Van het een komt het ander. Ik vertelde jullie eerder over de spannende boeken van Elly Griffiths en haar hoofdpersoon, archeologe Ruth Galloway. Ik heb ondertussen de hele serie gelezen en nog wat andere boeken van Griffiths – waaronder een paar met speurder Harbinder Kaur, die van mij best een vervolg mag krijgen – en ik zag nu een verhalenbundel van haar.
In 'The Man In Black' – ik geloof niet dat er al een Nederlandse vertaling is – komen de bekende hoofdpersonen uit de eerdere boeken van Griffiths voorbij en ook een aantal nieuwe. Dat is leuk, want herkenbaar, maar de verhalen zelf blijken niet heel spannend. Het bloed druipt toch al niet tussen de pagina's van haar thrillers uit, maar deze bundel is wel heel mild.
Een verhaal gaat over vermiste katten, een ander over het kopen en optuigen van een kerstboom. In de meeste gevallen is er nauwelijks sprake van misdaden of geweld. Dat wil niet zeggen dat het saaie verhalen zijn, eerder aardige aanzetjes voor een langer mysterie. Misschien zijn het uitprobeersels ? Vingeroefeningen ? Of misschien schreef ze ze op verzoek voor een krant of tijdschrift.
Een uitzondering vormt een 19e eeuws spookverhaal, dat de trouwe lezers zouden kunnen kennen uit haar boek 'The Stranger Diaries'. Daarin worden fragmenten van dat verhaal door het moordmysterie geweven, hier wordt het hele verhaal gepresenteerd alsof het door een 19e eeuwse auteur, R.M. Holland, geschreven is. Het duurde even voor ik doorhad hoe het in elkaar zat. Die Holland is door Griffiths verzonnen, net als zijn spookverhaal.
In een ander verhaal krijgt Ruth Galloway een boek cadeau, een thriller van een Schotse auteur, Val McDermid. Die bestaat wel degelijk, zo blijkt als ik de naam Google. McDermid schreef een reeks spannende boeken over klinisch psycholoog dr. Tony Hill, waar een TV-serie over gemaakt is 'Wire In The Blood'. Die serie, uitgezonden tussen 2002 en 2008, heb ik gezien.
De hoofdrolspeler, Robson Green, zouden de liefhebbers van misdaadseries kunnen kennen als inspecteur Geordie Keating, uit de serie 'Grantchester'. Hij heeft trouwens ook een paar hits gehad als zanger en helft van het duo Robson & Jerome. (En hij heeft TV-programma's gemaakt over sportvissen, die ik niet aan zou raden.)
Omdat ik 'Wire In The Blood' al kende – en die reeks nou net wel uitblinkt door bloederige scenes – leek het me leuker om iets anders van Val McDermid te lezen. Zo kwam ik uit bij haar boek '1979', dat inderdaad speelt in dat jaar. Het gaat over beginnend journaliste Allie Burns die haar eerste baantje, als verslaggever, heeft gekregen bij The Clarion, een sensatieblad uit het Schotse Glasgow.
McDermid werkte zelf in haar jonge jaren – ze is geboren in 1955 – als journaliste en weet dus uit eigen ervaring hoe het er bij een krant aan toegaat. Haar hoofdpersoon heeft aanvankelijk enige moeite om haar positie te bevechten op de, door mannen overheerste, redactie van de krant. Ze krijgt typische vrouwenonderwerpen toegeschoven, of mag artikelen van anderen herschrijven omdat ze zo'n vlotte pen heeft. Haar naam verschijnt dan niet onder zo'n verhaal.
Burns krijgt haar eerste doorbraak als ze, dankzij een mannelijke collega, op het spoor komt van een adviesbureau dat rijke klanten helpt om de belasting te ontduiken. Met dezelfde collega ontmaskert ze later een groepje samenzweerders, dat bomaanslagen wil plegen met hulp van de IRA.
Het loopt uiteindelijk niet voor iedereen even goed af. Ik zal niet teveel verklappen maar één van de complicaties is het gegeven dat de collega-journalist homoseksueel is. Dat was in 1979 nog verboden in Schotland en lang daarna bleef het een taboe. Homo's moesten hun geaardheid strikt geheim houden want het kon ze hun baan en zelfs hun vrijheid kosten als het bekend werd.
In het tweede boek, '1989' dat dus 10 jaar later speelt, neemt Allie Burns ontslag, omdat haar krant een groot artikel gaat publiceren waarin onthuld wordt dat een Britse acteur homo is. Homoseksualiteit is inmiddels niet meer strafbaar, maar de homohaat is nog nauwelijks verminderd.
Burns leeft zelf ondertussen samen met een vrouwelijke collega en heeft toenemende moeite met de berichten in de pers. Een verhaal van haar, over het trieste lot van AIDS-patienten in Schotland, wordt door de redactie van de krant getorpedeerd.
Het zijn thema's die toen actueel waren – wat herkenbaar is voor de wat oudere lezer – maar die nu, in iets andere vorm, nog steeds de kop op steken. McDermid trekt zich de discriminatie van de homobeweging persoonlijk aan en dat klinkt door in deze boeken. En terecht. Ze presenteert zich, ook buiten haar boeken, als activiste voor gelijke rechten voor homo's en vrouwen in het algemeen. Ze sponsort een vrouwenvoetbalteam de 'McDermid Ladies'.
Ze publiceerde haar eerste thriller in 1987 en schreef er inmiddels tientallen. Voor de serie over Allie Burns heeft ze aangekondigd nog minstens 3 boeken te willen schrijven die spelen in 1999, 2009 en 2019. Er staat ons dus nog wat te wachten.
De boeken van Elly Griffiths en Val McDermid zijn, deels, ook in Nederlandse vertaling te koop en grotendeels ook als e-boek.
Val McDermid sluit haar boeken '1979' en '1989' af met een rij liedjes die, in dat jaar, in de Schotse hitparade stonden. Een leuk toetje voor de muziekliefhebbers.
