Is de mens goed of slecht ?

De meningen zijn verdeeld. Er zijn nog al wat mensen, die er van uit gaan, dat de mens slecht is en alleen maar uit is op eigen gewin. Anderen benadrukken juist het goede in de mens, de samenhorigheid en behulpzaamheid die ons als sociale dieren kenmerken.

De vraag, of we goed of slecht zijn, dringt zich op als we geconfronteerd worden met ernstige misdaden. Het is opvallend hoe gretig we ons van de daders distantiëren. Als het een buitenlander is, of iemand met een afwijkende religieuze of politieke standpunten, dan wordt hij al snel bestempeld tot terrorist.

Indien iemand uit ons eigen midden een gruweldaad begaat dan moet het wel een gestoorde gek zijn. De slechterik is in ieder geval nooit iemand waarmee we ons graag identificeren. Het is altijd een ander, die niet tot onze eigen kring behoort, of daaruit gestoten moet worden.

Afgelopen week werd er op de BBC een aflevering van Horizon uitgezonden, een wetenschappelijk programma, waarin geprobeerd werd een antwoord op de vraag te geven. Zijn wij goed of slecht ?

Baby's blijken al een sterk gevoel voor goed of kwaad te hebben. Bij soldaten ontstaan grote problemen als men ze tot nietsontziende moordenaars om probeert te vormen. Sterke aanwijzingen dus, dat er iets goeds in onze soort ingebakken zit.

Zijn gewelddadige moordenaars dan inderdaad abnormaal en dus geestelijk gestoord ? Onderzoekers hebben in ieder geval afwijkingen ontdekt in de hersenfuncties van psychopatische moordenaars. En genetici vonden een gen dat, bij de dragers ervan, het risico op ontsporingen flink verhoogt.

Een opmerkelijk fragment in de uitzending, was over een hersenonderzoeker die er achter kwam, dat er in zijn eigen stamboom misdadigers voorkwamen. Hij scande zichzelf en een aantal familieleden en vond één persoon met een afwijkend brein. Hijzelf !

Bij vervolgonderzoek bleek hij bovendien ook het 'misdadige'-gen te hebben. Waarom was hij dan geen misdadiger geworden ? Hij verklaarde dat uit de goede omstandigheden waarin hij was opgegroeid en het gunstige verloop van zijn verdere leven.

Een persoon met een psychopatische aanleg hoeft geen misdadiger te worden. Sterker nog: Psychopaten schijnen het heel goed te doen in het bedrijfsleven. Rechtlijnige en meedogenloze managers zijn het. Maar ook charmant en welbespraakt, waardoor ze charismatische leiders kunnen zijn.

Er zijn altijd mensen te vinden die een rechtlijnige, charismatische en welbespraakte leider willen volgen. Onderzoeker Robert Hare geeft echter ook een waarschuwing. Psychopaten kunnen in sommige bedrijfstakken, de financiële wereld bijvoorbeeld, succesvol en populair zijn. Maar ze kunnen ook grote schade aanrichten, omdat ze geen geweten hebben en alleen op eigen voordeel uit zijn.

De afwijkingen in de hersens van een psychopaat uiten zich vooral op emotioneel gebied. Ze hebben een vlak gevoelsleven, maar vooral een groot gebrek aan empathie. Ze missen het vermogen om zich in te leven in de gevoelens van een ander.

De laatste vraag die in het programma naar voren kwam was, of je het zo iemand kunt aanrekenen, als hij vreselijke misdaden begaat. Een psychopaat wordt geboren met een brein en een genetische aanleg, die samen een verhoogd risico vormen voor ontsporing. Daar kan hijzelf niets doen.

Het is een vraag waar we met z'n allen al geruime tijd mee worstelen. Moet je misdadigers straffen, of psychiatrisch behandelen ? Is er überhaupt een oplossing voor mensen met gevaarlijke storingen ?

Het tv-programma gaf er geen antwoord op. Al was er wel een voorbeeld van een moordenaar die de doodstraf ontliep, omdat zijn verdedigers konden aantonen dat hij het 'misdadige'-gen droeg. Dat kun je een stap in de goede richting noemen.

Het antwoord op de vraag of we goed of slecht zijn, moet dus misschien zijn of we met of zonder geweten geboren worden. En hoe we daar dan weer mee omgaan.

Zie ook Wikipedia over Psychopathie 

Horizon, van de BBC, is niet op internet terug te zien, maar het VPRO-programma Labyrint behandelde in april van dit jaar, voor een deel, dezelfde onderwerpen in de aflevering 'Zonder geweten'. 

De Strip: Dit deel van het Stripmannen-vervolgverhaal is weer gemaakt door de Geheimzinnige Hulpman. Klik hier voor deel 1 van deze episode... 

Wordt volgende week vervolgd...

Bezoek ook de website van  de Geheimzinnige Hulpman !

Lees ook de vorige hoofdstukken: De Wind - Snuf de Hond - Muzikale Droom - Theo en Francien - Motorfietsen en Sportwagens - De Klaveet - Hot City - Teringhond - Het is niet wat je denkt - Zork - Slapend rijk - Hoe het verder ging met Theo   en In het Theater