ingehuurde metgezel van een onuitstaanbare, rijke, Amerikaanse dame. Die Amerikaanse dringt zich op aan een Engelse Lord, Maxim de Winter, eigenaar van het beroemde landgoed Manderley, in Zuid-Engeland. Hij raakt geïnteresseerd in die jonge, onopvallende gezelschapsdame, neemt haar mee op autoritjes en vraagt haar uiteindelijk ten huwelijk.

De hoofdpersoon is blij te kunnen ontsnappen aan haar uitzichtloze leven, als arm maar keurig opgevoed meisje, overgeleverd aan de grillen van haar welgestelde werkgeefster. Maar ze is ook werkelijk verliefd op haar edelman en droomt van een idyllisch bestaan aan de Engelse kust.

Dat valt nogal tegen. Eenmaal aangekomen op Manderley blijkt dat iedereen daar nog in de ban is van de overleden eerste mevrouw De Winter. De hoofdpersoon, een nogal kleurloos type, heeft geen schijn van kans tegen de herinnering aan de flamboyante Rebecca. Ze maakt de ene blunder na de andere misstap. Het huispersoneel is weinig behulpzaam en wordt bovendien aangevoerd door een vreselijke huishoudster, mevrouw Danvers, die haar vijandigheid nauwelijks verbergt.

Halverwege het boek komt het tot een crisis, als de hoofdpersoon, opgestookt door Danvers, voor een gekostumeerd bal dezelfde jurk kiest als Rebecca eerder deed. De lezer ziet de ramp al lang van te voren aankomen en dat is maar één van de problemen die ik intussen met het boek gekregen had.

Het verhaal ontwikkelt zich tamelijk traag, zoals ik al zei. De problemen waarin de hoofdpersoon komt zijn niet erg verrassend, maar wat mij het meest stoorde was haar lijdzaamheid. Ik vond het hoe langer hoe moeilijker om met haar mee te voelen en begon me steeds meer aan haar te ergeren. Ze laat alles maar gebeuren, gooit nooit eens haar kont tegen de krib en is wel een heel gewillig slachtoffer.

Ik had haar toe willen roepen: Doe nou eens wat ! Laat ze toch verrekken met hun deftige landhuis ! Ga daar weg ! Maar dat doet ze niet. Uit de inleiding blijkt dat zij en Maxim uiteindelijk wel vertrekken, maar pas helemaal op het eind van het boek en om al het tussenliggende gedoe te lezen was me toch teveel gevraagd. Na het fiasco van het gemaskerde bal vond ik het wel genoeg. Ik gaf het op.

Het zal wel komen door de veranderde tijden. We zijn niet meer zo gewend om vrouwen te zien als willoze slachtoffers, die alle ellende maar over zich heen laten komen. De heldinnen, van moderne romans en films, hebben doorgaans wat meer haar op hun tanden.

Indertijd was Rebecca een heel succesvol boek, een bestseller, waarvan bijna 3 miljoen exemplaren zijn verkocht. De verfilming kreeg een Oscar, er is in 2020 nog een remake uitgebracht op Netflix en het verhaal is gebruikt voor een toneelstuk en een musical.

En Daphne Du Maurier heeft ongetwijfeld echt kennis gemaakt met koningin Elizabeth. Na de oorlog werd haar man medewerker aan het hof. Eerst in dienst van Elizabeth, die toen nog prinses was, later als assistent van haar echtgenoot prins Phillip. Hij en Daphne bewoonden een buitenhuis in Cornwall, 'Menabilly', dat model heeft gestaan voor het landgoed van Rebecca.

 

De Strip is gemaakt door de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 en deel 13 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Een dag zonder stroom

Vrijdag was er een grote stroomstoring op het vliegveld van Heathrow, bij Londen. De oorzaak was brand in een elektriciteitsstation en het gevolg een 'logistieke nachtmerrie', lees ik op de site van de NOS. 

Heathrow is de grootste luchthaven van Europa, waar dagelijks meer dan 200.000 reizigers gebruik van maken. Er zouden vrijdag meer dan 1300 vliegtuigen hebben moeten landen of vertrekken. Een deel van die vliegtuigen is uitgeweken naar andere vliegvelden, maar een groot aantal reizigers is, door het uitvallen van hun vlucht, gestrand in Londen.

Ook woningen en bedrijven in de buurt van Heathrow zijn getroffen door de storing. We voelen met ze mee, want het toeval wil dat wij, afgelopen week, ook een dag zonder stroom zaten. Bij ons kwam het gelukkig niet door een brand, maar door gepland onderhoud van de netbeheerder. Dat was al een paar weken van te voren aangekondigd, dus we hadden ons voor kunnen bereiden.

De elektrische installatie en de leidingen in onze flat zijn verouderd en moesten deels vervangen worden. Ik schreef al eerder over problemen in onze stoppenkast. Toen zaten we een paar dagen zonder stroom in de helft van ons huis. Daarna is er in onze meterkast het een en ander vernieuwd. We hebben ook al een poosje een slimme meter, maar andere bewoners zaten nog met oude meters en stoppenkasten, die van decennia geleden dateren.

Ik hoorde een paar maanden geleden, van een buurman, over de komende werkzaamheden. Hij had, namens de Vereniging Van Eigenaren, contact gehad met de netbeheerder en een datum doorgekregen. Een paar weken geleden, toen ik terugkwam van boodschappen doen, zag ik dat er beneden bij de voordeur een aankondiging hing. Ha, de werkzaamheden kwamen er aan. Ik keek nog eens goed: er stond een andere datum dan ik van de buurman gehoord had.

Nou, ja, maakte weinig uit. Ik vroeg het nog even na, maar de nieuwe datum klopte. Bij een ander ritje naar de supermarkt had ik de werklieden al bezig gezien, wat verderop in de straat. Ik zag dat ze de stoep open hadden gelegd. Dat betekende dat ik, op de dag dat wij aan de beurt waren, niet naar buiten zou kunnen met de scootmobiel.

We bestelden dus boodschappen om thuis te laten bezorgen. We zorgden ervoor dat onze telefoons opgeladen waren, voor het geval iemand ons zou willen bellen en ik kookte, 's ochtends heel vroeg, water om op te slaan in twee thermoskannen, voor als we koffie of thee wilden maken. Ik ging ook al heel vroeg onder de douche, zodat ik de stroomloze periode fris zou kunnen doorstaan.

Ik had mijn e-reader opgeladen en de accu van mijn laptop. Maar geen stroom betekent ook geen internet, geen TV en geen vaste telefoon. Dat gaat tegenwoordig allemaal via hetzelfde modem, dat afhankelijk is van het elektriciteitsnet. De koelkast zou gaan ontdooien, maar dat was niet zo erg, die mocht wel een keer van overtollig ijs ontdaan worden.

Voor op het toilet had ik wat kerstverlichting, op batterijen, in een glazen lantaarn gedaan en die, heel romantisch, opgehangen aan het kraantje van de wasbak. Onvoldoende om een boek bij te lezen, maar net genoeg om de toiletrolhouder niet op de tast te hoeven zoeken. Ik trok verder, overal in het huis, zoveel mogelijk stekkers uit stopcontacten. Ik had wel eens gehoord dat dat verstandig was, bij een langere stroomonderbreking.

De werklui belden keurig op de afgesproken tijd aan, vroegen of er nog televisies of computers aanstonden en of we nog koffie wilden zetten. Daarna ging de stroom eraf. Het duurde ruim 8 uur voor alles het weer deed.

In de tussentijd lazen we de krant, een e-boek, maakten kruiswoordpuzzels en luisterden naar muziek via de laptop, tot de accu er na een paar uur mee ophield. Op de WC deden we, automatisch, het licht aan en uit, bij binnenkomst en vertrek, ook al maakte dat geen enkel verschil. 

Het is verbazend hoe hinderlijk het toch nog is, dat je geen internet kunt gebruiken, geen berichtjes kunt versturen met je smartphone – behalve dan als SMS – en geen nieuws en sport kunt kijken op TV. (Voor de duidelijkheid: we hebben prepaid telefoons.)

Maar goed, we hebben het overleefd. Het was wel grappig dat we, 3 dagen later, een brief kregen van de netbeheerder. De werkzaamheden werden aangekondigd, alleen een paar dagen eerder dan ze in werkelijkheid hadden plaatsgevonden. De brief was dus niet alleen te laat bezorgd er stond ook een verkeerde dag in vermeld.

Verder gaven ze, als mosterd na de maaltijd, een paar handige tips: Zorg ervoor dat er iemand thuis is (dat waren we). Maak de meterkast leeg (dat hadden we gedaan). Haal de stekkers van gevoelige apparaten uit het stopcontact (check !). Verwarm water voor koffie of thee (jawel !).

Maar ook: Schakel uw vaste telefoon door naar uw mobiel (goed idee, niet aan gedacht). Schakel uw alarm uit en zorg dat de elektrische rolluiken open zijn (hebben we niet, dus geen probleem). Zet bij koud weer de verwarming wat hoger (niet van toepassing, we hebben geen thermostaat en de verwarming gaat niet via onze stoppenkast).

Alles bij elkaar hebben de werklieden keurig werk geleverd, maar de informatievoorziening had wel wat beter gemogen. Toch was de chaos, bij ons, een stuk kleiner dan op Heathrow.

 

 

De Strip is gemaakt door de Stripman zelf.

 

Klik hier voor deel 1 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 en deel 13 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

De traditionele start van het vogelwebcamseizoen

Laat ik maar met de deur in huis vallen: ik hou niet zo van tradities. Voor veel mensen is het woord 'traditie' een excuus om stompzinnige dingen, waar andere mensen en vaak ook al het andere leven op de planeet, jaar na jaar, alleen maar last van hebben.

Bijvoorbeeld het massaal kopen van, met veel gif gekweekte, bloemen, of ongezond snoepgoed, prullaria met harten en andere onzin, waar uiteindelijk alleen de producenten van die spullen iets van opschieten. Of het in brand steken van grote stapels hout. Of het tot ontploffing brengen van vuurwerk, al dan niet vastgebonden aan een deurknop.

Misschien zou het een verfrissend idee zijn, een mogelijke nieuwe traditie, om elk jaar de meest schadelijke traditie af te schaffen ? Het toverwoord 'traditie' zou dan weer iets positiefs krijgen.

Maar genoeg gezeurd. Het is weer tijd voor de traditionele aankondiging van het vogelwebcamseizoen, zoals ik dat al sinds mensenheugenis doe, jaar na jaar en vol enthousiasme. De liefhebbers zullen nu wel roepen dat ik een paar weken te laat ben en daar hebben ze gelijk in. Maar ze zullen ook begrijpen dat ik tradities niet heel fanatiek in stand wil houden.

Er zijn trouwens mensen die zeggen dat die webcams de wilde dieren verstoren en daar zou wel iets van waar kunnen zijn. Het is in ieder geval geen goed idee om zelf een natuurgebied in te lopen en daar, ver van de gebaande paden, je eigen webcam op te gaan hangen. Dat zou zeker geen traditie moeten worden, maar het schijnt wel steeds vaker te gebeuren.

Of een broedende vogel hinder heeft van een camera, die op het nest gericht staat, betwijfel ik. Zeker nu ik vorig jaar, met eigen ogen en zonder camera, heb kunnen zien dat een paartje koolmezen rustig door ging met hun jongen voeren, terwijl op een halve meter afstand en drie dagen lang, huisraad over een balkon werd gegooid. (Dat was niet door een echtelijke ruzie, maar omdat het huis, waar het nestkastje aanhing, ontruimd moest worden en er veel meer spullen aanwezig waren dan de verhuizers hadden verwacht.)

Er is meer dan een, rustig aanwezige, camera nodig om vogels van hun nest te jagen. Dat wordt overigens al jaren bewezen door al die vogelwebcams. En wie vogelwebcams zegt, zegt 'Beleef de Lente', het grootse initiatief van Vogelbescherming. 

Daar worden dit jaar 12 webcams aangekondigd, gericht op nesten variërend van de kleine koolmees tot de reusachtige zeerarend. Voor 4 daarvan is het nog even afwachten, daar is het broedseizoen nog niet begonnen, maar voor een enkeling is het al in volle gang. De zeearend – dat is overigens de huismus onder de broedvogels, want het paar blijft bijna het hele jaar op of rond het nest – heeft al 3 eieren gelegd !

Het is ook een traditie dat ik elk jaar wat rond kijk of er, ergens anders op het internet, nog leuke vogelwebcams zijn. Bijvoorbeeld All About Birds van het Cornell University Lab, in New York. Die hebben het toch al niet gemakkelijk omdat de blonde Turnip zijn giftige pijlen ook richt op onderwijsinstelling en natuurbeschermers. Maar hun vogelcamwebsite is mooi en heeft een hele reeks actieve camera's en ook een stel dat nog in de planning zit.

Bij Looduskalender, in Estland, is het nog volop winter. Maar er zijn wel een paar webcams actief, vooral gericht op voederplaatsen. In het verleden hadden ze mooie beelden van broedende zeearenden, bosuilen en zwarte ooievaars. Het loont de moeite om daar over een paar maanden nog eens te gaan kijken.

Nog dichter bij huis zijn de Duitse Uhu-webcams, in het Eiffel gebergte. Vier webcams zijn daar gericht op broedende oehoes.

De Britten hebben hun Wildlife Trust, met een website vol camera's, gericht op allerlei locaties in het Verenigd Koninkrijk. Van papegaaiduikers, tot visarenden en kerkuilen, er is daar van alles te volgen.

Tot slot een Amerikaans YouTubekanaal dat ik vorig jaar ontdekte:

North Carolina Bird Feeder 24/7 Live Stream. Er is daar een camera gericht op een voederplaats waar de meest fantastisch gekleurde vogels komen. Vooral leuk voor de avonduren, als bij ons de vogels slapen, want het is daar 6 uur vroeger dan bij ons. 

 

De Strip is gemaakt door de Stripman zelf 

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 en deel 13 van het vorige verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Een nieuwe tandenborstel, een nieuw boek en ja... het park

Eerst een beetje reclame voor een product waar ik zelf geen enkel belang bij heb. Of het moest het algemeen belang zijn, dat het goed is voor de Aarde en dus voor ons allemaal, mezelf inbegrepen. Daarnaast zou ik het jammer vinden, als dit product niet aan zou slaan en weer van de markt zou verdwijnen

Ik was dus op zoek naar een nieuwe tandenborstel en zag, bij een online drogist, de Jordan Green Clean Change en dacht: Waarom is dat niet eerder bedacht ? Een tandenborstel met verwisselbare kop ! Gebruikers van elektrische tandenborstels zullen daar niet van opkijken, maar dit is een ouderwetse, op handkracht.

De fabrikant schrijft zelf: '...waarom de hele tandenborstel vervangen als het eigenlijk alleen noodzakelijk is de borstelkop te vervangen? Daarom heeft Jordan de Jordan Green Clean Change Tandenborstel ontwikkeld met kliksysteem. U vervangt eenvoudig de borstelkop en klikt er een nieuwe op. Hiermee wordt wel 82% van het plasticgebruik teruggedrongen.'

Uitstekend idee ! En niet bijzonder duur. Dus ik bestelde, samen met wat andere spullen, een setje, bestaande uit 1 tandenborstelsteel en 4 koppen. Ze kwamen verpakt in een sympathiek kartonnen doosje. Zo onopvallend dat ik even dacht dat ze het vergeten hadden in te pakken. Geen plastic blister dus: Nog minder overbodig plastic !

En het werkt ook nog. De kop klikt stevig aan de steel en het borstelt prima. Het is bovendien een simpele tandenborstel, zonder malle kronkels en wilde kleuren. Precies zoals ik hem hebben wil.

Dan nu reclame waar ik wel belang bij heb:

Een nieuw Mejanderboek: De Vecht – met tekeningen van Gerard Kuit

De trouwe volgers zagen het al een tijdje aankomen: Het volgende Mejanderboek. Maar voor wie er nog nooit van gehoord had. Tekenaar Gerard Kuit en ik hebben meer dan 25 jaar verhalen en tekeningen gemaakt voor het verenigingsblad van Artishock, onze culturele dorpsvereniging.

Na lang twijfelen en veel aansporingen van onze naasten hebben we, in 2022, ons eerste boek uitgebracht, 'Verdwenen Vergezichten', met verhalen over Soestdijk, Baarn, Amersfoort, de Langbroeker Wetering, Wijk bij Duurstede en omstreken.

Deel 2 verscheen vorig jaar en ging over reizen naar Zeeland, de Veluwe en het Groene Hart. Beide boeken werden ten doop gehouden in ons eigen verenigingsgebouw. Zie daarvoor de verslagen op ons Mejanderblog.

Ik kan me voorstellen dat sommige lezers misschien moeite hebben om het allemaal bij te houden, maar wij hebben de smaak echt te pakken. Daarom kondigen we boek nummer 3, over en reis langs de Utrechtse rivier de Vecht, van de bron tot de monding, nu maar vast aan.

Persoonlijk vind ik het het leukste boek dat we tot nu toe gemaakt hebben. Het is een verhaal met een duidelijk begin en eind, met historische details van het Romeinse rijk tot nu, dat laat zien dat er op sommige plaatsen heel weinig veranderd is. Op andere plekken juist behoorlijk veel en vooral de opkomst van het toerisme is opvallend. Veel kastelen, landhuizen en forten hebben de laatste jaren een winkeltje, restaurantje, of bed & breakfast geopend. De Vecht is daardoor, van een tamelijk exclusieve plek voor de rijkste Nederlanders, een toeristische bestemming voor iedereen geworden.

Dankzij de opkomst van de digitale camera staan er meer foto's in dit boek, dan in de vorige delen. Vooral Gerard blijkt fotogeniek te zijn. En hij zorgde weer voor schitterende tekeningen. Dus voor wie niet van lezen houdt is dit ook een fijn plaatjesboek.

Het boek is vanaf vandaag te koop via de website boekenbestellen.nl, in twee versies. Een voordelige, met slappe kaft en een iets deftigere, met een hardcover. Als er nog een officiële presentatie komt zullen we dat direct melden. 

 

Dan nog het park...

Ik zal er niet te lang over zeuren, om de stemming niet te bederven en omdat het een gelopen race is. Het kappen van de bomen in het park is afgelopen week begonnen. Ik schreef daar eerder, zie hier, uitgebreid over. Of onze protesten iets uitgemaakt hebben is onduidelijk. Er is een hoorzitting gehouden, maar de gemeente heeft, ondanks beloftes en herhaaldelijke verzoeken, de uitkomst niet aan ons bekend gemaakt.

Uit de krant begrijpen we dat de werkzaamheden van afgelopen week nog maar het begin waren. Er is een 30-tal bomen omgezaagd en afgevoerd. In het najaar volgt een 2e ronde. Het is jammer, want overbodig en schadelijk, maar ik vrees dat we er niets meer aan kunnen doen.

Koop dus die tandenborstel en bestel ons boek, maar ga maar ergens anders van de natuur genieten. En als je daar allemaal geen zin in hebt: Er is vandaag heel veel sport op de TV. Van atletiek en wielrennen, tot snooker en van 's ochtends vroeg, tot een eind in de avond. Een prima afleiding van het getob over dagelijkse beslommeringen en wereldproblemen.

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 - deel 11 - deel 12 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van het vorige (gezamenlijke) verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

 

Dat mensen ruzie hebben is niet het probleem

Ja, beste lezer, ik had een verhaaltje geschreven over rechtse politici en de actuele toestand in de wereld. Het gedoe rondom Oekraïne en de fratsen van de Amerikaanse president. Maar ik ben van gedachten veranderd. Wat maakt het uit wat ik ervan vind, of dat ik me solidair verklaar ? Daar schieten de Oekraïners niets mee op. Het zou vooral ijdelheid van mij zijn: Kijk mij eens, ik sta aan de goede kant.

Maar hoe dit conflict ook afloopt, daarna moeten we weer verder. Ik hoop natuurlijk dat het goed afloopt en dat er ook een einde komt aan de conflicten in het Midden-Oosten en op alle andere plaatsen op de wereld, waar mensen oorlog met elkaar voeren. Maar ik vrees dat het niet af zal lopen, maar door zal gaan. Er komt een bestand hier en misschien wel vrede daar, maar ondertussen breekt er wel weer ergens anders een nieuw conflict uit, of wordt een oude onenigheid nieuw leven in geblazen.

Dat is een somber idee, want waar mensen oorlog voeren vallen onschuldige slachtoffers. Er zullen mensen hun land moeten ontvluchten, jonge mensen zullen naar het front gestuurd worden en uiteindelijk kun je je afvragen wat we er allemaal mee opschieten. Want wat maakt het uit wie waar een poosje de baas mag spelen ? Als ondertussen het klimaat opwarmt, dieren en planten uitsterven en je je af moet vragen of er, over een paar eeuwen, nog wel een leefbare wereld over is om de baas over te zijn.

Dat wij mensen ruzie maken is vervelend en naar en we zouden daar eens mee op moeten houden, maar het is niet het grootste probleem waar we voor staan. 'We hebben de Aarde niet geërfd van onze ouders, maar we hebben haar te leen van onze kinderen.' Ik weet niet wie die uitspraak bedacht heeft, maar het is een goede gedachte.

De conflicten, de geloven, de idealen van onze voorouders zijn een erfenis waar we mee worstelen, maar het is belangrijker om te denken aan wat we achterlaten. Presidenten kunnen hun macht vergroten, oorlogen beginnen, stukken land inpikken, steden bombarderen, maar ze hebben niet het eeuwige leven.

Het is misschien leuk om een oorlog te winnen – ik zou niet direct een voorbeeld kunnen noemen van een succesvolle oorlog, maar het is voor veel mensen desondanks een aantrekkelijk idee – toch is wat daarna gebeurt belangrijker. Is er daarna nog een leefbare wereld over ?

Het is een vraag waar een groot deel van de mensheid liever voor wegloopt. Defensiebudgetten worden verhoogd en klimaatmaatregelen zoveel mogelijk uitgesteld. Het onderlinge geruzie lijkt belangrijker dan het redden van de planeet. En dat is jammer.

Gelukkig was er, deze week, ook goed nieuws, dat een beetje ondergesneeuwd dreigt te raken. Ook mijn aandacht was even afgeleid, zoals ik aan het begin van dit verhaaltje al schreef. Maar op de biodiversiteitstop van de Verenigde Naties in Rome hebben bijna 200 landen een akkoord gesloten over het beschermen van de natuur. En dat was broodnodig.

Ik citeer even de website van de NOS:

'In 2022 kwamen de bijna 200 VN-landen onder meer overeen om gezamenlijk 200 miljard dollar per jaar uit te trekken om de achteruitgang van de biodiversiteit tegen te gaan. Ook moet in 2030 30 procent van het land- en zeeoppervlak worden beschermd. (…)

Er komt een vijfjarig plan om de miljarden vrij te maken en het geld te verdelen. Ook komt er een controlesysteem om te garanderen dat de landen zich aan de afspraken houden.'

Zelfs Greenpeace was gematigd positief over dit akkoord. Als dit lukt toont het aan dat we verder komen met samenwerken, dan met ruziemaken. Het zijn beide dingen waar mensen goed in zijn, maar het samenwerken is toch het belangrijkste.

'Wij hebben de Aarde niet als een kostbare erfenis in beheer, maar wij hebben haar van onze kinderen te leen.' Citatennet schrijft dat dat een uitspraak was van Prins Claus. Elders zie ik dat het citaat, in iets andere vorm, wordt toegeschreven aan de Franse schrijver Antoine de Saint-Exupéry. Ook lees ik dat het een 'oud Indiaans gezegde' zou zijn. Het is in ieder geval een populaire slogan die door allerlei instellingen en politici wordt aangehaald.

Mooi ! Maar we moeten er dan wel naar gaan leven en handelen en ons niet teveel laten afleiden door onderling geruzie.

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 - deel 10 en deel 11 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van het vorige (gezamenlijke) verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Ziekenhuisdieren en bergafval

Dit wordt een verhaal dat misschien moeilijk leesbaar wordt, maar ik weet niet hoe ik op een duidelijkere manier de klemtoon in een woord weer moet geven. Voor het geval er lezers zijn die niet weten wat dat is, de klemtoon is het deel van het woord dat met nadruk uitgesproken wordt. Het werkt misschien het beste als je het hardop uitspreekt. Het is klemtoon en niet klemtoon.

Ik begin erover omdat het mijn vrouw en ik de laatste tijd steeds vaker opvalt dat in radioreclames, nieuwsuitzendingen en andere programma's waarin iemand een tekst voorleest, veel verkeerde klemtonen worden gelegd.

Bijvoorbeeld in woorden als: Serieus, Briljant, Perfect, Monumentaal en Winterswijk. Je zou kunnen denken dat het een soort mode is om de klemtoon op het eerste deel van een woord te leggen, maar we horen ook: Montfoort en Ierséke en straatnamen als de Marktweg en het Dorpsplein.

Ik kan me nog voorstellen, dat je de klemtoon anders gaat gebruiken, als je een opsomming maakt en een duidelijk onderscheid wil aangeven tussen de woorden. Als je Spoorwijk en Winterswijk van elkaar wil onderscheiden, dan is het logisch om de nadruk op het eerste deel van de naam te leggen. Maar los in de zin is het volgens ons toch Winterswijk. En toegegeven dat kan verwarrend zijn, want Spoorwijk is volgens mij wel goed. En voor de duidelijkheid het is volgens ons Montfoort, net als Amersfoort, en IJsselstein.

Het wordt nog verwarrender als woorden een andere betekenis krijgen wanneer je de klemtoon anders legt. Er is verschil tussen voorkomen en voorkomen. We moeten voorkomen dat zoiets voorkomt. Hij moest voorkomen, dat kon hij niet voorkomen.

Soms hoor je in een zin een vreemde nadruk op een enkel woord. Bijvoorbeeld: Zieke huisdieren, dat door die nadruk klinkt als ziekenhuisdieren en een berg afval die klinkt als een bergafval. In zulke gevallen dreigt de boodschap onbegrijpelijk te worden door de verkeerde klemtoon.

Dit laatste voorbeeld komt uit een bericht over een brand bij een dierenkliniek. De ziekenhuisdieren werden in veiligheid gebracht en de brand was ontstaan in een bergafval. Dat laatste is vermoedelijk rommel die van een berg afgevallen is.

Het is voor ons inmiddels bijna een sport geworden en we roepen onderhand vaker naar de TV, als we een verkeerde klemtoon horen, dan wanneer 'die' en 'dat' weer eens verwisseld worden. Taalwetenschappers zullen wel zeggen, dat de taal nu eenmaal flexibel is en dat de uitspraak verandert, in de loop van jaren. Dat is vast zo.

Misschien zijn er ook plaatselijk verschillen in uitspraak. Wij kijken vaak naar het nieuws van RTV Utrecht en TV West en die zullen waarschijnlijk regionale gewoonten volgen. Maar toch. Ik ben benieuwd of er lezers zijn die ook dit soort dingen voorbij horen komen, of dat wij misschien overgevoelige oren hebben.

Je zou ook kunnen zeggen dat we niet zo moeten zeuren. Maar aan de andere kant kun je je afvragen of de redacties, van dit soort radio- en tv-programma's, niet gebaat zouden zijn met de inbreng van een paar oude en wijze lieden die de taalfouten kunnen corrigeren. Het is maar een idee.

Ps: Als ik even zoek op ons Stripblog dan zie ik dat ik me al lang druk maak over dit soort dingen. Lees bijvoorbeeld dit blog uit 2011: Als u zich maar beseft dat we verwesterd ook af kunnen lassen

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 - deel 9 en deel 10 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van het vorige (gezamenlijke) verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave. 

 

Je wordt nooit meer de oude

Inmiddels zijn er bijna 3 maanden verstreken na de operatie aan mijn prostaat. Ik voel me over het algemeen best goed, maar merk ook dat er iets veranderd is in mijn lichaam. Na de operatie aan mijn galblaas, bijna 30 jaar geleden, kwam ik, net uit het ziekenhuis, onze benedenbuurvrouw tegen op de trap. Zij had van mijn operatie gehoord en vertelde dat zij het zelf ook mee had gemaakt. Met een stralende lach zei ze: 'Je wordt nooit meer helemaal de oude, hoor !'

Ik vond dat toen een nogal komische opmerking, maar ze had wel gelijk. Een operatie laat littekens na, in mijn geval 6, aan de buitenkant. Maar van binnen is er ook wat veranderd en dat merk je. Er zijn momenten dat ik nog wat pijn voel, maar dat is telkens maar even. Het is als spierpijn, na een ongebruikelijke activiteit. En vreemd is dat niet, op die 6 plekken is men wel, door huid, spieren en zenuwen heen, mijn buik binnen gegaan. Dat ik daar, af en toe, nog iets van voel is logisch. Het lichaam moet herstellen en dat heeft tijd nodig.

Op internet las ik dat littekens na maanden nog kunnen jeuken of wat pijn kunnen geven. Dat komt vooral doordat zenuwbanen zich maar langzaam herstellen. Het kan ook zijn dat die plekken juist wat gevoelloos zijn en aanvoelen alsof ze slapen. Allemaal heel normaal. Er is pas iets mis als er langdurige hevige pijn is. Dat is bij mij zeker niet zo.

Het belangrijkste is dat ik weer goed kan plassen. Ik was bijna vergeten hoe dat is. Na jaren met langzaam toenemende plasklachten – mictieklachten noemen de medici dat – en een paar maanden met een katheter, daarna de operatie en de totale verstopping als complicatie, is het gewoon wennen aan 'normaal' plassen.

Omdat er van binnen iets weggenomen is voelt het anders, niet zoals ik het me van vroeger herinner. Er zijn momenten dat ik aandrang heb, maar weet dat er weinig urine in mijn blaas zal zitten. Dan weet ik inmiddels dat ik het beter even uit kan stellen. Het fijnst gaat het als de blaas goed vol zit. Overdag is dat zo eens in de 3 uur.

Een grote verandering zijn de nachten. Ik ben nog niet terug naar de situatie uit een ver verleden, waarin ik 8 uur, of wel langer, aan 1 stuk kon slapen. Maar een uur of 5, soms zelfs 6, is geen probleem meer. Dat heb ik lang niet meegemaakt.

Bij het laatste gesprek met de uroloog vertelde hij dat het weefsel, dat bij de operatie weggenomen is, ook onderzocht is op kwaadaardige cellen. Ik had daar helemaal niet bij stilgestaan. Na alle echo's, scans en biopten was ik er van uit gegaan dat alles wel in orde zou zijn. Dat was het ook, verzekerde hij me, er was niets kwalijks gevonden.

Maar, bij de laatste controle van mijn bloed – afgenomen bij mijn 2e opname – was er wel weer een verhoogde PSA-waarde geconstateerd. Dat kon veroorzaakt zijn door de katheter, die ik toen weer in mijn lijf had. Maar mijn prostaat is niet helemaal verwijderd en het deel dat er nog zit moet in de gaten worden gehouden. Hij stelde voor om over 4 maanden nog eens de PSA te meten.

Wat dat betreft zijn we weer terug bij af. Hoge PSA-waarde, maar geen oorzaak gevonden. Het kan zijn dat er zich toch nog ergens een klein, kwaadaardig, stukje weefsel verstopt, dat tot nu toe ontsnapt is aan alle onderzoeken. Het kan zijn dat de toestand zich nog moet herstellen en dat de waarden vanzelf terug zullen lopen. Het kan ook zijn dat er geen aanwijsbare oorzaak is voor de hoge waarden. We zullen zien.

Dat er doorgezocht wordt naar eventuele kwaadaardige cellen is op zich niet vreemd. Prostaatkanker is momenteel de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. In sommige landen is het zelfs de meest voorkomende vorm van kanker in de hele bevolking. Dat komt omdat mensen, en dus ook mannen, steeds ouder worden. Een flink deel van de oudere mannen – als ik het google vind ik zelfs 70% – krijgt op latere leeftijd prostaatklachten.

Volgens de website van het UMC krijgen, in ons land, bijna 12.000 mannen per jaar prostaatkanker. Daarvan overlijden er 3000. Dat zijn geen kleine aantallen. Maar dat zijn alleen de mannen die zich bij de arts melden met klachten. Er zullen er nog veel meer zijn die er mee rondlopen zonder het te weten.

Het UMC schat dat van alle mannen, die op hoge leeftijd overlijden, zo'n 80% prostaatkanker had. Maar het aantal mannen dat dóór prostaatkanker overlijdt, ligt veel lager: rond de 5 procent. 'Dat weten we dankzij onderzoek dat pathologen soms na het overlijden uitvoeren. Zij vinden bij het grootste deel van de oudere mannen prostaatkanker. Die prostaatkanker is dan alleen niet de doodsoorzaak. Een groot deel van de mannen heeft het dus nooit opgemerkt en er dus helemaal geen last van gehad.' (umcutrecht.nl)

Je zou kunnen zeggen: Als ik nu nog geen prostaatkanker heb, dan krijg ik het later waarschijnlijk wel. Al heb ik inmiddels wel veel minder prostaatweefsel, dus je zou denken dat de kans kleiner is geworden. Het is iets waar ik me nu niet teveel zorgen over maak. Maar misschien krijgt dit verhaal toch weer een vervolg.

Ps: Het hardnekkige idee, dat prostaatklachten verband zouden houden met de hoeveelheid seks die een man heeft, is een fabeltje. Waarom iemand prostaatklachten krijgt is niet precies bekend, maar leeftijd en erfelijkheid spelen vast een rol. Seks heeft er niets mee te maken.

Dat is net zoiets als de bewering dat rode wijn goed zou zijn voor hart en bloedvaten. Dat is niet zo, al zouden veel mensen willen dat het wel zo was.

 

De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 - deel 5 - deel 6 - deel 7 - deel 8 en deel 9 van dit verhaal.

 

Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van het vorige (gezamenlijke) verhaal.

 

Klik op de tekening voor een grotere weergave.