Ondertussen las ik boeken van Ian
Rankin, van Louis Paul Boon en een half boek van Jonathan Swift. Ik
hou van een beetje afwisseling. Rankin is een moderne, Schotse,
thrillerschrijver, bekend door zijn bestsellers over inspecteur
Rebus. Maar het succes kwam hem niet aanwaaien en omdat zijn
Rebus-romans wel verkochten, maar niet in enorme hoeveelheden,
schreef hij ook nog een paar andere spannende boeken, onder het
speudoniem Jack Harvey.
Inspecteur Rebus is gevestigd in
Edinburgh, de Schotse hoofdstad, waar vrijwel al zijn avonturen zich
afspelen. Als Jack Harvey neemt Rankin wat meer speelruimte.
'Bleeding Hearts', het boek, dat ik las speelt zich voor een groot
deel af in de Verenigde Staten. Het gaat over de jacht op een
huurmoordenaar en heeft een paar spectaculaire scenes, die in een
actiefilm niet zouden misstaan.
Ik ga het verhaal niet navertellen,
maar we volgen beurtelings de moordenaar en de speurders die hem
achterna zitten. Het knappe is dat je, in de loop van het boek, meer
sympathie krijgt voor de misdadiger dan voor de detective die hem
achtervolgt. Je gaat zitten hopen op een goede afloop, waarbij de
moordenaar ontkomt. Precies het tegenovergestelde van de meeste
detectiveverhalen.
Ter afwisseling kocht ik een deel van
de verzamelde werken van Louis Paul Boon, uiteraard als e-book. Ik
heb, in mijn jonge jaren, vrij veel gelezen van Boon, je kunt gerust
zeggen dat hij een favoriete schrijver was. Een Vlaming, die ook
populair was in ons land en daarbuiten en die bijna de Nobelprijs
voor literatuur won.
In de jaren '50, nog voor hij zijn
grote doorbraak beleefde, kwam hij bij zijn Nederlandse uitgever met
het plan om een eigen tijdschrift te beginnen. Het zou 'Boontjes
Reservaat' gaan heten en de bedoeling was dat het scherpe
maatschappijkritiek zou bevatten. Uiteindelijk verschenen er, een
jaar of vijf later, een handvol boekjes.
Voor Boon zelf kwam dat een beetje te
laat. Het revolutionaire vuur was deels gedoofd en wat overbleef was
een verzameling, mild maatschappijkritische stukjes. De meeste hadden
al eerder in kranten en tijdschriften gestaan en werden nu
gerecycled. Er zitten heel leuke verhalen tussen, bijvoorbeeld een
verslag van een trektocht door Engeland, die Boon, met een paar
vrienden ondernam, vlak na de Tweede Wereldoorlog. Maar sommige
andere, zoals een verhandeling over tarotkaarten en een reeks
verhalen over filmsterren, konden me minder boeien.
Wat blijft is het heerlijk knisperende
taalgebruik van de schrijver dat, voor mij als noorderling, zo
typisch Vlaams lijkt. Het verraste me dan ook dat ik in de
verantwoording las dat Boon zijn teksten vernederlandst had voor de
uitgave in ons land. Het had dus nog een stuk Vlaamser gekund.
Jullie weten misschien dat ik af en toe
een boek download van het Project Gutenberg, een Amerikaans
initiatief dat veel oudere lectuur, digitaal en gratis, beschikbaar
maakt. Boeken uit de 19e eeuw en ouder zijn meestal vrij van
kopierechten en vaak verrassend leuk om te lezen. En als het
tegenvalt is dat ook niet erg.
Deze keer las ik 'Polite Conversation',
van Jonathan Swift, ook wel bekend als 'A Complete Collection of
genteel and ingenious Conversation, according to the most polite mode
and method now used at Court, and in the best Companies of England'.
In feite een cursus in beleefde conversatie, waar Swift aan werkte
sinds 1704 en die uiteindelijk in 1738 verscheen.
Swift is vooral bekend als de schrijver
van 'Gullivers Reizen', dat velen zullen beschouwen als een leuk
avonturenboek voor kinderen, maar dat eigenlijk een satire is op
menselijk gedrag. Ook zijn 'Polite Conversation' is een satire. Hij
presenteert het als een verzameling van onderhoudende opmerkingen,
scherpzinnige vragen en snedige antwoorden die de jonge cursisten,
uit de betere kringen, uit het hoofd moeten leren om te gebruiken
zodra ze in gezelschap zijn.
Hij stelt voor om scholen te stichten
waar zijn leermethode onderwezen kan worden en waar de leerlingen ook
de bijpassende lichaamshoudingen, gezichtsuitdrukkingen en
handgebaren kunnen aanleren. Als de cursus voltooid was zou geen
gesprek meer verkeerd lopen of stilvallen.
Het idee is natuurlijk geweldig. Je
ziet het helemaal voor je: leeghoofdige lieden, die zelf niets meer
hoeven te verzinnen en onderling alleen nog ingestudeerde zinnetjes
uitspreken. Van die voorgestelde scholen is natuurlijk niets
terechtgekomen, net zomin als van het eerbetoon, dat de schrijver
zichzelf toedicht, als belangrijker wereldverbeteraar dan Isaac
Newton.
De inleiding, waarin Swift zijn
bedoelingen uitlegt, is wel leuk om te lezen. Gaandeweg vroeg ik me
af waarom het zo'n lange inleiding was. Het boek is al voor een derde
voorbij als de eigenlijke cursus nog beginnen moet. Uiteindelijk is
dat maar goed ook, want na het grappige voorwoord vallen de
conversaties, die Swift als voorbeelden geeft, nogal tegen. Misschien
was dat ook wel de bedoeling. Het is tenslotte een satire. Na zo'n
opgeklopte inleiding zijn de nogal suffige uitspraken misschien
bedoeld als komisch contrast.
Het is natuurlijk een grap en eigenlijk
maar half geslaagd, toch is een moderne versie wel voorstelbaar. Je
zou denken dat er, ook nu nog, genoeg te verbeteren is aan de
gesprekken tussen mensen in het algemeen en in betere kringen in het
bijzonder.
De Strip is gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman.
Klik hier voor deel 1 van dit verhaal.
Klik op de tekening voor een grotere weergave.