Jullie hebben nog nooit iets van mij gehoord over het Soester schuttersgilde. Dat komt niet door een gebrek aan interesse, van mijn kant, voor de plaatselijke tradities. Maar ik ben een betrekkelijke nieuwkomer, pas drie generaties woonachtig in ons dorp. Om thuis te horen op de Gildefeesten moet je uit een echte oude Soester familie komen en liefst ook katholiek zijn.
Ik overdrijf natuurlijk een beetje, maar ik heb gewoon nooit iets met de vendelzwaaiende en prijs-schietende vereniging, die zich het Groot Gaesbeeker Gilde noemt, te maken gehad. Ik groeide op in andere kringen, met andere liefhebberijen.
Tot ik gisteren de plaatsnaam Soest en de naam Van Gaasbeek tegenkwam, in het boek dat ik aan het lezen ben. Het gaat om 'Nobel Streven', geschreven door Frits van Oostrom. Het boek is bekroond als beste geschiedenisboek van 2018.
Het is een erg leuk boek, dus die prijs verdient het. Het volgt de levensloop van de middeleeuwse ridder Jan van Brederode, die van grote rijkdom in ernstige financiële problemen vervalt, in het klooster treedt, daar weer uit komt, in de gevangenis belandt en daarna aan de kost probeert te komen als huurling. Hoe het uiteindelijk met hem afloopt weet ik nog niet, want ik heb nog ruim 100 bladzijden te lezen.
Jacob van Gaasbeek – gewoon geschreven zonder dat semi-sjieke 'ae' – was een van Jan van Brederodes tegenstrevers. Het blijkt dat van Gaasbeek de opbrengsten van zijn landerijen rondom Soest geschonken heeft aan de plaatselijke bevolking.
Als ik op internet zoek, bij Wikipedia, vind ik dat het gilde genoemd is naar Jacob, die geboren werd in 1395. Daar staat dat het gilde al sinds de 14e eeuw bestaat en '...de in haar bezit zijnde landerijen aan haar leden verpacht'.
Op de website van het gilde staat meer informatie, de naam Gaesbeker Gilde stamt uit het begin van de 15e eeuw: 'Jacob van Gaesbeek, in die tijd Heer van Soest, verloor zijn zoon Antonie bij een vermaning door Jacob over de wijze waarop Antonie te paard zat. Antonie viel van het paard en brak zijn nek. Als boetedoening schenkt Jacob van Gaesbeek landerijen aan het gilde en aan het plaatselijke klooster Mariënburg.'
Van Oostrom schrijft dat de schenking uit 1439 dateert. Maar de achtergrond ervan is, volgens hem, iets minder onschuldig. Jacob van Gaasbeek was een vreemd ventje. In het boek staat dat hij, volgens een latere bron, gestoord gedrag vertoonde: '...dat hij van sijne sinnen verruckt ende verduijzelt was...'.
Hij was van hoge adel en verkeerde in de hoogste kringen, zodat hij in 1403, toen hij nog pas 8 jaar oud was, al in staat was om de graaf van Holland, Albrecht van Beieren, te schofferen. Als 15-jarige trad Jacob in het huwelijk en een jaar later was hij reeds vader. Zelfs voor die tijd erg jong.
In later jaren viel hij op door vreemde incidenten, zoals het inbreken in een kerk, omdat hij honger had. Maar het gekste was dat voorval waaraan het Soester Gilde zijn inkomsten dankt.
Volgens van Oostrom ergerde van Gaasbeek zich groen en geel omdat zijn zoon Antonie zo onridderlijk op zijn paard zat. Vader Jacob ontstak in razernij en sloeg Antonie dood. 'Uit wroeging schonk van Gaasbeek de Soestenaren voor eeuwig de opbrengst van zijn land aldaar.'
In de 15e eeuw verdween je als edelman niet achter de tralies als je je eigen zoon had vermoord, Jacob bleef in de jaren daarna een invloedrijke figuur. Maar volgens van Oostrom was het gebeuren wel de vermoedelijke reden dat van Gaasbeek nooit tot ridder geslagen is.
Zo zie je: Dat gilde heeft een duister verleden...
Meer informatie op Wikipedia: Groot Gaesbeker Gilde
De website van het Groot Gaesbeker Gilde: www.gildesoest.nl
En over het boek van Van Oostrom: www.nobelstreven.nl
De Strip: De strip - die los staat van het geschreven bericht - is gemaakt door Jan de Stripman zelf. Klik hier voor deel 1 en deel 2 van dit verhaal.
Klik hier voor deel 1 - deel 2 - deel 3 - deel 4 en deel 5 van het vorige verhaal.
Klik op de tekening voor een grotere weergave.
Bezoek ook onze internationale, Engelstalige, website: The Amazing Comics Men